Του Νικολάου Σαμαρά,
1215: Την ημέρα αυτήν, πριν από οκτώ και πλέον αιώνες, γράφτηκε μια ιστορική στιγμή στην πορεία των ελευθεριών του ανθρώπου στη Μεγάλη Βρετανία που έμελλε να είναι η αρχή για την αποκατάσταση των αδικιών εκ μέρους της απόλυτης και τυφλής μοναρχίας. Έτσι, μια μέρα σαν σήμερα ,ο βασιλιάς Ιωάννης βάζει την υπογραφή του στη Magna Carta Libertatum (ή όπως μεταφράζεται στα ελληνικά Μεγάλη Χάρτα των Ελευθεριών).
Ο Βρετανός μονάρχης δεν προέβη σε αυτή την πράξη από ένδειξη μεγαλοψυχίας ή από φιλελεύθερα αισθήματα, αλλά είχε προηγηθεί μια εξέγερση των αγγλικών ευγενών ενάντια στην κυριαρχία του. Ο Ιωάννης ήταν ο βασιλιάς της Αγγλίας από το 1199 μέχρι τον θάνατό του το 1216, σε μια ταραγμένη εποχή για το βασίλειό του, με τον ίδιο να μην θεωρείται από τους ικανούς ηγεμόνες που πέρασε από τον αγγλικό θρόνο. Ανάμεσα στους λάθος και επιζήμιους χειρισμούς του συγκαταλέγονται η απώλεια του δουκάτου της Νορμανδίας από τους Γάλλους, η ρήξη με τον Πάπα Ιννοκέντιο Γ’, η κακή οικονομική διαχείριση και η βαριά φορολογία προς τους Άγγλους ευγενείς.
Τα γεγονότα αυτά σε συνδυασμό με τον συσσωρευμένο θυμό που είχε δημιουργηθεί κατά του μονάρχη οδήγησε τον Στίβεν Λάνγκτον, τον αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπουρυ, να καλέσει τους δυσαρεστημένους βαρόνους να απαιτήσουν χάρτη ελευθεριών από τον Ιωάννη. Έτσι, στις αρχές του 1215 οι βαρόνοι και ευγενείς ξεσηκώθηκαν σε εξέγερση ενάντια στον βασιλιά, ο οποίος τελικά αναγκάστηκε να ενδώσει στις πιέσεις τους.
Παρόλο που και τα προηγούμενα χρόνια Άγγλοι βασιλείς είχαν συμφωνήσει σε μια σειρά από παραχωρήσεις προς τους ευγενείς, ήταν, όμως, σε ένα γενικό και αόριστο πλαίσιο, δίχως κάποια συγκεκριμένη δέσμευση. Τώρα ο Ιωάννης έδωσε συγκεκριμένες εγγυήσεις για τα δικαιώματα και τα προνόμια των βαρόνων του και την ελευθερία της εκκλησίας. Ο βασιλιάς συνάντησε τους ηγέτες των «ανταρτών» στο Runnymede —ένα παραδοσιακό μέρος για συνελεύσεις, αλλά ουδέτερο έδαφος—, στη νότια όχθη του ποταμού Τάμεση, στις 10 Ιουνίου 1215.
Πέντε μέρες αργότερα προχώρησε στην υπογραφή της Magna Carta με τις εγγυήσεις για τις ελευθερίες των ευγενών και αποτελούνταν από ένα προοίμιο και 63 ρήτρες που αφορούσαν κυρίως φεουδαρχικές διευθετήσεις. Τέσσερις μέρες μετά την υπογραφή της οι «επαναστάτες» ανανέωσαν τους όρκους πίστης τους στον Ιωάννη. Σήμερα έχουν διασωθεί τέσσερα πρωτότυπα αντίγραφα από την εποχή αυτή και φυλάσσονται ένα στον καθεδρικό ναό του Λίνκολν, ένα στον καθεδρικό ναό του Σάλσμπερι και δύο στο Βρετανικό Μουσείο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Magna Carta, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- King John puts his seal on Magna Carta, history.com, Διαθέσιμο εδώ
- Magna Carta, parliament.uk, Διαθέσιμο εδώ
