Του Θανάση Λέφα,
Στη σύγχρονη κοινωνία του ανταγωνισμού και των διαρκών μεταβολών στην αγορά, ανακύπτει η ανάγκη για τις εμπορικές εταιρίες να προσαρμοστούν μέσω επιχειρηματικής φύσεως κινήσεων οι οποίες θα έχουν και νομικό αντίκτυπο. Κυρίαρχη θέση εν προκειμένω κατέχουν μέτρα αναδιοργάνωσης που άπτονται της νομικής μορφής της εταιρίας. Αυτά συνεπάγονται μεταβολές, οι οποίες συνίστανται στη μετατροπή, τη συγχώνευση και τη διάσπαση ανωνύμων εταιριών. Οι παραπάνω μετασχηματισμοί αποφασίζονται από την καταστατική Γενική Συνέλευση της ΑΕ. Ο νόμος ο οποίος ρυθμίζει τα ζητήματα αυτά είναι ο 4601/2019.
Μετατροπή
Στο πλαίσιο της μετατροπής, η ΑΕ παραλλάσσεται, αλλάζει νομικό «μανδύα» και μετατρέπεται σε άλλη μορφή εταιρίας. Το γεγονός αυτό, ωστόσο, ουδεμία επιρροή ασκεί στη νομική προσωπικότητα της εταιρίας η οποία διατηρείται αναλλοίωτη ως έχει. Δεν απαιτείται, έτσι, λύση και εκκαθάριση της ΑΕ, επομένως δεν αναφύεται και ανάγκη μεταβίβασης είτε με ειδική είτε με οιονεί καθολική διαδοχή των περιουσιακών στοιχείων της εταιρίας. Το μόνο που αλλάζει είναι η μορφή της ΑΕ, η οποία δύναται να μετατραπεί σε οποιαδήποτε άλλη μορφή, τόσο προσωπικής όσο και κεφαλαιουχικής εταιρίας.
Κατά το άρθρο 106 του Ν.4601/2019 απαιτείται η σύνταξη λεπτομερούς εκθέσεως από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΑΕ η οποία στη συνέχεια καταχωρείται στο ΓΕΜΗ, δημοσιεύεται στο διαδικτυακό του τόπο και υποβάλλεται προς λήψη αποφάσεως στη Γενική Συνέλευση. Τα αποτελέσματα της μετατροπής επέρχονται αυτομάτως με μόνη την καταχώριση στο ΓΕΜΗ. Επιπλέον, κάθε ζημία, η οποία οφείλεται αιτιωδώς σε παράβαση των καθηκόντων των μελών του ΔΣ ενόσω βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία της μετατροπής, μπορεί να ανορθωθεί, κατόπιν προβολής της σχετικής αξίωσης από τους μετόχους. Προφανές είναι, τέλος, ότι η μετατροπή μπορεί να κηρυχθεί άκυρη με δικαστική απόφαση εφόσον πάσχει ακυρότητας ή ακυρωσίας η απόφαση της ΓΣ και πάντως οπωσδήποτε μέσα σε τρεις μήνες από τότε που δημοσιεύτηκε η μετατροπή.
Συγχώνευση
Η συγχώνευση με συμμετοχή ΑΕ περιλαμβάνει τρεις επιμέρους μορφές, τη συγχώνευση με απορρόφηση, με σύσταση νέας ΑΕ και με εξαγορά. Πρόκειται στην ουσία, για νομική ένωση περισσότερων ΑΕ και ειδικότερα για συνένωση των περιουσιακών τους στοιχείων, απόρροια της οποίας θα είναι η «εξαφάνιση» της μιας, με συνέπεια οι μέτοχοί της να συμμετέχουν πλέον αποκλειστικά στη νέα συσταινόμενη (30 Ν.4601/2019). Η συνένωση αυτή λαμβάνει χώρα όχι με εκκαθάριση αλλά με οιονεί καθολική διαδοχή των περιουσιακών στοιχείων των εταιριών των οποίων έπαυσε η λειτουργία.
Α) Με απορρόφηση
Συγχώνευση με απορρόφηση είναι η συνένωση των περιουσιακών στοιχείων περισσότερων εταιριών μέσω μεταβίβασής τους σε μια άλλη εταιρία. Οι απορροφούμενες εταιρίες λύονται χωρίς να μεσολαβήσει εκκαθάριση, ενώ η απορροφώσα αποδίδει ως αντάλλαγμα για την αύξηση του κεφαλαίου της τις νέες δημιουργούμενες συμμετοχές στους εταίρους των απορροφούμενων που έχουν λυθεί. Εν προκειμένω, ακολουθείται μια συγκεκριμένη διαδικασία η οποία εκκινεί από την κατάρτιση ενός κοινού σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης από τα ΔΣ των μετεχουσών στη συγχώνευση εταιριών.
Το εν λόγω σχέδιο στη συνέχεια καταχωρίζεται στο ΓΕΜΗ, δημοσιεύεται στον διαδικτυακό του τόπο και υποβάλλεται προς έγκριση από τις εκάστοτε γενικές συνελεύσεις. Εν συνεχεία, καταρτίζεται η σύμβαση συγχώνευσης με τη σύνταξη συμβολαιογραφικού εγγράφου και τέλος, όλα τα παραπάνω καταχωρούνται στο ΓΕΜΗ, η οποία καταχώριση γίνεται για την κάθε εταιρία ξεχωριστά (16 Ν.4601/2019). Αφότου λάβει χώρα και αυτό το διαδικαστικό στάδιο, επέρχονται αυτομάτως όλα τα αποτελέσματα της συγχώνευσης τα οποία προβλέπονται στο άρθρο 18 του νόμου 4601/2019. Ακυρότητα της συγχώνευσης επέρχεται μόνο κατόπιν αίτησης των μετόχων, λειτουργεί ex tunc και κηρύσσεται από το μονομελές πρωτοδικείο εφόσον διαπιστωθεί ότι συντρέχει, ένας από τους αναφερόμενους στο άρθρο 20 Ν.4601/2019 λόγους. Η εν λόγω αίτηση ασκείται εντός τρίμηνης προθεσμίας από την καταχώριση της συγχώνευσης στο ΓΕΜΗ (20 Ν.4601/2019).
Β) Συγχώνευση με σύσταση νέας ΑΕ
Εδώ, λαμβάνει και πάλι χώρα μεταβίβαση του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων μίας ή και παραπάνω εταιριών σε νέα ΑΕ, με αποτέλεσμα να λύνονται και οι μέτοχοι αυτών να καθίστανται μέτοχοι της νέας. Εφαρμοστέα είναι η ίδια ακριβώς διαδικασία όπως και επί συγχώνευσης με απορρόφηση.
Γ) Συγχώνευση με εξαγορά
Με εξαγορά λαμβάνει χώρα η συγχώνευση, όταν κατόπιν συμφωνίας μίας ή περισσοτέρων εταιριών (εξαγοραζόμενες), μεταβιβάζεται το σύνολο των περιουσιών τους σε αντισυμβληθείσα εταιρία (εξαγοράζουσα), με αντάλλαγμα την απόδοση στους μετόχους των εξαγοραζόμενων εταιριών την αξία των μετοχών τους.
Διάσπαση
Στη μορφή αυτή εταιρικού μετασχηματισμού, με σύμβαση, η περιουσία μιας εταιρίας (διασπώμενη) μεταβιβάζεται κατά τμήματα σε άλλες εταιρίες (επωφελούμενες) με οιονεί καθολική διαδοχή με αποτέλεσμα τη λύση της διασπώμενης. Οι μέτοχοι αυτής, καθίστανται μέτοχοι στις επωφελούμενες. Διακρίνεται σε κοινή και μερική διάσπαση και σε απόσχιση κλάδου. Στο πλαίσιο της κοινής διάσπασης, επέρχεται η εξαφάνιση της διασπώμενης λόγω της απορρόφησής της από τις άλλες εταιρίες. Στη μερική διάσπαση, μεταβιβάζονται απλώς επιχειρηματικοί κλάδοι της διασπώμενης στις επωφελούμενες και στην απόσχιση η διασπώμενη μεταβιβάζει κλάδο της στις άλλες εταιρίες. Ρυθμίζεται από τα άρθρα 83-91 του Ν.4601/2019 και εφαρμόζεται η ίδια διαδικασία όπως και επί συγχώνευσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Σπυρίδων Δ. Ψυχομάνης, Δίκαιο Εμπορικών Εταιριών (Δ’ έκδοση), Εκδόσεις Σάκκουλα.
