Της Μαρίας Κουλούρη,
Οι παραδεδεγμένες αλήθειες που ορίζουν τον κόσμο μας είναι όντως… αλήθειες; Πώς προέκυψαν και γιατί; Αυτές οι αλήθειες, που καθόρισαν την ανθρώπινη ύπαρξη, μελετήθηκαν σε βάθος από τους επιστήμονες, οι οποίοι απέδειξαν την προέλευση του ανθρώπου και ερμήνευσαν την ψυχοσύνθεσή του. Ωστόσο, πολλές αποδεδειγμένες θεωρίες δεν γίνονται αποδεκτές από μεγάλη μερίδα ανθρώπων. Την Εξελικτική Θεωρία του Δαρβίνου και τη μη καθολική αποδοχή της, καθώς και ερωτήματα στα οποία η ανθρωπότητα έθεσε τις βάσεις της πραγματεύεται το βιβλίο Η αντίσταση στον Δαρβίνο και άλλα 13 ετερόδοξα κείμενα του Νίκου Δήμου, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη.
Ο Νίκος Δήμου γεννήθηκε το 1935 στην Αθήνα και είναι συγγραφέας και κειμενογράφος. Τελείωσε το Κολλέγιο Αθηνών, ενώ σπούδασε 6 χρόνια Φιλοσοφία και Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Έχει εργαστεί στον τομέα της διαφήμισης, αλλά και ως αρθρογράφος σε στήλες περιοδικών και ως παρουσιαστής σε εκπομπές διαλόγου. Ασχολήθηκε, επίσης, με τη φωτογραφία και την πολιτική. Κάποια από τα έργα του είναι: Η Δυστυχία του να είσαι Έλληνας (1975), Η χαμένη τάξη (1985) και Ο Έλληνας Βούδδας (2003).
Το βιβλίο, λοιπόν, χωρίζεται σε δεκατέσσερα αυτοτελή κείμενα-κεφάλαια, τα οποία πραγματεύονται φιλοσοφικά ερωτήματα της ανθρώπινης πραγματικότητας. Αρχικά, γίνεται λόγος για την εξέλιξη του ανθρώπου, στην οποία ο συγγραφέας δίνει δύο διαστάσεις, το «σύνδρομο της ορφάνιας» και το «σύνδρομο του πιθήκου». Στην πρώτη, τονίζεται η ανάγκη του ανθρώπου για το νόημα της ύπαρξής του, αφού θεωρεί τον εαυτό του «πρωταγωνιστή» και δεν μπορεί να παραδεχτεί πως είναι μια ακόμα «παρουσία» στην εξέλιξη της ζωής. Στη δεύτερη, παρουσιάζεται η άρνηση του ανθρώπου να δεχτεί τη Θεωρία της Εξέλιξης του Δαρβίνου, δηλαδή πως προέρχεται από τον πίθηκο, κάτι που αποδίδεται στη θρησκευτική αντίληψη πως τα ζώα δεν έχουν ψυχή.
Η ανάλυση, ωστόσο, δεν σταματά εκεί. Στο επόμενο κεφάλαιο ο συγγραφέας αναλύει μια έννοια-μάστιγα της ανθρώπινης κοινωνίας, που δεν είναι άλλη από τον λαϊκισμό. Συγκεκριμένα, σημειώνει πως ο λαϊκισμός υπονομεύει τη δημοκρατία. Απαραίτητη προϋπόθεση της δημοκρατίας είναι η ελευθερία, όμως η παραπληροφόρηση, ως βάση του λαϊκισμού, της δημιουργεί βαθύτατα «ρήγματα». Ο λαϊκισμός αφορά, βέβαια, όλους τους τομείς της ανθρώπινης κοινωνίας και αποδεικνύεται μέσα από πεποιθήσεις όπως η απαλλαγή ευθυνών για τα πάντα, ενώ ο ίδιος ο λαός φαντάζει συνεχώς και ο ίδιος λαϊκιστής. Άλλα σημεία στα οποία εμβαθύνει ο συγγραφέας είναι στο πώς οι Γερμανοί διανοούμενοι διαμόρφωσαν την αντίληψη της ταυτότητας που έχουμε ως Έλληνες, στην αντιμετώπιση του έρωτα από την «πουριτανική» Δύση, την ανάγκη της ύπαρξης της τέχνης σε μια δύσκολη εποχή, αλλά και την άρρηκτη σχέση της ποίησης με τη μουσική.
Αξιοσημείωτο σημείο του βιβλίου, επίσης, είναι πως ο συγγραφέας αφιερώνει ένα κεφάλαιο στο να πραγματευτεί αναπάντητα ερωτήματα που αποτελούν θεμέλια του κόσμου που ζούμε, όπως αν υπάρχει Θεός, αλήθεια και υποσυνείδητο. Τέλος, κάνει ειδική μνεία στην Ερμούπολη της Σύρου, η οποία αποτέλεσε σημαντικό εμπορικό κέντρο τον 19ο αιώνα, αφήνοντας στην άκρη πολέμους και ζητήματα που πονούσαν έως τότε το ελληνικό κράτος. Αυτό το κεφάλαιο, λοιπόν, αφιερώνεται στους ήρωες της ειρήνης, οι οποίοι επιλέγουν να γίνουν ισχυρότεροι μέσα από την παραγωγή και τη δημιουργία.
Το βιβλίο Η αντίσταση στον Δαρβίνο και άλλα 13 ετερόδοξα κείμενα αποτελεί ένα εξαιρετικό ανάγνωσμα, το οποίο με εύληπτο και λιτό τρόπο προβληματίζει τους αναγνώστες για την κοινωνική πραγματικότητα. Βασιζόμενος στις επιστημονικές κατακτήσεις έναντι των θρησκευτικών προκαταλήψεων, ο συγγραφέας εκθέτει τις αντιφατικές αντιλήψεις που χαρακτηρίζουν τα άτομα ανά τα χρόνια.
