Του Ιωάννη Αμπατζίδη,
Η προπαγάνδα στην Κορεατική χερσόνησο αποτελεί ένα αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας των πολιτών που ανήκουν είτε στη Βόρεια είτε στη Νότια Κορέα. Οι εκστρατείες προπαγάνδας στην περιοχή ξεκίνησαν από τον Πόλεμο της Κορέας, όπου οι δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών «βομβάρδισαν» τις κομμουνιστικές δυνάμεις με περίπου 2,5 δισεκατομμύρια φυλλάδια. Είναι χαρακτηριστικό πως μελέτες έδειξαν ότι η ποσότητα των φυλλαδίων ήταν τόσο μεγάλη οπού μπορούσε να καλυφθεί ολόκληρη η Κορεατική χερσόνησος κάτω από 35 στρώσεις φυλλαδίων. Από την άλλη μεριά, οι Βορειοκορεάτες έριξαν περίπου 30 εκατομμύρια φυλλάδια προπαγανδιστικού περιεχομένου την ίδια περίοδο. Πως, όμως, έχει εξελιχθεί αυτός ο πόλεμος προπαγάνδας 71 χρόνια μετά την παύση των εχθροπραξιών, σε έναν πόλεμο ο οποίος επίσημα δεν έχει ακόμα λήξει;
Κατά την έναρξη του πολέμου οι δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών φοβούμενες την ανισορροπία δυνάμεων που επικρατούσε στην περιοχή, προέβησαν στην υιοθέτηση διάφορων τεχνικών προπαγάνδας, σε μια προσπάθεια την οποία ο τότε Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, Harry Truman, ονόμασε ως «εκστρατεία της αλήθειας». Χαρακτηριστικά, μερικές τακτικές που ακολουθήθηκαν ήταν οι ραδιοφωνικές μεταδόσεις, η τακτική χρήση μεγάφωνων και κυρίως η ρίψη φυλλαδίων πίσω από τις εχθρικές γραμμές, και είχαν ως στόχο να αποπροσανατολίσουν και να μεταπείσουν τις εχθρικές δυνάμεις. Μόλις στις πρώτες τρεις ημέρες του πολέμου έπεσαν εκατομμύρια φυλλάδια, τα οποία παρήγαγε το Τμήμα Ψυχολογικού Πολέμου του Γενικού Αρχηγείου Άπω Ανατολής των Η.Π.Α. ( FECOM ) στο Τόκιο. Οι δυνάμεις των Η.Π.Α. κατάφεραν να παράγουν περίπου 20 εκατομμύρια φυλλάδια την εβδομάδα. Τα φυλλάδια διαδίδονταν στα κατεχόμενα από τους Κομμουνιστές εδάφη, μέσω «βομβών φυλλαδίων» τις οποίες έριχναν από αεροσκάφη όπως τα C-47 και τα B-29, μέσω βλημάτων όλμου των 105 mm, στα οποία χωρούσαν περίπου 750 φυλλάδια, αλλά και μέσω επίγειων περιπολιών, η οποία ήταν και η λιγότερο διαδεδομένη και πιο επικίνδυνη για τις δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών μέθοδος.
Από την απέναντι μεριά, κατά τους πρώτους έξι μήνες του πολέμου η χρήση των φυλλαδίων ως μέσο επηρεασμού του αντιπάλου ήταν ιδιαίτερα περιορισμένη. Αυτό ήταν απόρροια της αποτυχίας των Κομμουνιστών να ελέγξουν τον εναέριο χώρο της χερσονήσου. Ενώ στην συνέχεια του πολέμου υπήρξαν κάποιες εξάρσεις από τους Βόρειους σε αυτόν τον τομέα, η κύρια μέθοδος διαμοιρασμού φυλλαδίων ήταν η επίγεια, από χέρι σε χέρι.
Ένας ακόμη τρόπος διάδοσης προπαγάνδας, ο οποίος κρατάει από τον Πόλεμο της Κορέας έως και σήμερα είναι η αποστολή μηνυμάτων ή διαφόρων υλικών μέσω μπαλονιών. Αρχικά, η χρησιμοποίηση των μπαλονιών οργανωνόταν κυρίως από τους στρατούς των δύο κρατών, ενώ σήμερα χρησιμοποιείται κυρίως από Νοτιοκορεάτικες μη κυβερνητικές οργανώσεις, που έχουν ως στόχο την αποστολή αγαθών αλλά και λογοκριμένων από το καθεστώς της Πιονγιάνγκ υλικών. Φυσικά, η αποστολή μπαλονιών αποτελεί μια τακτική την οποία έχει υιοθετήσει και ο στρατός της Βόρειας Κορέας. Στα τέλη Μαΐου η Βόρεια Κορέα απέστειλε περίπου 260 μπαλόνια προς τον Νότο. Τα μπαλόνια αυτά περιείχαν αποτσίγαρα, υφάσματα, απόβλητα μπαταριών ακόμη και πάνες. Κυβερνητικά στελέχη της Βόρειας Κορέας επιβεβαίωσαν πως αυτοί πραγματοποίησαν αυτή την πράξη ως αντίποινα στις εκστρατείες φυλλαδίων τις οποίες έκαναν Νοτιοκορεάτες ακτιβιστές. Τις επόμενες ημέρες ο συνολικός αριθμός των μπαλονιών ξεπέρασε τα 600, κάτι το οποίο ενεργοποίησε τις ένοπλες δυνάμεις της Νότιας Κορέας, καθώς υπήρχε η ανησυχία πως μπορεί να μεταφέρονταν επικίνδυνες χημικές ουσίες ή υλικά τα οποία θα μπορούσαν να προκαλέσουν βλάβες σε υποδομές αλλά και στις ιδιωτικές περιουσίες των κατοίκων. Ο στρατός συνέστησε στους κατοίκους να προσέχουν τα αντικείμενα που πέφτουν και να μην τα αγγίζουν, αλλά να τα αναφέρουν στις αρμόδιες αρχές, με τον στρατό να στέλνει ειδική μονάδα ταχείας επέμβασης για την ανάκτηση των συντριμμιών.
Παρά τις προειδοποιήσεις των Βορειοκορεατών, ακτιβιστές έστειλαν πάνω από 10 μπαλόνια γεμάτα με USB sticks τα οποία περιείχαν τραγούδια της K-pop μουσικής, Νοτιοκορεάτικες τηλεοπτικές σειρές ενώ περιείχαν επίσης και χαρτονομίσματα του ενός δολαρίου και πάνω από 200,000 φυλλάδια κατά του καθεστώτος.
Απομένει να φανεί εάν αυτός ο «ψυχρός πόλεμος» προπαγάνδας μεταξύ των δύο κρατών θα παραμείνει στην αποστολή φυλλαδίων και μπαλονιών ως τρόπο επηρεασμού του «αντίπαλου» ιδεολογικά πληθυσμού ή εάν οι συνεχείς προκλήσεις των δύο μεριών θα αναζωπυρώσουν ακόμη περισσότερο τα πνεύματα στην περιοχή, κάτι που θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει ακόμη περισσότερο μια ήδη επικίνδυνη γεωπολιτικά περιοχή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Themes in Korean War-Era Leaflets: Implications for Future North-South Korean & Korean-U.S. Dialogues, NDSU Libraries, διαθέσιμο εδώ
- North Korea’s trash rains onto South Korea, balloon by balloon. Here’s what it means, ABC News, διαθέσιμο εδώ
- North Korea sends hundreds more trash-carrying balloons to South Korea, AP News, διαθέσιμο εδώ
- South Korean group flies propaganda leaflets across border following North’s trash-balloon launches, AP News, διαθέσιμο εδώ
