Της Ειρήνης Λάττα,
Θα είμαι ειλικρινής, δεν είχα δει ποτέ όπερα, πόσο μάλλον από κοντά. Και να που ήρθε η στιγμή να θαυμάσω από κοντά ένα από τα πιο γνωστά έργα του Puccini, την Tosca, σε σκηνοθεσία του Αργεντινού Hugo de Ana, μια μεγάλη εισπρακτική και καλλιτεχνική επιτυχία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στο Ηρώδειο. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα έργα του συνθέτη, αφού ήταν η πρώτη εκτεταμένη απόπειρα για έργο που εντάσσεται στο κίνημα του βερισμού, όπως αποκαλούσαν στην Ιταλία τον ρεαλισμό, στο θέατρο και τη λογοτεχνία. Ακόμα, σαν ρομαντικοί ήρωες, οι πρωταγωνιστές της Tosca δεν έχουν κοινά χαρακτηριστικά με άλλους, κυρίως λόγω της γρήγορης και συναρπαστικής δράσης, στην οποία έχει δοθεί έμφαση. Η ιστορία μας διαδραματίζεται στη Ρώμη το 1800, και έχει σαν κεντρικό θέμα τον έρωτα της ντίβας της όπερας, Floria Tosca, με τον ζωγράφο και ιδεαλιστή, Mario Cavaradossi σε μια πολιτική κατάσταση, στην οποία τα ιδανικά της ελευθερίας και της δικαιοσύνης έρχονται σε μοιραία σύγκρουση με τη δεσποτική εξουσία του βαρόνου Scarpia. Ο ίδιος παγίδευσε τον Mario, κατηγορώντας τον για βοήθεια απόδρασης σε έναν φυλακισμένο.
Η πραγματική αιτία που βρισκόταν πίσω από την κατηγορία αυτή, όμως, δεν ήταν άλλη από την Tosca, την οποία και ήθελε να διεκδικήσει, διώχνοντας τον Mario μακριά ή, ακόμα καλύτερα, εξολοθρεύοντάς τον. Η Tosca πέρα από ζηλιάρα, όμως, ήταν και πολύ δυναμική, κάτι που βοηθάει ιδιαίτερα την πλοκή της ιστορίας και το αν θα αφήσει τον Scarpia να την κάνει δική του ή αν τελικά θα οδηγηθεί στο να κάνει κακό στον ίδιο του τον εαυτό. Όπως μπορούμε να φανταστούμε, οι άριες των δύο κεντρικών ηρώων έχουν έντονο το αίσθημα της μελαγχολίας και της απελπισίας. Από τη μία πλευρά, μία από τις πιο γνωστές άριες του Cavaradossi είναι η “E lucevan le stelle“, μέσα από την οποία διακρίνεται η νοσταλγία για την αγαπημένη του Tosca και τις στιγμές μαζί της:
«Και τα αστέρια έλαμψαν και η γη ευωδίασε.
Η πύλη του κήπου έτριξε
Και ένα βήμα θρόισε την άμμο στο μονοπάτι…
Ευωδιαστή, μπήκε
Και έπεσε στην αγκαλιά μου…
Ω απαλά φιλιά, ω γλυκιά εγκατάλειψη,
Καθώς εγώ τρέμοντας
ξεκλείδωνα τα πέπλα της και αποκάλυπτα την ομορφιά της.
Ω, χάθηκε για πάντα αυτό το όνειρο της αγάπης,
έφυγε αυτή η ώρα,
και απελπισμένα πεθαίνω.
Και ποτέ πριν δεν αγάπησα τόσο πολύ!»
Από την άλλη, μία από τις πιο σπουδαίες και πιο ξεχωριστές άριες της Tosca, είναι η πολυτραγουδισμένη και έντονα συνδεδεμένη με τη Maria Callas, “Vissi d’arte, vissi d’amore“, στην οποία, παρόλο που είναι τόσο θρησκευόμενη γυναίκα και παρά τα όσα έχει περάσει, αναρωτιέται γιατί τα περνάει τώρα όλα αυτά και γιατί ο Θεός την εγκατέλειψε:
«Έζησα για την τέχνη μου, έζησα για την αγάπη,
ποτέ δεν έκανα κακό σε ζωντανή ψυχή!
Με ένα μυστικό χέρι
ανακούφισα όσες κακοτυχίες ήξερα.
Πάντα με αληθινή πίστη
η προσευχή μου
ανέβηκε στα ιερά προσκυνήματα.
Πάντα με αληθινή πίστη
έδινα λουλούδια στο βωμό.
Την ώρα της θλίψης
γιατί, Κύριε,
γιατί με ανταμείβεις έτσι;
Έδωσα κοσμήματα για τον μανδύα της Madonna (Παναγίας),
και έδωσα το τραγούδι μου στα αστέρια, στον ουρανό,
που χαμογέλασε με περισσότερη ομορφιά.
Την ώρα της θλίψης
γιατί, γιατί, Κύριε,
αχ, γιατί με ανταμείβεις έτσι;»
Το να βλέπεις και να ακούς όπερα μπορεί να μην εκφράζει πολλούς ανθρώπους, αλλά αξίζει να δώσουμε μια ευκαιρία να βιώσουμε κάτι διαφορετικό, το οποίο θα μείνει ανεξίτηλo στην καρδιά μας!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τόσκα, athinorama.gr, διαθέσιμο εδώ
- Vissi D’ Arte, liveabout.com, διαθέσιμο εδώ
- E lucevan le stelle, youroperadaily.com, διαθέσιμο εδώ
