Του Δημήτρη Μήλιου,
Διοικητική είναι μıα σύμβαση στην οποία το ένα από τα δύο μέρη είναι το κράτος ή κάποιο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου και αποσκοπεί με το περιεχόμενό της στην εκπλήρωση δημοσίου σκοπού. Οι διοικητικές συμβάσεις περιβάλλονται από τύπο, ο οποίος καθορίζεται τόσο από τις εφαρμοζόμενες σε όλες τις συμβάσεις που συνάπτονται από τους φορείς της δημόσιας διοίκησης γενικές διατάξεις, όσο και από ειδικές διατάξεις. Σε περιπτώσεις όπου η σύμβαση καταρτίζεται κατόπιν δημοπρασίας, το έγγραφο έχει αποδεικτικό χαρακτήρα και όχι συστατικό (ΣτΕ 1348/2010).
Όσον αφορά την εκτέλεση της σύμβασης, οι αναθέτουσες αρχές επιβάλλουν τον όρο ότι κατά την εκτέλεση της σύμβασης ο ανάδοχος τηρεί τις υποχρεώσεις στους τομείς του εργατικού, κοινωνικοασφαλιστικού και περιβαλλοντικού δικαίου που έχουν θεσπιστεί με το εθνικό δίκαιο, το δίκαιο της Ένωσης, με συλλογικές συμβάσεις ή διεθνείς διατάξεις εργατικού, κοινωνικοασφαλιστικού και περιβαλλοντικού δικαίου (άρθρο 130 παρ. 1 Ν. 4412/2016). Μάλιστα, οι όροι αυτοί πρέπει να αναφέρονται στα έγγραφα της σύμβασης.
Επιπλέον, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να επιβάλλουν ειδικούς όρους σχετικά με την εκτέλεση της σύμβασης, υπό την προϋπόθεση ότι οι όροι αυτοί επισημαίνονται στην προκήρυξη του διαγωνισμού ή στα έγγραφα της σύμβασης και συνδέονται με το αντικείμενο αυτής (άρθρο 130 παρ. 2 Ν. 4412/2016). Αξίζει να αναφερθεί ότι οι συμβάσεις μπορούν να τροποποιούνται χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης σε οποιαδήποτε από τις περιπτώσεις της διάταξης του άρθρου 132 Ν. 4412/2016.
Σύμφωνα με την κοινοτική οδηγία για τις δημόσιες συμβάσεις 2014/24/ΕΕ, η οποία ρυθμίζει το ζήτημα της καταγγελίας της σύμβασης, οι αναθέτουσες αρχές έχουν τη δυνατότητα, υπό τις προϋποθέσεις του εφαρμοστέου εθνικού δικαίου, να καταγγέλλουν μια δημόσια σύμβαση κατά την εκτέλεσή της στις εξής περιπτώσεις: 1. Αν η σύμβαση έχει υποστεί ουσιώδη τροποποίηση που θα απαιτούσε εκ νέου διαδικασία σύναψης σύμβασης κατά το άρθρο 132 Ν. 4412/2016. 2. Αν ο ανάδοχος κατά τον χρόνο ανάθεσης της σύμβασης τελούσε σε μια από τις καταστάσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρο 73 Ν. 4412/2016 αφορούσες στους λόγους αποκλεισμού ενός οικονομικού φορέα από τη συμμετοχή σε διαδικασία σύμβασης. 3. Αν η σύμβαση δεν έπρεπε να ανατεθεί στον ανάδοχο λόγω σοβαρής παραβίασης των υποχρεώσεων που υπέχει από τις συνθήκες και την Οδηγία 2014/24/ΕΕ. Επιπρόσθετα, εφόσον συντρέχουν οι περιπτώσεις των παραγράφων 5 και 7 του άρθρου 68 Ν. 3863/2010, οι αναθέτουσες αρχές καταγγέλλουν υποχρεωτικά μια δημόσια σύμβαση κατά τη διάρκεια εκτέλεσής της.
Ο φορέας μέσω της νομοθεσίας περί δημοσίων συμβάσεων αντλεί τη δυνατότητα να προβεί στη λύση της σύμβασης λόγω αντισυμβατικής συμπεριφοράς του εργολήπτη αναδόχου και στην έκπτωσή του, λόγω μη εκπλήρωσης ή μη προσήκουσας εκπλήρωσης των συμβατικών του υποχρεώσεων ή μη συμμόρφωσης προς τις σύμφωνες με τους όρους της σύμβασης έγγραφες εντολές της διευθύνουσας υπηρεσίας. Οι πράξεις με τις οποίες επιβάλλονται πρόστιμα και ποινικές ρήτρες για αθέτηση συμβατικών υποχρεώσεων ή αυτές με τις οποίες κηρύσσεται έκπτωτος ο αντισυμβαλλόμενος αποτελούν ατομικές διοικητικές πράξεις και επειδή πρόκειται για δυσμενείς πράξεις πρέπει να παρέχεται στον αντισυμβαλλόμενο η δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος της προηγούμενης ακρόασης σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 6 Ν. 2690/1999.
Με σκοπό να επιτευχθεί η εύρυθμη λειτουργία της διοικητικής σύμβασης, η διοίκηση διαθέτει τη δυνατότητα είτε της άμεσης είτε της έμμεσης επέμβασης στον συμβατικό δεσμό. Ειδικότερα, και όσον αφορά την άμεση παρέμβαση, διαθέτει το δικαίωμα επέμβασης στη συμβατική σχέση με σκοπό την προσαρμογή της στις νέες διαφοροποιημένες συνθήκες, ώστε να εξυπηρετηθεί πληρέστερα το δημόσιο συμφέρον. Έτσι, αποκτά το δικαίωμα της μονομερούς τροποποίησης των όρων της διοικητικής σύμβασης, δηλαδή τη δυνατότητα τροποποίησης με μονομερή πράξη των συμβατικών όρων της διοικητικής σύμβασης, οι οποίοι είναι σχετικοί με τη διάρκεια, το αντικείμενο ή και τον τρόπο εκτέλεσής της. Περιορισμοί στο δικαίωμα αυτό της διοίκησης επιβάλλονται από την αρχή της νομιμότητας που διέπει τη διοικητική δράση αλλά και από τον ίδιο τον σκοπό του δικαιώματος για μονομερή τροποποίηση των όρων της σύμβασης.
Η έμμεση επέμβαση της διοίκησης αποτυπώνεται μέσω της άσκησης αρμοδιοτήτων που αναφέρονται, όχι στη συγκεκριμένη σύμβαση, αλλά σε άλλες δραστηριότητες του αντισυμβαλλόμενου δημοσίου νομικού προσώπου. Τόσο στην περίπτωση που η διοίκηση επεμβαίνει αμέσως με ατομική διοικητική πράξη όσο και σε αυτή που θίγεται εμμέσως ο συμβατικός δεσμός και επηρεάζονται οι προϋποθέσεις εκτέλεσης της σύμβασης, ο αντισυμβαλλόμενος δικαιούται πλήρους αποζημίωσης κατά γενική αρχή του δικαίου των διοικητικών συμβάσεων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Απόστολος Γέροντας, Σωτήρης Λύτρας, Προκόπης Παυλόπουλος, Γλυκερία Σιούτη, Σπυρίδων Φλογαΐτης, Διοικητικό Δίκαιο, Εκδόσεις Σάκκουλα, 2018.
