Της Αλίκης Κωστή,
Η συγχώνευση είναι μορφή εταιρικού μετασχηματισμού που ρυθμίζεται στο νόμο 4601/2019 (αρ. 6 επόμενα). Με τη συγχώνευση ενώνονται οι περιουσίες 2 τουλάχιστον εταιριών, με αποτέλεσμα η μία από αυτές τις εταιρίες να παύει να υπάρχει, και οι μέτοχοι αυτής να γίνονται μέτοχοι της εταιρίας που εξακολουθεί να υπάρχει ή εταιρίας που συστήνεται για πρώτη φορά (επωφελούμενη εταιρία). Η ένωση των περιουσιών των περισσότερων εταιριών γίνεται με (οιονεί) καθολική διαδοχή, μεταβιβάζεται δηλαδή το σύνολο των έννομων σχέσεων της εταιρίας που παύει να υφίσταται (ενεργητικό και παθητικό), με μία μόνο πράξη (τη συμφωνία συγχώνευσης). Η εταιρία (ή εταιρίες) που λύνεται χάριν της συγχώνευσης δεν περιέρχεται στο στάδιο της εκκαθάρισης και μπορεί να διαγραφεί από το ΓΕΜΗ άνευ ετέρου. Στο παρόν θα μας απασχολήσει η συγχώνευση στην οποία συμμετέχουν μόνο ανώνυμες εταιρίες (αρ. 30 επόμενα).
Η συγχώνευση μπορεί να λάβει τρεις ειδικότερες μορφές: συγχώνευση με απορρόφηση, συγχώνευση με σύσταση νέας εταιρίας και συγχώνευση με εξαγορά.
- Συγχώνευση με απορρόφηση: Μεταβιβάζεται το σύνολο της περιουσίας μίας ή περισσότερων εταιριών (απορροφώμενες εταιρίες) σε μία άλλη, ήδη υφιστάμενη εταιρία (απορροφώσα). Οι μέτοχοι της απορροφώμενης εταιρίας γίνονται μέτοχοι της απορροφώσας, η οποία τους αποδίδει μετοχές, η αξία των οποίων προσδιορίζεται από τη σύμβαση συγχώνευσης και υπακούει σε μία δίκαιη και λογική σχέση ανταλλαγής. Αυτή η απόκτηση μετοχών στην απορροφώσα από τους μετόχους της απορροφώμενης επιτυγχάνεται με την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου από την απορροφώσα. Κι επειδή η έκδοση νέων μετοχών προϋποθέτει την καταβολή ίσης αξίας εισφορών, τη θέση των εισφορών έναντι των οποίων εκδίδονται οι μετοχές υπέχει η μεταβίβαση της περιουσίας της μίας εταιρίας στην άλλη.
- Συγχώνευση με σύσταση νέας εταιρίας: Με αυτή τη μορφή συγχώνευσης μεταβιβάζεται η περιουσία περισσότερων εταιριών (ή μίας μόνο), όχι σε μία ήδη υφιστάμενη εταιρία, όπως συμβαίνει στην απορρόφηση, αλλά σε μία νέα εταιρία, την οποία αυτές ιδρύουν. Κι εδώ οι μέτοχοι των συγχωνευόμενων εταιριών γίνονται μέτοχοι στη νέα εταιρία και η σχέση ανταλλαγής των μετοχών θα πρέπει να είναι δίκαιη και λογική.
- Συγχώνευση με εξαγορά: Η εξαγορά μπορεί να λάβει χώρα μόνο μεταξύ Ανώνυμων Εταιριών. Με αυτή, μία ή περισσότερες εταιρίες μεταβιβάζουν την περιουσία τους σε άλλη ΑΕ. Η διαφορά με την συγχώνευση με απορρόφηση (πέραν του ότι αυτή η μορφή συγχώνευσης μπορεί να γίνει μόνο μεταξύ ΑΕ) έγκειται στο ότι οι μέτοχοι της εξαγοραζόμενης εταιρίας δεν καθίστανται μέτοχοι της εξαγοράζουσας, αλλά έχουν αξίωση απόδοσης της (πραγματικής) αξίας των μετοχών που είχαν στην εξαγοραζόμενη εταιρία.
Η διαδικασία συγχώνευσης με απορρόφηση αποτελεί πρότυπο και για τη διαδικασία που ακολουθείται και στις άλλες μορφές συγχώνευσης (στις οποίες υπάρχουν μικρές διαφοροποιήσεις), κι αυτή θα εξεταστεί. Αρχικά καταρτίζεται ένα σχέδιο σύμβασης συγχώνευσης από τα Διοικητικά Συμβούλια των εταιριών, μαζί με εκθέσεις οι οποίες προσδιορίζουν τη σχέση ανταλλαγής. Αυτό το σχέδιο μαζί με την έκθεση δημοσιεύονται στο ΓΕΜΗ και υποβάλλονται στις Γενικές Συνελεύσεις των ΑΕ προς έγκριση. Αυτή η δημοσίευση είναι κρίσιμη για τους πιστωτές οι οποίοι έχουν σε αυτό το χρονικό σημείο γεννημένες (αλλά όχι ακόμα ληξιπρόθεσμες) απαιτήσεις, και οι οποίοι μπορούν να ζητήσουν από την ΑΕ κατάλληλες εγγυήσεις μέσα σε 30 ημέρες από την καταχώριση στο ΓΕΜΗ του σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης (αρ. 13 ν 4601/2019).
Στη συνέχεια, το σχέδιο σύμβασης συγχώνευσης ελέγχεται από τους ορκωτούς ελεγκτές, έλεγχος ο οποίος έγκειται πρωτίστως στο αν η σχέση ανταλλαγής είναι δίκαιη και λογική, και καταλήγει στη σύνταξη μίας έκθεσης η οποία επίσης δημοσιεύεται στο ΓΕΜΗ (αρ. 10). Τουλάχιστον 1 μήνα μετά από τη δημοσίευση στο ΓΕΜΗ του σχεδίου σύμβασης συγχώνευσης, συνέρχονται οι Γενικές Συνελεύσεις των συγχωνευόμενων εταιριών για να εγκρίνουν το σχέδιο σύμβασης, και να τροποποιήσουν το καταστατικό τους, με αυξημένη απαρτία και πλειοψηφία (άρθρα 130 παρ.3 και 132 παρ. 2 του νόμου 4548/2018 για τις Ανώνυμες Εταιρίες). Κι αυτές οι αποφάσεις των ΓΣ δημοσιεύονται στο ΓΕΜΗ. Κατόπιν τούτου, καταρτίζεται η σύμβασης συγχώνευσης από τα ΔΣ των συγχωνευόμενων εταιριών, με σύνταξη συμβολαιογραφικού εγγράφου (από τη στιγμή που στη συγχώνευση προχωρούν ανώνυμες εταιρίες, αρ. 15 παρ. 2) και, κατόπιν ελέγχου νομιμότητας όλων των πράξεων και διατυπώσεων που επιβάλλει ο νόμος περί εταιρικών μετασχηματισμών, δημοσιεύεται κι αυτή στο ΓΕΜΗ. Η δημοσίευση της σύμβασης συγχώνευσης στο ΓΕΜΗ έχει συστατικό χαρακτήρα, σύμφωνα με το αρ. 18 περ γ’ του ν 4919/2022, που σημαίνει ότι, πριν από αυτή τη δημοσίευση, δε θεωρείται πραγματωθείσα η συγχώνευση και δεν παράγει αποτελέσματα.
Καταληκτικά, η συγχώνευση έχει ως αποτέλεσμα την υποκατάσταση της εταιρίας η οποία συνεχίζει να υφίσταται (ή που ιδρύεται) στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των εταιριών που, με τη μεταβίβαση των περιουσιών τους λόγω συγχώνευσης, παύουν να υφίστανται, και περαιτέρω τη συνέχιση των εκκρεμών δικών των τελευταίων από την επωφελούμενη εταιρία, χωρίς βίαιη διακοπή. Τέλος, όπως ειπώθηκε και ανωτέρω, οι μέτοχοι των εταιριών που παύουν να υφίστανται γίνονται μέτοχοι της επωφελούμενης εταιρίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Σπυρίδων Δ. Ψυχομάνης, Δίκαιο Εμπορικών Εταιριών, Εκδόσεις Σάκκουλα Α.Ε., 2020.
- Καλογερόπουλος – Στουραΐτης, Δικηγορικό γραφείο, Εταιρικοί Μετασχηματισμοί – Η Συγχώνευση Εταιρειών. Διαθέσιμο εδώ.
