15.4 C
Athens
Παρασκευή, 22 Νοεμβρίου, 2024
ΑρχικήIn MemoriamIn Memoriam: Μπέντο ντε Σπινόζα

In Memoriam: Μπέντο ντε Σπινόζα


Της Έλενας Καππέ, 

Ο Μπέντο ντε Σπινόζα, ήταν Ολλανδός φιλόσοφος, με καταγωγή από Εβραίους. Το έργο του Σπινόζα έγινε κατανοητό χρόνια μετά τον θάνατό του. Έθεσε τα θεμέλια για τον Διαφωτισμό του 18ου αιώνα και τη σύγχρονη κριτική της Αγίας Γραφής, συμπεριλαμβανομένων των σύγχρονων αντιλήψεων για το άτομο αλλά και το σύμπαν και θεωρείται ένας από τους μεγάλους ορθολογιστές της φιλοσοφίας.

Το όνομα του Σπινόζα σε διάφορες γλώσσες είναι Μπαρούχ Σπινόζα και ο πρώτος όρος σημαίνει «ο Ευλογημένος». Ο Σπινόζα μεγάλωσε στην Πορτογαλική Εβραϊκή κοινότητα του Άμστερνταμ και στη διάρκεια της ζωής του, ανέπτυξε ιδέες ιδιαίτερα αντίθετες προς την Εβραϊκή Βίβλο και τη φύση του Θείου. Οι θρησκευτικές αρχές δημιούργησαν ένα είδος αφορισμού εναντίον του, αποκλείοντας τον ουσιαστικά από την Εβραϊκή κοινωνία, στα 23 του. Τα βιβλία του περιελήφθησαν επίσης αργότερα στον Κατάλογο Απαγορευμένων Βιβλίων της Καθολικής Εκκλησίας. Έζησε μια απλή ζωή και εργαζόταν ως τροχιστής φακών, απορρίπτοντας στη διάρκεια της ζωή του, σπουδαίες θέσεις και τιμές.

Σύμφωνα με το Σπινόζα, η πραγματικότητα είναι τελειότητα. Αν οι περιστάσεις είναι λυπηρές, αυτό είναι αποτέλεσμα μόνο της ανεπαρκούς μας αντίληψης της πραγματικότητας. Επίσης, υποστήριξε ότι η αντίληψη των αισθήσεων, αν και πρακτική και χρήσιμη για τη ρητορική, είναι ανεπαρκής για την ανακάλυψη της καθολικής αλήθειας. Η μαθηματική και λογική προσέγγιση του Σπινόζα στη μεταφυσική, και επομένως στην ηθική, κατέληγε στο συμπέρασμα ότι το συναίσθημα δημιουργείται από την ανεπαρκή αντίληψη. Πίστευε ότι η υψηλότερη αρετή είναι η «πνευματική» αγάπη ή γνώση του Θεού/Φύσης/Σύμπαντος.

Στο τελευταίο μέρος της «Ηθικής» του Σπινόζα, βλέπουμε το ενδιαφέρον του για την έννοια της «αληθινής μακαριότητας» και την εξήγησή του πώς τα συναισθήματα πρέπει να αποσπαστούν από εξωτερικά αίτια και έτσι να τα υπερνικούν. Οι ιδέες αυτές, προοιωνίζονται ψυχολογικές τεχνικές που αναπτύχθηκαν τη δεκαετία του 1900. Η ιδέα του για τρία είδη γνώσης και η άποψή του ότι η διαισθητική γνώση παρέχει τη μέγιστη ικανοποίηση του νου, οδηγεί στην πρότασή του ότι όσο περισσότερο έχουμε επίγνωση του εαυτού μας και της Φύσης ή του Σύμπαντος, τόσο περισσότερο τέλειοι και ευλογημένοι είμαστε και ότι μόνο η διαισθητική γνώση είναι αιώνια. Εξαιρετική είναι η μοναδική του συμβολή στην κατανόηση των λειτουργιών του μυαλού, ακόμη και αυτή την εποχή των ριζικών φιλοσοφικών εξελίξεων, από την άποψη ότι οι απόψεις του παρέχουν μια γέφυρα μεταξύ του μυστικιστικού παρελθόντος των θρησκειών και της σημερινής ψυχολογίας.

Πέθανε στα 44 του χρόνια από κάποια άγνωστη ασθένεια των πνευμόνων που επιδεινώθηκε λόγω τη δουλειάς του. Ο Σπινόζα έχει ταφεί στον περίβολο της Νιούε Κερκ στη Χάγη.


Ελένη Καππέ

Τελειόφοιτη φοιτήτρια του τμήματος Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης, με κατεύθυνση στην Ιστορία της Επιστήμης, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Γεννημένη το 1996 στην Αθήνα. Εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα και ασχολείται εδώ και χρόνια με τη προσφορά εθελοντικού έργου σε ευπαθείς ομάδες. Στόχος της είναι μια ακαδημαϊκή καριέρα στον τομέα της ιστορίας καθώς και ένα αξιόλογο κοινωνικό έργο. Σημαντικότερο, θεωρεί το να προσφέρει βοήθεια σε όσους την έχουν ανάγκη, ανιδιοτελώς. Η ευγνωμοσύνη στα μάτια τους είναι η μεγαλύτερή της ανταμοιβή.

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης, Σύμβουλος Έκδοσης
Ραφαήλ-Νικόλαος Μπελενιώτης, Σύμβουλος Έκδοσης
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1999. Είναι φοιτητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με κατεύθυνση στην νεότερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία.