Της Σπυριδούλας Γραμματικού,
Η Θεσσαλονίκη, γνωστή και ως η συμπρωτεύουσα της χώρας μας, αποτελεί έναν ιδανικό προορισμό για διακοπές σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Αρκετοί είναι οι παράγοντες που την καθιστούν ελκυστικό μέρος. Τα αρχαία μνημεία της, η πληθώρα των μουσείων, η θρησκευτική παράδοσή της σε συνδυασμό με τις βυζαντινές εκκλησίες, που υπενθυμίζουν τη μακρόχρονη και γεμάτη πολιτισμικά στοιχεία κληρονομιά της, είναι μερικοί λόγοι για να επισκεφθεί κάποιος την πόλη. Επίσης, η Θεσσαλονίκη είναι ιδανική πόλη για όσους προτιμούν να απολαύσουν τη θέα του Αιγαίου σε μια από τις αμέτρητες καφετέριές της, να γνωρίσουν την περιπετειώδη νυχτερινή ζωή της, αλλά και να πάρουν μια γεύση από την υπέροχη μεσογειακή και θρεπτική κουζίνα της, η οποία διαμορφώνεται από ανατολίτικα και εγχώρια στοιχεία. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που αποκαλείται από πολλούς «Μωσαϊκό πολιτισμών».
Ωστόσο, εκτός από την κληρονομιά και τα αξιοθέατα, η πόλη της Θεσσαλονίκης έχει μια διαφορετική πλευρά, πιο κοινωνική και ανθρωποκεντρική. Αυτή η πτυχή θα πρέπει να είναι γνωστή σε όσους θέλουν να επισκεφθούν την πόλη και να καταλάβουν τη ζωή των κατοίκων της, μέσω των σύγχρονων κοινωνικών συνθηκών. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα και κατ’ επέκταση στη Θεσσαλονίκη ανακύπτουν πολλά ζητήματα. Τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα αφορούν την πολιτική, οικονομική και κοινωνική δομή της χώρας.
Σε γενικές γραμμές, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι λαμβάνουν χώρα διεθνείς κρίσεις. Πιο συγκεκριμένα, πολλές σημερινές αρνητικές καταστάσεις σημειώνονται μεταξύ μιας μεγάλης ομάδας χωρών. Η ροή των προσφύγων, η εξάπλωση των μεταδοτικών ασθενειών, η κλιματική αλλαγή, η πείνα, τα οικονομικά ζητήματα, η φτώχεια, οι ανισότητες και ως εκ τούτου η κοινωνική κρίση είναι μερικά από τα είδη των ανθρωπιστικών κρίσεων του 21ου αιώνα. Οι κρίσεις αυτές έχουν επηρεάσει τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως. Ειδικότερα, ορισμένοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα τους και να προσπαθήσουν να κάνουν μια νέα αρχή, ενώ άλλοι χάνουν τη δουλειά τους λόγω του υψηλού ποσοστού ανεργίας. Η δυσμενής αυτή κατάσταση πλήττει τις κοινωνίες. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι κοινωνικές διαρθρώσεις καταστρέφονται και εμφανίζονται πολλά κοινωνικά προβλήματα, όπως η ανεργία, η ξενοφοβία, η εγκληματικότητα, ο ρατσισμός κλπ.
Ειδικότερα, η Θεσσαλονίκη καλείται να αντιμετωπίσει παρόμοια προβλήματα. Αρχικά, η Ελλάδα πλήττεται από την οικονομική κρίση. Ως αποτέλεσμα, μεγάλο μέρος του νεαρού πληθυσμού είναι άνεργο, καθώς ακόμη και για τους πτυχιούχους μπορεί να είναι δύσκολο να βρουν δουλειά. Η κατάσταση είναι ακόμη δυσκολότερη για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που ζουν στη χώρα. Αναπόφευκτα, δημιουργήθηκαν κάποια κοινωνικά ζητήματα. Πιο συγκεκριμένα, τα ποσοστά της ξενοφοβίας και των ανισοτήτων είναι υψηλότερα από ό,τι στο παρελθόν και εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2009 και της κρίσης των προσφύγων, αρκετοί άνθρωποι είναι άστεγοι και άποροι.
Παρ’ όλο που επικρατεί μια περίοδος ηθικής πτώχευσης και κοινωνικών προβλημάτων, τα Ηνωμένα Έθνη προσπαθούν να βελτιώσουν αυτήν την κατάσταση, υιοθετώντας τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης, γνωστούς ως Sustainable Development Goals, SDGs, στην ατζέντα τους για αειφόρο ανάπτυξη μέχρι το 2030. Πολλές κοινωνίες σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να προσαρμόσουν αυτούς τους στόχους στην κοινωνική τους δομή και καταβάλουν προσπάθειες για την επίτευξή τους. Η Θεσσαλονίκη είναι μία από αυτές τις κοινωνίες. Τα SDGs αποτελούν πλέον προτεραιότητα για την κοινότητα της πόλης.
Η Θεσσαλονίκη προσπαθεί να επιτύχει την αειφόρο ανάπτυξη με την ένταξη ή αλλιώς ‘‘inclusion’’, όπως συχνά αναφέρεται στις ανακοινώσεις των Διεθνών Οργανισμών. Ωστόσο, είναι απαραίτητο να διευκρινιστεί τι είναι ακριβώς η ένταξη. Είναι μια πράξη ενσωμάτωσης ενός ατόμου ή μιας ομάδας στο σύνολο. Η ενσωμάτωση αυτή στοχεύει στην ενδυνάμωση των μελών της κοινωνίας που έχουν υποστεί διακρίσεις και των οποίων τα δικαιώματα έχουν παραβιαστεί. Αυτή η πράξη ένταξης αφορά την αξιοπρέπεια και την αξία κάθε ατόμου, που αποτελεί την υποδομή όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πολλά έργα της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης έχουν αφιερωθεί στο στόχο αυτό. Μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς, όπως αυτή που προσπαθεί να καθιερώσει η Θεσσαλονίκη, στοχεύει στην προώθηση της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ένταξης όλων, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, αναπηρίας, εθνικότητας, θρησκείας, οικονομικού ή άλλου επιπέδου. Η τοπική κοινότητα παρέχει τη βοήθειά της για την επίτευξη των SDGs με κάθε νόημα, παρά τα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά ζητήματά της.
Η κοινότητα της Θεσσαλονίκης προσπαθεί με διάφορες δραστηριότητες να συμπεριλάβει τους πρόσφυγες, τους άστεγους, τους μετανάστες, τους άπορους, τους ανέργους και άλλες ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Αυτή η κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς επιχειρεί να ξεπεράσει οποιοδήποτε τροχοπέδη στην προσπάθειά της για ενσωμάτωση. Πιο συγκεκριμένα, μέσω των συσσιτίων για αστέγους, τη χορήγηση επιδομάτων σε οικονομικά ευπαθείς ομάδες, επιχειρεί να εντάξει ομαλά στην κοινωνία τους απόρους, χωρίς να εντείνει τις ανισότητες. Επίσης, προσπαθεί να ενσωματώσει τους πρόσφυγες, αλλά και τους μετανάστες στην ελληνική κοινωνία, με την οργάνωση μονάδων στέγασης προσφύγων και τα διάφορα προγράμματα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας. Σε επίπεδο τοπικό, η πόλη αποπειράται να εξαλείψει τις ανισότητες μεταξύ των πολιτών με σχετικές δραστηριότητες, όπως τα προγράμματα εκμάθησης γραφής Braille για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ανθρώπων με μειωμένη όραση και γίνονται προσπάθειες για τη δημιουργία υποδομών κατάλληλων για άτομα με κινητικές δυσκολίες.
Η αειφόρος ανάπτυξη αποτελεί πλέον αυτοσκοπό για όλα τα κράτη-μέλη των Ηνωμένων Εθνών και η Θεσσαλονίκη, από την πλευρά της, προωθώντας τον κοινωνικό της χαρακτήρα, πρωτοστατεί σε αυτές τις προσπάθειες. Η συνεισφορά της στον τομέα αυτόν σε συνδυασμό με την ομορφιά του τόπου, την καθιστούν ελκυστικό προορισμό κοινωνικού τουρισμού.
