Του Άρη Γλυκού,
Η πρόσβαση σε κεφάλαια είναι ζωτικής σημασίας για την βιωσιμότητα, αλλά και την επέκταση μιας επιχείρησης. Ένας τρόπος είναι η αξιοποίηση των κερδών της εταιρείας και η επένδυσή τους για την εξέλιξη της εταιρείας. Η χρησιμοποίηση εσωτερικών κεφαλαίων αποτελεί τον συνηθέστερο τρόπο χρηματοδότησης για τις ελληνικές εταιρείες, σε ποσοστό 75% το 2022, ενώ συγκεκριμένα, για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που αποτελούν το 99% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, 4 από τις 5 (81%) επενδύσεις χρηματοδοτούνται με αυτόν τον τρόπο.
Ένας ακόμη τρόπος άντλησης κεφαλαίων είναι μέσω του τραπεζικού δανεισμού, το οποίο, όμως, στην Ελλάδα έχει περιοριστεί σημαντικά μετά την κρίση, ενώ και η πανδημία του κορονοϊού δεν επέτρεψε στις τράπεζες να αλλάξουν τις υψηλές απαιτήσεις για την χορήγηση δανείων. Παράλληλα, και οι επιχειρήσεις που έχουν δυνατότητα να λάβουν δάνειο μπορεί να μην το επιδιώξουν, καθώς το κόστος δανεισμού είναι υψηλό. Για νέες επιχειρήσεις με σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης, επιχειρηματικά κεφάλαια (venture capitals) ή άγγελοι (business angels) μπορεί να είναι διατεθειμένοι να προσφέρουν τα απαραίτητα κεφάλαια με αντάλλαγμα ένα ποσοστό της επιχείρησης.
Σε συνδυασμό με τους παραπάνω τρόπους, κυρίως μεγάλες επιχειρήσεις έχουν την δυνατότητα να αναζητήσουν κεφάλαια από επενδυτές, με την είσοδο τους σε μια χρηματιστηριακή αγορά ή με την έκδοση ενός ομολόγου. Αυτό, όμως, δεν απευθύνεται στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό των ελληνικών επιχειρήσεων.
Μια λύση για αυτό το πρόβλημα αποτέλεσε στις αρχές της νέας χιλιετίας (2001) η ΝΕ.Χ.Α. (Νέα Χρηματιστηριακή Αγορά), η οποία είχε σκοπό να διευκολύνει την εισαγωγή στο Χρηματιστήριο Αθηνών για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και προσφέροντάς τους ταυτόχρονα την δυνατότητα να αντλήσουν κεφάλαια από τους επενδυτές, οι μετοχές των οποίων θα συναλλάσσονταν σε μια εναλλακτική αγορά από την κύρια. Η πρώτη εταιρεία που εισήχθη στην αγορά αυτή ήταν η Unibrain, η οποία άντεξε την οικονομική κρίση και πλέον αποτελεί παγκόσμιο ηγέτη στον κλάδο δραστηριότητάς της. Η εταιρεία αυτή συνεχίζει μέχρι και σήμερα να υφίσταται, αλλά στις 15 Νοεμβρίου του 2017 αποχώρησε από την χρηματιστηριακή αγορά.
Το 2008, η ΝΕ.Χ.Α. μετονομάστηκε σε ΕΝ.Α. (εναλλακτική αγορά), ενώ πραγματοποιήθηκε και αναδιοργάνωση στην αγορά αυτή, ώστε να είναι αποτελεσματικότερη στην πραγματοποίηση του σκοπού της, αλλά και για να αυξήσει την ελκυστικότητά της για της επιχειρήσεις. Αυτό επιτεύχθηκε μέσω της απλούστευσης της διαδικασίας, καθώς και μειωμένες απαιτήσεις για εισαγωγή και παραμονή στην αγορά αυτή. Το 2014 η Εναλλακτική Αγορά χωρίστηκε σε δύο υποκατηγορίες της αγοράς, η ΕΝΑ ΣΤΕΠ (Στήριξης Επιχειρηματικότητας) -για νεοσύστατες επιχειρήσεις με προοπτικές εξέλιξης- και η ΕΝΑ PLUS -η οποία αποτελούσε συνέχεια της ήδη υπάρχουσας αγοράς-, οι οποίες προσφέρουν διαφορετικές ευκαιρίες, όχι μόνο για τις επιχειρήσεις αλλά και για τους επενδυτές.
Συγκεκριμένα, η ΕΝΑ ΣΤΕΠ (Στήριξης Επιχειρηματικότητας) στοχεύει στην υποστήριξη μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες βρίσκονται στο πρώιμα ή μεσαία στάδια ανάπτυξης, δηλαδή σε εταιρείες, οι οποίες χρειάζονται τα κεφάλαια για να επιτύχουν επέκταση των δραστηριοτήτων τους. Παράλληλα, προσφέρονται και συμβουλευτικές υπηρεσίες, για να διευκολυνθεί η διαδικασία εισαγωγής στην αγορά, μια υποστήριξη που συμβάλλει θετικά και στην μετέπειτα εξέλιξη της εκάστοτε εταιρείας.
Λόγω του είδους των επιχειρήσεων που εισάγονται στην ΕΝΑ ΣΤΕΠ, έχει ομοιότητες με το venture capital, καθώς πραγματοποιείται επένδυση σε νεοφυείς και αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν σημαντικά περιθώρια εξέλιξης. Όμως, υπάρχουν σημαντικές διαφορές στην ρευστότητα των επιχειρήσεων της ΕΝΑ ΣΤΕΠ, καθώς διαπραγματεύονται σε μια αγορά. Επιπλέον, μειώνεται σε ένα βαθμό το ρίσκο της επένδυσης, αφού οι εταιρείες είναι εισηγμένες σε ένα χρηματιστήριο και επομένως υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια.
Από την άλλη πλευρά, η ENA PLUS, απευθύνεται σε ήδη εδραιωμένες εταιρείες, οι οποίες, όμως, επιδιώκουν να αποκτήσουν ένα μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς. Οι επιχειρήσεις, οι οποίες επιδιώκουν να εισαχθούν στην αγορά αυτή, έχουν να αντιμετωπίσουν αυστηρότερες προϋποθέσεις ένταξης, όπως € 1 εκατ. σε ίδια κεφάλαια ή ιστορικό λειτουργίας μεγαλύτερο ή ίσο των δύο χρόνων.
Η τελευταία αγορά που προστέθηκε είναι η ΕΝΑ ΣΤΑΘΕΡΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ, όπου από το 2021 πραγματοποιείται η διαπραγμάτευση ομολογιών όλων των τύπων, Ελλήνων, αλλά και ξένων εκδοτών. Βασική προϋπόθεση είναι η εκδότρια εταιρεία να είναι ανώνυμη εταιρεία ή αντίστοιχης μορφής σε περίπτωση εταιρείας του εξωτερικού. Επιπλέον, στην περίπτωση μετατρέψιμων ή ανταλλάξιμων ομολογιών και ομολογιών με παραστατικά δικαιωμάτων προς κτήση άλλων κινητών αξιών, οι μετοχές στις οποίες αναφέρονται οφείλουν να είναι εισηγμένες είτε στην ΕΝ.Α. είτε σε Π.Μ.Δ. (πολυμερείς μηχανισμοί διαπραγμάτευσης).
Στο σημείο αυτό οφείλει να αναφερθεί ότι η ΕΝ.Α. αποτελεί μια παράλληλη αγορά, η οποία λόγω της μειωμένης γραφειοκρατίας και των ευέλικτων προϋποθέσεων εισαγωγής είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστική, ενώ ταυτόχρονα διαθέτει διαφάνεια και ικανοποιητικό ρυθμιστικό πλαίσιο, το οποίο είναι λιγότερο αυστηρό από το αντίστοιχο της κύριας αγοράς. Λόγω των στοιχείων αυτών, η Ε.Ν.Α. αποτελεί Π.Μ.Δ..
Η ΕΝ.Α. επιτελεί πολύ σημαντικό έργο για την υποστήριξη και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, με την παροχή ευκαιριών και συμβουλών σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν και τις περισσότερες εταιρείες στην Ελλάδα. Σε επόμενο άρθρο, θα αναλυθεί η εξέλιξη μέσα στα χρόνια της Εναλλακτικής Αγοράς και θα αναδειχθούν ορισμένα “success stories” που προήλθαν από την αγορά αυτή, ώστε να αυξήσουν την δραστηριότητά τους και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να επεκτείνουν την παρουσία τους στην διεθνή αγορά και να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας στην χώρα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ιστοσελίδα του Χρηματιστηρίου Αθηνών, διαθέσιμο εδώ
- Νέα αγορά για «μικρομεσαίους» στο Χρηματιστήριο, newmoney, διαθέσιμο εδώ
- Βιβλιοθήκη του Σ.Ε.Δ., διαθέσιμο εδώ
- Ομιλία του Διοικητή Γιάννη Στουρνάρα: «Ο ρόλος των μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΜμΕ) στην Ελληνική Οικονομία» στο συνέδριο που διοργανώνει η ΓΣΕΒΕΕ και το ΕΕΑ: «Οι προκλήσεις των μικρών επιχειρήσεων σε ένα μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον», Ιστοσελίδα Τράπεζας της Ελλάδος, διαθέσιμο εδώ
- Αδαμόπουλος Ιωάννης, Η ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ – ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ, Πειραιάς, 2015, διαθέσιμο εδώ
