Της Κωνσταντίνας Χασιώτη,
Αδιαμφισβήτητα, ένας από τους πιο εμβληματικούς και διακεκριμένους σκηνοθέτες του 21ου αιώνα, ο Wes Anderson, κατάφερε μέσω της χαρακτηριστικής του αισθητικής και του εκκεντρικού αφηγηματικού στυλ να εδραιώσει τον εαυτό του ως πρωτοπόρο στο είδος του. Γεννημένος την 1η Μαΐου του 1969 στην πολιτεία του Texas, και συγκεκριμένα στο Houston, ο Wes ξεκίνησε από νεαρή ηλικία την καλλιτεχνική του πορεία. Ο χωρισμός των γονιών του, όταν αυτός ήταν μόλις 8 ετών, του δημιούργησε αρκετά προβλήματα στην ακαδημαϊκή του ζωή και κάπως έτσι αποφάσισε ασυνείδητα να αφοσιωθεί πιστά στην άνθιση της καλλιτεχνικής του φύσης. Παρήγαγε βουβές ταινίες με πρωταγωνιστές τον ίδιο και τα δύο του αδέρφια, χρησιμοποιώντας μια παλιά κάμερα του πατέρα του, ενώ ταυτόχρονα διάβαζε πλήθος μυθιστορημάτων που στη συνέχεια συνέβαλλαν στην ανάπτυξη της ξεχωριστής αφήγησης που παρατηρείται στις ταινίες του.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 αποφοίτησε από το St. John’s School και συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Texas όπου και γνώρισε τον Owen Wilson, πιστό συνεργάτη και φίλο του. Ύστερα από την απόκτηση του πτυχίου Φιλοσοφίας το 1991, προσηλώθηκε αποκλειστικά στη δημιουργία ταινιών, με το Bottle Rocket (1996) να αποτελεί το σκηνοθετικό του ντεμπούτο στις ταινίες μεγάλου μήκους. Ακολούθησε η ταινία Rushmore (1998) η οποία διαδραματίζεται στο Houston, τόπο γέννησης του σκηνοθέτη, και περιλαμβάνει πολλά στοιχεία από την εμπειρία τους Wes Anderson στο St. John’s School.
Η αναγνώριση του σκηνοθετικού του έργου ήρθε στα μέσα της δεκαετίας του ΄00 μέσω της ταινίας κινούμενων σχεδίων Fantastic Mr. Fox (2009), της οποίας η πλοκή κατακρίνει το υπέρμετρο εγώ, την ενδοτικότητα στα ζωώδη ένστικτα και τον ατομικισμό. Η ταινία έλαβε δυο υποψηφιότητες για Oscar συμπεριλαμβανομένου της καλύτερης ταινίας κινούμενων σχεδίων και της καλύτερης πρωτότυπης μουσικής. Ακολούθησε χρονικά το Moonrise Kingdom (2012) μια κωμικό-δραματική ταινία που για πρώτη φορά εντάσσει τόσο έντονα τους θεατές στα άδυτα της σκηνογραφικής αισθητικής του.
Σταθμός στην καριέρα του αποτελεί μέχρι και σήμερα το The Grand Budapest Hotel (2014), μια ταινία σύμβολο για τον σύγχρονο κινηματογράφο που κατάφερε να αποσπάσει εννέα υποψηφιότητες και τέσσερα βραβεία Oscar. Οι διακρίσεις, όμως, δεν περιορίζονται μόνο στα βραβεία Oscar καθώς η ταινία απέσπασε πέντε βραβεία BAFTA και μια χρυσή σφαίρα. Το The Grand Budapest Hotel ακολουθεί την ιστορία ενός πασίγνωστου ευρωπαϊκού ξενοδοχείου κατά την περίοδο του 1930 αλλά και της γερμανικής κατοχής. Επικεντρώνεται κυρίως στους χαρακτήρες του αρχι-θυρωρού Gustave (Ralph Fiennes) και του νεαρού εκπαιδευόμενου Zero (Tony Revolori), στην προσπάθειά τους να αποδεσμεύσουν τους εαυτούς τους από υπόπτους στη δολοφονία μιας πλούσιας επισκέπτριας του ξενοδοχείου. Μέσω της ταινίας απεικονίζεται η ικανότητα του Wes Anderson να αφηγείται μια ιστορία μέσα σε μια άλλη ιστορία, χωρίς όμως να μπερδεύει ή να κουράζει τους θεατές.
Οι ταινίες του που ακολουθήσαν μπορεί να μην έλαβαν την ίδια ανταπόκριση όπως το The Grand Budapest Hotel, αλλά με τη σαγηνευτική σκηνοθεσία τους και τους ξεχωριστούς χαρακτήρες κατάφεραν να συμβάλλουν, με τον δικό τους τρόπο, στην κληρονομία του έγχρωμου κινηματογράφου. Το Isle of Dogs (2018), το The French Dispatch (2021) και το Asteroid City (2023) είναι ταινίες θησαυροί που βυθίζουν το κοινό στην πολυπλοκότητα και στη vintage αισθητική των οπτικών στοιχείων των ταινιών του.
Το στυλ των ταινιών του Wes Anderson αποτελεί ίσως από τα πιο χαρακτηριστικά στη σύγχρονη εποχή, με τους πιο εξοικειωμένους θεατές να μπορούν να διακρίνουν τη δουλειά του μόνο από ένα πλάνο. Βασικό γνώρισμα, που παρατηρείται σε σχεδόν όλες του τις παραγωγές, αποτελεί η συμμετρικότητα. Η καθολικότητα που προσδίδουν τα συμμετρικά πλάνα εξηγείται από την προτίμηση του σκηνοθέτη στον φορμαλισμό έναντι του ρεαλισμού. Με κινηματογραφικούς όρους, ως φορμαλισμός ορίζεται η υποκειμενική οπτική γωνία του σκηνοθέτη που στοχεύει να υπενθυμίσει στους θεατές πως οι ταινίες είναι μια ανθρώπινη δημιουργία με πολλές ερμηνείες. Αισθητικά η συμμετρικότητα προσφέρει μια αίσθηση ζωντάνιας και δυναμικότητας που καθηλώνει το κοινό.
Περαιτέρω, οι αρμονικές χρωματικές παλέτες και η vintage αισθητική, που ο ίδιος φαίνεται να αξιοποιεί σε κάθε του έργο, μεταμορφώνουν τις ταινίες του σε ένα είδος εναλλασσόμενων καρτ-ποστάλ που κατακλύζουν το οπτικό πεδίο των θεατών με εικόνες ανεπανάληπτης ομορφιάς που δημιουργούν μια συνοχή μεταξύ της πλοκής και της σκηνογραφίας. Ακόμα ένα προφανή οπτικό στοιχείο που κάνει το στυλ του Wes Anderson να ξεχωρίζει είναι οι αργές λήψεις. Ο σκηνοθέτης επικεντρώνεται για πολλά δευτερόλεπτα σε ένα συγκεκριμένο πλάνο, το οποίο πολλές φορές είναι και στατικό, με απώτερο σκοπό να προσελκύσει το ενδιαφέρον και την αγωνία του κοινού. Οι εκτενείς αυτές λήψεις συνοδεύονται συνήθως με απότομες και κοφτές εναλλαγές των κοντινών και των μακρινών πλάνων, συμβάλλοντας στη σουρεαλιστική νότα των ταινιών του.
Πέρα από σκηνοθετική ιδιοφυία, ο Wes Anderson λαμβάνει πολύ συχνά και τον ρόλο του σεναριογράφου στις παραγωγές του. Οι χαρακτήρες που παρατηρούνται στις ταινίες του είναι εκκεντρικοί, έντονοι και εκφραστικοί και καθένας από αυτούς έχει μια δικιά του συναρπαστική ιστορία, η οποία ξεδιπλώνεται στο πέρασμα της ταινίας. Οι σαρκαστικοί και επαναληπτικοί διάλογοι αποτελούν βασικό στοιχείο των έργων του, ενώ οι εκκωφαντικές ησυχίες και η θρασεία αφήγηση κάνουν κάθε ταινία του να φαντάζει σαν μια ξεκαρδιστική αλλά και βαθυστόχαστη συζήτηση με φίλους.
Συνοψίζοντας, ο Wes Anderson αποτελεί πρωτοπόρο στο είδος του με βαθιά και ουσιαστική καλλιτεχνική σκέψη η οποία καταφέρνει να αποδίδεται υπέροχα σε κάθε του δημιουργία. Οι ταινίες του προσφέρουν τόσο ψυχαγωγία όσο και παιδεία λόγω των ηχηρών μηνυμάτων που φανερώνει μέσω των καλοδουλεμένων σκηνικών του και των μοναδικών χαρακτήρων του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Rushmore, imdb.com, διαθέσιμο εδώ.
- Isle of dogs, imdb.com, διαθέσιμο εδώ.
- The Grande Budapest Hotel, imdb.com, διαθέσιμο εδώ.
