Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
1918: Έφυγε από τη ζωή ο Μωάμεθ Ε’ Ρεσάντ ο προτελευταίος σουλτάνος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας σε μια κρίσιμη περίοδο τόσο για την αυτοκρατορία όσο και για τον υπόλοιπο κόσμο, καθώς βάδιζε προς το τέλος του ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Η περίοδος της ηγεμονίας του συνοδεύτηκε από σημαντικές εξελίξεις για το μέλλον της αυτοκρατορίας, αφού ήρθε αντιμέτωπος με την εμφάνιση και άνθηση του κινήματος των Νεότουρκων, τον Ιταλοτουρκικό Πόλεμο, τους Βαλκανικούς Πολέμους και έπειτα τον Α΄ Παγκόσμιο.
Ήρθε στη ζωή τον Νοέμβριο του 1844 στην Κωνσταντινούπολη, στο παλάτι Ciragan όντας ο γιος του σουλτάνου Αμπντούλ Μετζίτ Α΄, έλαβε παραδοσιακή ισλαμική παιδεία και είχε γνώση της περσικής λογοτεχνίας. Ανέβηκε στον θρόνο το 1909, στα 65 του χρόνια —γενόμενος έτσι ο γηραιότερος σουλτάνος που ανέλαβε τα ηνία σε αυτή την ηλικία— αντικαθιστώντας τον μεγαλύτερο αδελφό του, Αμπντούλ Χαμίτ Β΄, αφού εξαναγκάστηκε σε παραίτηση, ως αποτέλεσμα της δράσης της Επιτροπής Ένωσης και Προόδου (CUP) —στην ουσία από τους Νεότουρκους— που επιθυμούσε να έχει έναν πιο ελεγχόμενο σουλτάνο.
Έτσι, σταδιακά οι αποφάσεις άρχιζαν να λαμβάνονται όλο και περισσότερο από τους Νεότουρκους με τον Μωάμεθ να μένει πολλές φορές στην αφάνεια. Η πρώτη μεγάλη κρίση που κλήθηκε να διαχειριστεί ήταν με τον Ιταλοτουρκικό Πόλεμο (ή αλλιώς Πόλεμος της Λιβύης) που ξέσπασε το 1911 και είχε ως συνέπεια την απώλεια των εδαφών στη Βόρεια Αφρική αλλά και των Δωδεκανήσων, μιας που η Ιταλία βγήκε νικήτρια. Το επόμενο ράπισμα για την αυτοκρατορία και τον ίδιο δεν άργησε να έρθει, αφού μέσα από τους Βαλκανικούς Πολέμους χάθηκε και το μεγαλύτερο εναπομείναν μέρος των λεγόμενων ευρωπαϊκών εδαφών της αυτοκρατορίας.
Μπορεί ο σουλτάνος να μην επιθυμούσε την εμπλοκή της χώρας του στον Μεγάλο Πόλεμο που θα ακολουθούσε, ωστόσο οι εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις οδήγησαν την Οθωμανική αυτοκρατορία στη συμπόρευση με την πλευρά των Κεντρικών Δυνάμεων. Έτσι, ο Μωάμεθ προχώρησε ένα βήμα παρακάτω και κήρυξε τζιχάντ (δηλαδή ιερό πόλεμο) εναντίον των Συμμάχων.
Το τέλος του θα έρθει σχεδόν τέσσερις μήνες πριν από την ολοκλήρωση του Α΄ Παγκοσμίου στο παλάτι Yıldız σε ηλικία 73 χρόνων και έτσι δεν θα βιώσει ξανά τη συρρίκνωση της αυτοκρατορίας, καθώς λίγο καιρό μετά ακόμα και η ίδια η Κωνσταντινούπολη θα βρισκόταν υπό στρατιωτική κατοχή των Συμμαχικών Δυνάμεων. Στον θρόνο θα τον διαδεχθεί ο αδελφός του, Μωάμεθ ΣΤ’, που θα είναι και ο τελευταίος σουλτάνος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Mehmed V, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- Mohammed V, sultan of Turkey, dies, history.com, Διαθέσιμο εδώ
- Mighty sovereigns of Ottoman throne: Sultan Mehmed V, dailysabah.com, Διαθέσιμο εδώ
