Της Ανδριάνας Κοντού,
Οι κάλπες έχουν ήδη ανοίξει. Αυτό που μένει να αποκαλυφθεί είναι αν θα επιβεβαιωθούν οι δυσοίωνες προβλέψεις των πολιτικών επιστημόνων περί ανόδου της Ακροδεξιάς και περί της αύξησης των ευρωσκεπτικιστικών φωνών εντός του Ευρωκοινοβουλίου. Ωστόσο, μιας και απομένουν μερικές ώρες μέχρι να μάθουμε τα εκλογικά αποτελέσματα, είναι σκόπιμο να παρουσιαστεί η στρατηγική του πολιτικού marketing που υιοθετήθηκε από τα ελληνικά πολιτικά κόμματα που συμμετείχαν στις Ευρωεκλογές, καθώς και η προεκλογική τους εκστρατεία που έληξε τυπικά το προηγούμενο βράδυ και έχουμε, επομένως, μία πιο σφαιρική εικόνα επί του θέματος.
Τα 31 ελληνικά κόμματα και κομματικοί συνασπισμοί που συμμετέχουν στις Ευρωεκλογές 2024 έχουν επιδοθεί τους τελευταίους μήνες στη μάχη της πρωτιάς. Οι εκπρόσωποι των κομμάτων αυτών, προκειμένου να προβάλλουν το πολιτικό τους πρόγραμμα και να κερδίσουν τη στήριξη των πολιτών, χρησιμοποιούν τις ανάλογες τεχνικές προώθησης. Πιο συγκεκριμένα, πολιτικοί αρχηγοί, υποψήφιοι Ευρωβουλευτές και βουλευτές περιοδεύουν σε όλη τη χώρα για να ακούσουν τους προβληματισμούς των πολιτών, αλλά και να τονώσουν το ηθικό των ψηφοφόρων τους. Ακόμα, η συμμετοχή σε τηλεοπτικές εκπομπές συνιστά για τους υποψήφιους ένα αποτελεσματικό τρόπο για να αποκτήσουν μεγαλύτερη δημοσιότητα, να γίνουν ευρέως γνωστοί και να παρουσιάσουν στο τηλεοπτικό κοινό τις θέσεις τους γύρω από πολιτικά ζητήματα.
Αδιαμφισβήτητα, καλούνται να υπακούν στους κανόνες που προβλέπονται από το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης, το οποίο επιβάλλει χρονικούς περιορισμούς εμφανίσεων των υποψηφίων Ευρωβουλευτών σε τηλεοπτικούς σταθμούς (σε κάθε τηλεοπτικό σταθμό επιτρέπεται η εμφάνιση υποψηφίου δύο φορές) και σε ραδιοφωνικούς σταθμούς (σε κάθε ραδιοφωνικό σταθμό επιτρέπεται η εμφάνιση υποψηφίου μέχρι τρείς φορές) κατά την προεκλογική περίοδο.
Ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος, μιας και παραπάνω από 1.000 Έλληνες υποψήφιοι αγωνίζονται για 21 έδρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Παράλληλα, δεδομένου ότι η ψήφος για τις Ευρωεκλογές χαρακτηρίζεται συχνά ως «χαλαρή» ψήφος και το γεγονός ότι οι εκλογολόγοι κρούουν το κώδωνα του κινδύνου σχετικά με τα υψηλά ποσοστά αποχής, ωθεί τους υποψηφίους ευρωβουλευτές να επιστρατεύουν κάθε μέσο για να επιτύχουν το επιδιωκόμενο εκλογικό αποτέλεσμα. Τα φυλλάδια, οι αφίσες και οι διαφημίσεις δεν εκλείπουν από την προεκλογική εκστρατεία των κομμάτων. Παράλληλα, οι δημοσκοπήσεις και οι έρευνες κοινής γνώμης συμβάλλουν στην κατανόηση των αναγκών των ψηφοφόρων, καθώς και στην προσαρμογή των πολιτικών μηνυμάτων.
Τέλος, η κεντρική ομιλία των πολιτικών αρχηγών των κομμάτων στην Αθήνα σηματοδοτεί τυπικά τη λήξη της προεκλογικής περιόδου. Χαρακτηριστικά, στις 5 Ιουνίου εκφώνησε την κεντρική προεκλογική ομιλία του ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής, Νίκος Ανδρουλάκης, στο Θησείο, με τον Πρόεδρο της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Στέφανο Κασσελάκη, να δίνει την κεντρική προεκλογική του ομιλία ενόψει των Ευρωεκλογών στις 6 Ιουνίου και αντίστοιχα τον Πρόεδρο του κυβερνώντος κόμματος και Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στις 7 Ιουνίου στην Πλατεία Συντάγματος.
Αυτό, όμως, που κάνει τις Ευρωεκλογές που εκτυλίσσονται το 2024 να διαφέρουν από τις προηγούμενες που διεξήχθησαν το 2019 είναι η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και συγκεκριμένα η επικράτηση της διαδικτυακής πλατφόρμας του Tik Tok, ως το επικρατέστερο εργαλείο προσέλκυσης ψηφοφόρων. Αναλυτικότερα, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, καθώς και εκπρόσωποι άλλων κομμάτων, όπως του ΠΑΣΟΚ, του ΣΥΡΙΖΑ και όχι μόνο, διαθέτουν λογαριασμό στο Tik Tok που μετρούν εκατομμύρια ακολούθων. Φαίνεται, λοιπόν, ότι το ηλεκτρονικό marketing παίρνει μεγάλες διαστάσεις στην Ελλάδα. Η τάση αυτή μοιάζει να αναδείχθηκε στις Εθνικές Εκλογές το 2023 και να ξεχώρισε στις Ευρωεκλογές του 2024.
Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι οι ίδιοι οι Έλληνες πολιτικοί έχουν δηλώσει ότι δεν ενδιαφέρονται να ασκήσουν πολιτική μέσω του Tik Tok, διαπιστώνουν καθημερινά ότι μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα τους παρέχεται η δυνατότητα να εκφράσουν τις πεποιθήσεις τους κατά τρόπο άμεσο και να προσελκύσουν τους νέους και ιδιαίτερα την Gen Z. Η επίκληση στο συναίσθημα και η επίθεση στο ήθος του αντίπαλου αποτελούν δύο από τις βασικές τεχνικές πειθούς που χρησιμοποιούν οι πολιτικοί μέσω του Tik Tok για να αποκτήσουν περισσότερους υποστηρικτές.
Τουναντίον, οι πολέμιοι της τακτικής αυτής δείχνουν απαισιόδοξοι για το επίπεδο άσκησης πολιτικής στη χώρα, μιας και υποστηρίζουν ότι η αντιπαράθεση των πολιτικών φαίνεται να περνά από τη Βουλή στο Tik Tok, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε κρίση των θεσμών. Εξάλλου, παρακολουθεί κανείς καθημερινά τους πολιτικούς αρχηγούς και γενικότερα τους υποψηφίους της αντιπολίτευσης μέσα από τα βίντεό τους στην πλατφόρμα να ασκούν κριτική στο κυβερνών κόμμα για θέματα που ταλανίζουν την ελληνική κοινωνία, όπως η ακρίβεια, τα Τέμπη, η φορολογία κ.τ.λ. Η πρακτική αυτή σίγουρα ξαφνιάζει τους πολιτικούς των περασμένων δεκαετιών που εφάρμοζαν μια διαφορετική τακτική, χρησιμοποιώντας πιο παραδοσιακά μέσα.
Συμπερασματικά, τα ελληνικά πολιτικά κόμματα έχουν αξιοποιήσει μία πληθώρα στρατηγικών πολιτικού marketing για να επηρεάσουν την εκλογική τους βάση. Από τη χρήση των κοινωνικών δικτύων με στόχο την άμεση επικοινωνία με τους ψηφοφόρους, μέχρι τις παραδοσιακές διαφημίσεις στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, οι πολιτικές καμπάνιες έχουν προσαρμοστεί πλήρως στις ανάγκες της σύγχρονης τεχνολογικής εποχής. Οι ψηφοφόροι από τη μεριά τους έχουν βομβαρδιστεί από το πλήθος πληροφοριών και υποσχέσεων που έχουν δεχθεί τους τελευταίους μήνες και σήμερα καλούνται να λάβουν την τελική απόφαση για το ποιους θεωρούν ικανούς και κατάλληλους να τους εκπροσωπήσουν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Καθώς οι ώρες μετράνε αντίστροφα για το κλείσιμο των καλπών, η αγωνία κορυφώνεται για το αν η συμμετοχή θα είναι υψηλή και επομένως για το αν το αποτέλεσμα θα αντικατοπτρίζει τη βούληση του ελληνικού λαού συνολικά για το μέλλον της χώρας στην Ευρώπη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Jennifer Lees-Marshment, Πολιτικό Μάρκετινγκ Αρχές και Εφαρμογές, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2013
- Οι πολιτικοί, τα memes και το TikTok, in.gr, διαθέσιμο εδώ
- Αριθμός εμφανίσεων υποψηφίων Ευρωβουλευτών σε τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς, Law Spot, διαθέσιμο εδώ
