Της Μαρίας Αλμασίδου,
1956: Πέθανε ο Jackson Pollock, σημαντικός εκπρόσωπος του εξπρεσιονισμού. Γεννήθηκε στις 28 Ιανουαρίου του 1912 στην πόλη Cody των ΗΠΑ και ήταν το πέμπτο και μικρότερο παιδί της οικογένειας. Το 1928 η οικογένειά του μετακόμισε στο Λος Άντζελες, όπου ο Pollock ξεκίνησε να φοιτά στο γυμνάσιο χειρωνακτικών τεχνών. Εκεί επηρεάστηκε ιδιαίτερα από τον Frederick John de St. Vrain Schwankovsky, ζωγράφο και εικονογράφο, που ήταν υπέρμαχος της θεοσοφικής κοινωνίας, αίρεση που προωθούσε τη μεταφυσική και απόκρυφη πνευματικότητα.
Η επιρροή του Schwankovsky ήταν καθοριστική για την καλλιτεχνική πορεία του Pollock, καθώς του δίδαξε τις βασικές αρχές της ευρωπαϊκής μοντέρνας τέχνης, αλλά και του εξέλιξε το ενδιαφέρον για τη θεοσοφική λογοτεχνία. Ο Pollock είχε μεγαλώσει ως αγνωστικιστής, ωστόσο με την επιρροή του Schwankovsky ξεκίνησε εκείνη την περίοδο να συμμετέχει στις συναντήσεις των θεοσοφιστών. Οι πνευματικές αυτές αναζητήσεις τον έστρεψαν στον Ελβετό ψυχολόγο Jung, του οποίου τις απόψεις κι ενστερνίστηκε στην πορεία. Αυτό, φυσικά, είχε αντίκτυπο και στην τέχνη του, καθώς στα επόμενα χρόνια κυριαρχούν ιδιαίτερα σε αυτήν οι ασυνείδητες εικόνες.
Το 1930 ακολούθησε τον αδερφό του Charles, ο οποίος ήδη είχε εγκατασταθεί στη Νέα Υόρκη το 1922 προκειμένου να κάνει σπουδές πάνω στην τέχνη. Ο Pollock εκεί συμμετείχε στον φοιτητικό σύνδεσμο καλών τεχνών, έχοντας για δάσκαλο τον Thomas Hart Benton, που δίδασκε και τον αδερφό του. Δίπλα στον Benton, ο Pollock έμαθε να ζωγραφίζει και να συνθέτει για τα επόμενα 2,5 χρόνια, φεύγοντας, τελικά, στις αρχές του 1933. Τα επόμενα δύο χρόνια ήταν ιδιαίτερα δύσκολα για τον Pollock, καθώς έζησε στη φτώχεια αρχικά με τον αδερφό του Charles κι έπειτα το φθινόπωρο του 1934, με τον αδερφό του Sanford και τη γυναίκα του στο Greenwich.
Το φθινόπωρο του 1935, ο Pollock προσελήφθη από το “WPA Federal Art Project” ως ζωγράφος. Η δουλειά αυτή του προσέφερε τόσο οικονομική ασφάλεια κατά τη διάρκεια της μεγάλης κρίσης, όσο και μία καλή ευκαιρία να εξελίξει την τέχνη του. Μέχρι το 1938, η τέχνη του είχε επηρεαστεί ιδιαίτερα από τις συνθετικές μεθόδους, αλλά και την τεχνοτροπία του δασκάλου του Benton.
Το 1937 ξεκίνησε να παρακολουθείται από ψυχίατρο, εξαιτίας της εξάρτησής του από το αλκοόλ. Το 1938 υπέστη μία κρίση και χρειάστηκε να νοσηλευτεί για 4 μήνες. Μετά από την εμπειρία αυτή, η τέχνη του έγινε περισσότερο ημι-αφηρημένη και θύμιζε αφομοίωση μοτίβων άλλων γνωστών Ισπανών καλλιτεχνών, όπως ήταν ο Picasso και ο Miro. Οι θεωρίες του Jung επηρέασαν, επίσης, την τέχνη του εκείνο το διάστημα, όπως επίσης και η σουρεαλιστική εξερεύνηση του ασυνείδητου. Χαρακτηριστικό είναι ότι από το 1939 ως το 1941, κατά τη διάρκεια της θεραπείας του, είχε δύο ψυχαναλυτές που συμμερίζονταν τις θεωρίες του Jung και στις συνεδρίες χρησιμοποιούσαν τα έργα του ίδιου του Pollock. Χαρακτηριστικά έργα της περιόδου αυτής είναι Το πουλί (1941), Αρσενικό και θηλυκό (1942) και Οι Φύλακες του μυστικού (1943).
Το 1943, μετά την εκκαθάριση του Federal Art Project, ο Pollock σύναψε συμβόλαιο με τη Peggy Guggenheim και την γκαλερί της στη Νέα Υόρκη. Εκεί εξέθεσε και για πρώτη φορά τα έργα του σε προσωπική του έκθεση τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς. Κατά τη δεκαετία του ΄40, ο Pollock δυσκολεύεται να διοχετεύσει την προσωπικότητά του στην τέχνη. Τα έργα του από την εποχή αυτή δείχνουν την έντονη φαντασία και την ιδιαίτερη τεχνική που χρησιμοποίησε.
Το 1945, ο καλλιτέχνης παντρεύτηκε την επίσης ζωγράφο Lee Krasner. Ο γάμος αυτός ήταν ο σταθεροποιητικός παράγοντας που αναζητούσε ο Pollock, καθώς η καλλιτέχνης τον στήριζε πολύ. Ο γάμος τους, ωστόσο, περιπλέχθηκε αρκετά από τις εξωσυζυγικές σχέσεις του Pollock. Άμεσα συνδεδεμένη με τον Pollock είναι η τεχνική που χρησιμοποίησε για να δημιουργεί έργα σε καμβά, χύνοντας επάνω τους μπογιά. Τα έργα αυτά χαρακτηρίστηκαν ως “poured”. Με την τεχνική αυτή εκμεταλλευόταν, ουσιαστικά, το εύρος των κινήσεών του. Το αποτέλεσμα ήταν να καταφέρνει να καλύπτει μεγάλες επιφάνειες με ποικίλα μοτίβα και σχέδια.
Κατά τη δεκαετία ΄40-50, ο Pollock εξέθετε τα έργα του σε δικές του εκθέσεις στη Νέα Υόρκη. Το 1951-52 ο Pollock ζωγράφιζε αποκλειστικά σε μαύρο σμάλτο. Σημαντικά έργα εκείνης της περιόδου είναι: Echo (1951) και Number Seven (1952). Ο Pollock πέθανε το 1956 σε ηλικία 44 ετών, έχοντας εμπλακεί σε τροχαίο δυστύχημα. Ο εθισμός του στο αλκοόλ στάθηκε μοιραίος, αφού οδήγησε έχοντας πιει, με αποτέλεσμα να ανατραπεί το όχημά του και να σκοτωθεί, τραυματίζοντας τη συνοδηγό κι ερωμένη του Ruth Klingman και σκοτώνοντας τη φίλη της Edith Metzger.
Μετά τον θάνατό του, η σύζυγός του έκανε πολλά για να προωθήσει την κληρονομιά του, συμπεριλαμβανομένης της δωρεάς μεγάλων έργων στη συλλογή Pollock του ΜοΜΑ. Η επιρροή της τέχνης του Pollock ήταν βαθιά και φάνηκε στις επόμενες γενιές των καλλιτεχνών. Η πειραματική ομάδα Gutai που σχηματίστηκε στην Ιαπωνία στα μέσα της δεκαετίας του 1950 ανέφερε το έργο του ως κρίσιμη ενθάρρυνση για να «εμποτιστεί η ζωή με την ύλη» και να επιδιωχτεί η «καθαρή δημιουργικότητα».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- “Poured” works of Jackson Pollock, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- Jackson Pollock American, 1912–1956, moma.org, Διαθέσιμο εδώ
