Της Μαριάνθης Κοκοράκη,
Η Ερμιόνη, από αρχαιοτάτων χρόνων, αποτέλεσε έναν από τους σπουδαιότερους οικισμούς της περιοχής της Ανατολικής Αργολίδας. Κατά αυτόν τον τρόπο, η Ερμιόνη, εμφανίστηκε στο ιστορικό προσκήνιο, με το σπουδαίο της λιμάνι, στον όρμο των Αγίων Αναργύρων, ακριβώς στο ύψωμα του οικισμού της Μαγούλας.
Οι αρχαίες πηγές, μας αναφέρουν ότι, οι Αχαιοί ναυπηγούσαν τα πλοία τους στον όρμο της Ερμιόνης. Έπειτα από την κατασκευή των πλοίων αυτών, που η χρήση τους ήταν καθαρά εμπορική, ταξίδευαν σε όλη την Μεσόγειο. Αυτή η εκτεταμένη εμπορική δραστηριότητα, βοήθησε τους Ερμιονείς, ως «αδελφοποιημένους» με τους Μυκηναίους, να έρθουν σε επαφή με τους Μινωίτες, αφομοιώνοντας πολλά στοιχεία και τεχνικές από τον Κρητικό πολιτισμό.
Από τον 7ο αιώνα π.Χ. και έπειτα, ο πληθυσμός της Ερμιόνης, αυξήθηκε κατά πολύ, όπως και η εμπορική δραστηριότητα. Ταυτόχρονα, είχε διαδοθεί και η καλλιέργεια της ελιάς στην γύρω περιοχή, μαζί με τα δημητριακά και τα αμπέλια, ενώ είχε σημειωθεί μεγάλη βελτίωση, στην αλιεία ψαριών και χταποδιών. Μάλιστα, τα τελευταία, οι Ερμιονείς, τα θεωρούσαν ιερά, όπως και την ελιά.
Κατά τις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ., η Ερμιόνη ως αυτόνομο κράτος, με πληθυσμό 4.000 κατοίκων, έκοψε τα δικά της νομίσματα, ενώ κατά την Ελληνιστική και Ρωμαϊκή εποχή, συνέχισε την κοπή αλλά πλέον διαφορετικών νομισμάτων. Στα νομίσματα που κόπηκαν, βλέπουμε την σημασία της λατρείας της Δήμητρας στην Ερμιόνη, αφού αρχίζει να απεικονίζεται η θεά στα κέρματα. Ιδιαίτερα στα αργυρά, απεικονίζεται στην μία όψη και συγκεκριμένα στην εμπρόσθια, το κεφάλι της Δήμητρας, φορώντας κάποιο πολυτελές διάδημα, το οποίο συγκρατούσε τις μπούκλες των μαλλιών της. Στην οπίσθια πλευρά του νομίσματος, φαίνονται ολοκάθαρα τα αρχικά των γραμμάτων της πόλης ΕΡ, τα περικυκλώνονται από κάποιο στεφάνι, ενώ σε άλλες περιπτώσεις, βρίσκεται αναμεσά τους, ο πυρσός (δάδα), που χρησιμοποιούταν, στην εορταστική πομπή της γιορτής της θεάς.
Επιπλέον, η Ερμιόνη, είχε κάποιο νομισματοκοπείο στην περιοχή Μπίστι, κατά τα κλασικά χρόνια, το οποίο διαπιστώθηκε από το πλήθος των κτιρίων και τον μεγάλο αριθμό νομισμάτων, που ευρέθησαν στο σημείο αυτό, έπειτα από εκσκαφές για την διάνοιξη του περιμετρικού δρόμου. Εκτός από αυτό το νομισματοκοπείο που βρέθηκε, πιθανότατα υπήρχε και άλλο, στην ημιαυτόνομη πόλη των Αλιέων (όπου θεωρούνταν ως δευτερεύων λιμάνι της Ερμιόνης). Στην πόλη αυτή (κοντά στο σημερινό Πόρτο Χέλι), εγκαταστάθηκαν το 468 π.Χ., πρόσφυγες από την Τίρυνθα, ενώ είναι αποδεδειγμένο, ότι από παλιά, έμεναν εκεί Δρύοπες Ερμιονείς.
Μετά την καταστροφή της πόλης των Αλιέων, στον όρμο του Πόρτο Χέλι, το 280 π.Χ. και ιδιαίτερα μετά τον σεισμό, του 267 π.Χ. και της φυσικής καταστροφής από την έκρηξη του ηφαιστείου των Μεθάνων (τελευταία δραστηριότητα) το έτος 273 π.Χ., ενισχύθηκε ο ρυθμιστικός ρόλος της Ερμιόνης, καθώς τα παράλια και τα γύρω νησιά ερημώθηκαν. Επειδή ακριβώς, η Ερμιόνη διέθετε σημαντική οχύρωση, όλος ο πληθυσμός των γειτονικών περιοχών, συγκεντρώθηκε εκεί, ενώ στα γύρω νησιά παραμένουν λιγοστοί κάτοικοι και μικρές φρουρές που στελεχώνουν τους πύργους, όπως επί παραδείγματι, στον Δοκό (Απεροπία) και στο Βούπορθμον (Μουζάκι).
Με το πέρασμα των αιώνων, και με την άφιξη των Ελληνιστικών χρόνων, το 338-167 π.Χ., στην Ερμιόνη διαπιστώνουμε αποδεδειγμένα, τον «δυναμικό παλμό» της πόλης, που τώρα λειτουργούσε, ως πρωτεύουσα της νοτιοανατολικής Αργολίδας. Βέβαια, ως προς την κοπή νομισμάτων, διακρίνουμε δύο διαφορετικές περιόδους. Η πρώτη περίοδος εκτείνεται χρονικά από το 338-229 π.Χ., με τη συνέχιση κοπής των ίδιων νομισμάτων της κλασικής περιόδου, η δεύτερη περίοδος των ελληνιστικών χρόνων για την Ερμιόνη εκτείνεται από το 229-167 π.Χ., όταν πλέον η πόλη είχε ενταχθεί στην Αχαϊκή Συμπολιτεία και ακολούθησε την παράδοση της συμμαχίας στον τομέα της νομισματοκοπίας, ενώ δεν σταμάτησε την παράλληλη κοπή νομισμάτων, της κλασικής εποχής.
Οι «Σκοτεινοί αιώνες» για την Ερμιόνη, υπήρξαν τα έτη από το 167 π.Χ., έως και το 193 μ.Χ., όπου δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα για την χρήση των νομισμάτων της. Ίσως το νομισματοκοπείο, να συνέχισε την κοπή των νομισμάτων που χρησιμοποιούνταν στην κλασική περίοδο. Επιπλεόν, το πλήθος των νομισμάτων της κλασικής περιόδου, βρέθηκε, όχι μόνο στην θέση Μπίστι και την ευρύτερη περιοχή, αλλά και σε άλλες μακρύτερες περιοχές βρέθηκαν ερμιονικά κέρματα, όπως στην Καλαμάτα, στην Κυπαρισσία, στο Πόρτο Χέλι, στο Κρανίδι, στις Σπέτσες, στην Πάτρα, στην Επίδαυρο και στην Αρκαδία.
Η Ερμιόνη συνέχισε την κοπή νομισμάτων, έως και τον 3ο αιώνα μ.Χ., όπου έχει διασωθεί νόμισμα του Θησέα να κυλά τον βράχο. Επίσης η πόλη αυτή, συνέχισε να είναι προνομιούχος, κατά τα πρωτοχριστιανικά χρόνια, η οποία, έκοβε και αυτοκρατορικά νομίσματα, μέχρι και το 235 μ.Χ., όπου αυτό σημαίνει, ότι η συνέχιση της οικονομικής άνθησης της Ερμιόνης, ήταν εμφανής.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Ιωάννης Αγγ. Ησαΐας (2010), Η Νομισματοκοπία της Αρχαίας Ερμιόνης: Ιστορική και ερμηνευτική προσέγγιση – Από την Αρχαιότητα μέχρι και την Πρώιμη Βυζαντινή Εποχή, Αθήνα: Έκδοση Δήμου Ερμιόνης
