Του Θεμιστοκλή Καγκέλη,
Χαοτικό κλίμα επικρατεί στο Μπαγκλαντές από τη Δευτέρα, όταν παρατηρήθηκε έξαρση βίαιων φαινομένων στην Ντάκα, την πρωτεύουσα, από φοιτητές αντίθετων πολιτικών φρονημάτων που συγκρούστηκαν μεταξύ τους και προκάλεσαν κωλύματα στις δημόσιες συγκοινωνίες. Σήμερα, όμως, η χώρα μετράει τουλάχιστον πέντε νεκρούς και πολυάριθμους τραυματίες, αφού τα γεγονότα κλιμακώθηκαν έντονα και ταχύτατα. Οι λόγοι αυτών των εξάρσεων βίας είναι πολλαπλοί και θα τους εξετάσουμε στο σύνολό τους.
Όλα ξεκινούν τον Ιανουάριο, όταν η πρωθυπουργός Hasina εξελέγη για 4η φορά συνεχόμενα, γεγονός που δυσαρέστησε μεγάλο μέρος του πληθυσμού και κίνησε υποψίες για νοθεία. Οι πολέμιοι της Hasina την κατηγορούν για αυταρχική διακυβέρνηση και πως η ίδια αποτέλεσε καταλύτη για την αποδυνάμωση της δημοκρατίας στο Μπαγκλαντές. Επίσης, επί διακυβέρνησης Hasina, επικράτησαν στον δημόσιο τομέα συγκεκριμένες ποσοστώσεις αδειών εργασίας, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό κρίθηκαν άδικες και αποτέλεσαν θρυαλλίδα για τα γεγονότα της περασμένης εβδομάδας. Ενδεικτικά, κάποιες από αυτές τις ποσοστώσεις δεσμεύουν πάνω απ’ το 30% των θέσεων εργασίας για παιδιά βετεράνων που πολέμησαν στον πόλεμο ανεξαρτησίας του Μπαγκλαντές από το Βιετνάμ το 1971.
Στον αντίποδα, βρίσκεται μεγάλο μέρος της νεολαίας στα πανεπιστήμια του Μπαγκλαντές που απαιτεί την κατάργηση αυτών των μέτρων με βασικό επιχείρημα τα ήδη υψηλά ποσοστά ανεργίας που επικρατούν στους νέους. Οι εξεγέρσεις εκδηλώθηκαν αρχικά τη Δευτέρα με καταλήψεις και αποκλεισμό μεγάλων λεωφόρων, ενώ την Τρίτη εξελίχθηκαν σε πλήρη σύρραξη με φιλοκυβερνητικές φοιτητικές παρατάξεις. Οι αναταραχές έσβησαν με παρέμβαση της αστυνομίας προκειμένου να διατηρηθεί η δημόσια τάξη. Ωστόσο, όπου οι αστυνομικές δυνάμεις δεν ήταν αρκετές, υπήρξαν και ενισχύσεις από την παραστρατιωτική ομάδα καταστολής BGB. Οι αναταραχές δε σταματούν εκεί, καθώς ομάδες φοιτητών έχουν προχωρήσει σε σειρά καταλήψεων σχολών και τμημάτων, μετατρέποντας έτσι τα πανεπιστήμα σε «φρούρια βανδαλισμού», σύμφωνα με τις αστυνομικές αρχές. Προφανώς, η κυβέρνηση έλαβε μέτρα απέναντι σε αυτή την κατάσταση, κλείνοντας τα πανεπιστήμια της χώρας για να διαφυλάξει την ακεραιότητά τους.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν στο πανεπιστήμιο της Ντάκα, που ξεκίνησαν όταν εκατοντάδες αστυνομικοί και παραστρατιωτικοί συγκρούστηκαν με φοιτητές κοντά στην κατοικία του αντιπρύτανη, οι οποίοι φώναζαν συνθήματα και ζητούσαν την απόσυρσή του. Να σημειωθεί ότι το πανεπιστήμιο είχε δώσει προθεσμία στους φοιτητές μέχρι εκείνο το βράδυ να εκκενώσουν την πανεπιστημιούπολη, αλλά πολλοί ήταν αποφασισμένοι να παραμείνουν. Ένας φοιτητής απ’ το πλήθος, ο Mohammad Shohagh Mia, επέμεινε ότι δεν θα φύγει μέχρι να ικανοποιηθούν τα αιτήματα των διαδηλωτών, συμπεριλαμβανομένων των μεταρρυθμίσεων στο σύστημα ποσοστώσεων και της ελευθερίας από την «τοξική πολιτική του κυβερνώντος κόμματος». O Mia δήλωσε επίσης: «Θέλουμε αυτές τις δεσμεύσεις γραπτώς».
Εν συνεχεία, μετά από συγκρούσεις με τη φοιτητική πτέρυγα της Awami League, την φιλοκυβερνητική ένωση Chhatra του Μπαγκλαντές (BCL), τη Δευτέρα και την Τρίτη, οι διαδηλωτές απέλασαν ακτιβιστές του BCL από την πανεπιστημιούπολη. Ο Σαρκάρ, ένας φοιτητής, δήλωσε: «Απελευθερώσαμε την πανεπιστημιούπολή μας από τη Λίγκα Chhatra (ενν. τη νεολαία του κυβερνώντος κόμματος) και σκοπεύουμε να τη διατηρήσουμε έτσι». Φοιτητές σε άλλα δημόσια πανεπιστήμια έχουν επίσης αψηφήσει την εντολή έξωσης. Για παράδειγμα, ο Αμπού Χασνάτ, φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Rajshahi, είπε: «Αν φύγουμε τώρα, η κυβέρνηση θα καταστείλει τη διαμαρτυρία μας». Το BCL, από την άλλη, το οποίο εκπροσωπεί ο Saddam Hossain, κατηγορεί τους φοιτητές που διαδηλώνουν για βανδαλισμό των πανεπιστημιακών εγκαταστάσεων, αλλά και για τρομοκρατία απέναντι στους υπόλοιπους φοιτητές. Συγκεκριμένα, ο ίδιος δηλώνει στα ΜΜΕ ότι: «περίπου 2000 ακτιβιστές του BCL έχουν υποστεί σοβαρές σωματικές βλάβες ώστε να προστατευθούν τόσο η ακαδημαϊκή διαδικασία και οι φοιτητές».
Τέλος, με αφορμή τα επεισόδια, η κυβέρνηση του Μπαγκλαντές δεσμεύεται πως θα απαντήσει στους διαδηλωτές με τον «τρόπο που τους αξίζει». Ωστόσο, το γενικό συμπέρασμα διαφόρων πολιτικών αναλυτών είναι ότι η κατάσταση έχει φτάσει σε αδιέξοδο, καθώς καμία μεριά δε δείχνει διάθεση προς υποχώρηση. Αυτό μπορεί να αποβεί μοιραίο για την κυβέρνηση, που θα αναγκαστεί να στείλει περισσότερες αστυνομικές δυνάμεις και άρα να υπάρξουν ενδεχομένως κι άλλοι νεκροί.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Bangladesh students defy orders, occupy universities as tensions spiral, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Five killed in violent protests over public sector jobs quota in Bangladesh, CNN, διαθέσιμο εδώ
