Του Χαράλαμπου Βελλιανίτη,
Στη χώρα μας, της οποίας η ιστορία είναι εμποτισμένη με περιπτώσεις ξένης ανάμειξης και διχασμούς με πολιτική βάση, δε λείπουν τα σκάνδαλα πολιτικής χροιάς. Σε μια χώρα που φέτος μετρά 50 χρόνια «Δημοκρατίας» παρουσιάστηκε –ή ορθότερα επαναπροέκυψε– ένα σκάνδαλο που συνδέει όλα τα προαναφερόμενα κατά τις εμφανίσεις του μέσα στον ρου της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας, εκείνο των παρακολουθήσεων.
Το λεγόμενο και “Predatorgate” αποτελεί μια ακόμα περίπτωση αποκάλυψης παρακολουθήσεων πολιτών, σε μια κατά τα άλλα ευρωπαϊκή, φιλελεύθερη Δημοκρατία. Τέτοιες αποκαλύψεις είχαν γίνει και τις δεκαετίες του ‘80 και του ‘90, βαρύνοντας κατά αντιστοιχία τις Κυβερνήσεις του Α. Παπανδρέου και του Κ. Μητσοτάκη, χωρίς, ωστόσο, οι περιπτώσεις αυτές να παρουσιάζουν τη συνθετότητα των σημερινών, δεδομένης της ύπαρξης μόνο σταθερών τηλεφώνων και την υποκλοπή με εγκατάσταση κοριών στα τότε καφάο του ΟΤΕ. Το 2005–2010 αποκαλύπτεται το σκάνδαλο “Olympics-gate”, που αφορούσε παρακολουθήσεις υψηλόβαθμων και επιφανών προσώπων, όπως τον τότε Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, αυτήν τη φορά με εξελιγμένη τεχνολογία υποκλοπών, η οποία είχε έρθει στην Ελλάδα το 2004 κατόπιν επιμονής και των ΗΠΑ, των οποίων η πρεσβεία θεωρήθηκε πως είχε ανάμειξη σε αυτές.
Η νέα έκφανση των παρακολουθήσεων, η οποία αποκαλύφθηκε το 2021–2022, από τον υπό παρακολούθηση δημοσιογράφο Μιχαλούδη, αφορά πέραν από μια σειρά παρακολουθήσεων από την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών και παρακολουθήσεις από το λογισμικό κατασκοπίας Predator (του ομίλου Intellexa). Η παγίδευση 92 κινητών τηλεφώνων με το predator είχε επιχειρηθεί το 2020, με την αποστολή μαζικών μηνυμάτων, από εταιρείες, στα κινητά των θυμάτων. Το σκάνδαλο δεν μπόρεσε να διερευνηθεί από την αρμόδια ανεξάρτητη αρχή, στην οποία είχαν καταφύγει ο Μιχαλούδης και ο Κουκάκης, επίσης δημοσιογράφος, καθώς η Κυβέρνηση τον Μάρτιο του ίδιου χρόνου θα αλλάξει τη σχετική νομοθεσία που το επέτρεπε αυτό.
Το 2022 αποκαλύπτεται η παρακολούθηση του Νίκου Ανδρουλάκη, από την Ε.Υ.Π., με αποτέλεσμα ο Γενικός Γραμματέας του Πρωθυπουργού, Γρηγόρης Δημητριάδης, και ο διοικητής της Ε.Υ.Π., Παναγιώτης Κοντολέων, να οδηγούνται σε παραίτηση. Με την εξέλιξη αυτή, εμπλεκόταν άμεσα η Κυβέρνηση, και δη ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, καθώς από το 2019, με τροποποίηση του νόμου 3649/2008 (παράγραφος 2), ο διοικητής της Ε.Υ.Π. αποτελεί μετακλητό υπάλληλο, ο οποίος επιλέγεται κατόπιν γνωμοδότησης της σχετικής επιτροπής της Βουλής (της οποίας η σύσταση είναι κατά την κοινοβουλευτική αναλογία).
Το αποκορύφωμα του σκανδάλου ήρθε με τη δημοσίευση 2 λιστών από την εφημερίδα Documento, το φθινόπωρο του ‘22, στις οποίες μεγάλα ονόματα του δημοσιογραφικού, πολιτικού και επιχειρηματικού χώρου παρουσιάζονταν ως θύματα των παρακολουθήσεων, και με την ενεργοποίηση της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών. Τον Σεπτέμβρη του 2023, με μια απόφαση της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής, η σύσταση της εν λόγω Ανεξάρτητης Αρχής μεταβάλλεται, σε χρονικά καίριο σημείο, μιας και ετοιμαζόταν η επιβολή προστίμου στην Ε.Υ.Π., για μη συνεργασία στην έρευνα που αφορούσε το σκάνδαλο. Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα αποκαλύπτει άλλα 92 θύματα. Η Α.Δ.Α.Ε. αρνείται τα αιτήματα δύο πρωτοδικών Εισαγγελέων, τον Αύγουστο του 2023, που διερευνούσαν την υπόθεση, και έτσι, με τη μεσολάβηση της Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, Γεωργίας Αδειλίνη, την υπόθεση αναλαμβάνει ο Αντεισαγγελέας του, Αχιλλέας Ζήσης.
Μόλις την προηγούμενη Τρίτη, με πόρισμα 300 σελίδων, ο Άρειος Πάγος αποδίδει ευθύνη σε τέσσερα άτομα, διατελούντες νομικοί εκπρόσωποι και διοικητές εταιρειών που σχετίζονταν με το predator, απεμπλέκοντας την Κυβέρνηση. Το πόρισμα αυτό οδήγησε σε νέο κύμα αντιδράσεων από την Αντιπολίτευση, η οποία σύσσωμη κατέβαλε αίτημα για παρουσίαση του πορίσματος στη Βουλή και κλήση των Αχιλλέα Ζήση και Γεωργίας Αδειλίνη στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, όπως προβλέπεται από το άρθρο 43Α του Κανονισμού της Βουλής. Το αίτημα απορρίφθηκε από την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ν.Δ. (έχουσα την πλειοψηφία εντός Κοινοβουλίου), με τη δικαιολογία της αντισυνταγματικότητας μέσα από μια λογική «εκβιασμού της δικαιοσύνης», όπως υποστήριξε ο Θάνος Πλεύρης και ο Γενικός Γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, Σταύρος Καλαφάτης, αλλά και την παραβίαση της διάκρισης των εξουσιών, κατά τον Κωστή Χατζηδάκη.
Η απάντηση από το μέτωπο της Αντιπολίτευσης προήλθε από τη βουλευτή του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., Θεοδώρα Τζάκρη, που υποστήριξε πως μια τέτοια εξέταση δεν θα μετέβαλε το πόρισμα του δικαστηρίου, ενώ με βάση το άρθρο 10 της ΕΣΔΑ, η δικογραφία θα έπρεπε να παρατεθεί στο κοινό μέσα από το Κοινοβούλιο. Βέβαια, ο ίδιος ο Κανονισμός της Βουλής θα έφτανε ως απάντηση.
Η διεθνής, αλλά και η ευρωπαϊκή ομοσπονδία των δημοσιογράφων καταδίκασε την απόφαση του Αρείου Πάγου, ενώ στις 7 Φεβρουαρίου του 2024, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε υιοθετήσει ψήφισμα μετά από έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέσα από το οποίο προέκυπτε η ανησυχία του σε σχέση με τις απειλές της Δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα μας, με αφόρμηση τις πιέσεις που δέχτηκαν Α.Δ.Α.Ε. και Α.Π.Δ.Π.Χ. κατά τη διερεύνηση του “Predatorgate”.
Σε όλα αυτά, θα πρέπει να κάνουμε και μια ακόμα αποκάλυψη σε σχέση με τη νομική προδοσία της «αρχής διάκρισης των εξουσιών», που εισήγαγε ο Γάλλος διαφωτιστής Charles Louis de Secondat, Baron de Brede et de Montesquieu και την οποία τόσο πολύ ευαγγελίζεται η Κυβέρνηση όποτε προκύπτει κάποιο σκάνδαλο: Με βάση το άρθρο 90 παρ. 5 του Συντάγματος, οι Πρόεδροι των ανωτάτων δικαστηρίων, γίνονται με προεδρικό διάταγμα, κατόπιν πρότασης του Υπουργικού Συμβουλίου (και γνωμοδότηση της Διάσκεψης των Προέδρων), με πρόφαση την έμμεση δημοκρατική νομιμοποίηση. Επίσης, τα μέλη και η προεδρία των Ανεξάρτητων Αρχών, βάσει του άρθρου 101 παρ. 2, καθορίζονται με απόφαση της Διάσκεψης των Προέδρων, με ελάχιστη πλειοψηφία τα 3/5 (αντί των 4/5 όπως ίσχυε πριν τη μεταβολή επί Κυβέρνησης Μητσοτάκη). Τέλος, να πούμε, πως η περιβόητη Διάσκεψη των Προέδρων αποτελείται από τον Πρόεδρο της Βουλής, πρώην Προέδρους που διατελούν βουλευτές και κομματικούς εκπροσώπους, με βάση τη δύναμή τους στη Βουλή. Τα συμπεράσματα του καθενός…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Σύνταγμα της Ελλάδος, Άρθρο 90, hellenicparliament.gr, διαθέσιμο εδώ
- Αιτιολογική έκθεση του Υπουργείου Δικαιοσύνης για το σχέδιο νόμου «Επιλογή δικαστικών λειτουργών στις κορυφαίες θέσεις της Δικαιοσύνης και επαναφορά του αυτοδιοίκητου των δικαστηρίων», ministryofjustice.gr, διαθέσιμο εδώ
- Βουλή: Κατατίθεται κοινή πρωτοβουλία ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και Πλεύσης μετά το «κουρελόχαρτο» του Αρείου Πάγου, documentonews.gr, διαθέσιμο εδώ
- Η κρίση των ανεξάρτητων διοικητικών αρχών στην Ελλάδα, nomarchia.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ν. 3649/2008, διαθέσιμο εδώ
- Σκάνδαλο υποκλοπών επί κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη, el.wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- Βουλή – Υποκλοπές: Απορρίφθηκε το αίτημα για κλήση της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
