Της Μαρίας – Ελένης Σπαθαριώτη,
Τα πρώτα καλλιστεία αναδείχθηκαν για πρώτη φορά στον σύγχρονο κόσμο το 1888 και συγκεκριμένα στην πόλη Σπα του Βελγίου, ενώ σταδιακά διαδόθηκαν και καθιερώθηκαν σαν θεσμός σε όλες τις χώρες του κόσμου, φτάνοντας μέχρι και την Αμερική. Πιο αναλυτικά, πρόκειται για έναν διαγωνισμό ομορφιάς με συμμετέχουσες νεαρές κοπέλες με ηλικία μεταξύ 16 και 25 ετών, οι οποίες διαγωνίζονται για τη διεκδίκηση του πολυπόθητου τίτλου ομορφιάς, αλλά και για τη διεθνή αναγνώριση. Ο θεσμός των καλλιστείων έχει δημιουργήσει αρνητικές αντιλήψεις γύρω από τα πρότυπα ομορφιάς, ωστόσο με την πάροδο του χρόνου θα μπορούσαν να έχουν δημιουργηθεί και θετικά αποτελέσματα;
Το μεγάλο πρόβλημα των καλλιστείων είναι πως ο θεσμός είναι άμεσα συνυφασμένος με το γυναικείο φύλο. Συγκεκριμένα, η ευρεία κλίμακα προβολής τους καλλιεργεί λανθασμένες και παρωχημένες αντιλήψεις, διαιωνίζοντας την άποψη πως σημαντικότερο προσόν της γυναίκας είναι η ομορφιά της, μια άποψη, η οποία μας πηγαίνει δεκαετίες πίσω, αναιρώντας αγώνες χρόνων των γυναικών του φεμινιστικού κινήματος. Σε μια εποχή και μια κοινωνία που ακόμα αναρρώνει από διακρίσεις και στερεότυπα, η προβολή του θεσμού των καλλιστείων, ο οποίος στοχεύει αποκλειστικά στην επιβράβευση της εξωτερικής εμφάνισης και μόνο, το οποίο είναι ως επί το πλείστον εκ φύσεως, και όχι επίκτητο, αναπαράγει αντιλήψεις και δημιουργεί παράλογα πρότυπα που ταλάνιζαν την ανθρωπότητα επί αιώνες.
Το μήνυμα που περνούν τα καλλιστεία και αντίστοιχοι διαγωνισμοί είναι πως φύσει χαρακτηριστικά θα πρέπει να αποτελούν αντικείμενο διάκρισης ανάμεσα στους ανθρώπους. Δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση δείγμα μιας υγιούς κοινωνίας. Στην τελική η ομορφιά είναι υποκειμενική και πολυδιάστατη και κανείς δεν έχει δικαίωμα να την κρίνει και να την αξιολογεί. Τα καλλιστεία, δεν παύουν να είναι μια εκδήλωση που κάθε άλλο παρά τιμά το γυναικείο φύλο. Παρά την υποστήριξη που λαμβάνει ως θεσμός, που αφορά την ανάδειξη της διαφορετικότητας και την αναγωγή των καλλιστείων σε μια εύκολη είσοδο στον χώρο της μόδας, στην πραγματικότητα η μόνη χρησιμότητα των διαγωνισμών είναι κερδοσκοπική.
Ωστόσο, παρά τα άσχημα στερεότυπα και τις αντιλήψεις που έχει δημιουργήσει γενικότερα ο χώρος της μόδας και της ομορφιάς, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι η βιομηχανία αυτή έχει πετύχει και σημαντική πρόοδο στην αλλαγή των προτύπων. Συγκεκριμένα, το κίνημα του body positivity γίνεται όλο και πιο δυνατό τα τελευταία χρόνια σχετικά με την ευαισθητοποίηση και την ανάγκη για πραγματική αναπαράσταση όλων των τύπων και των χρωμάτων του δέρματος, με τη βιομηχανία της μόδας να απομακρύνεται σταδιακά από τα πρότυπα ομορφιάς που είχε επιβάλλει η κοινωνία πριν από κάποιες δεκαετίες. Πλέον ο κόσμος της μόδας μοιάζει να λαμβάνει πιο σοβαρά όρους όπως είναι η συμπερίληψη αναδεικνύοντας περισσότερα μοντέλα, όπως είναι τα “plus size”.
Προκείμενου ο κόσμος της μόδας να ικανοποιήσει τις στιλιστικές ανάγκες που έχει κάθε γυναίκα, είναι απαραίτητο η κάθε μια να μπορεί να ταυτιστεί με τα μοντέλα που εμφανίζονται σε πασαρέλες και καμπάνιες, κάτι που μέχρι πρόσφατα δε συνέβαινε στο παραμικρό. Σε κάθε περίπτωση, μπορούμε εύλογα να πούμε ότι ο χώρος της μόδας έχει κάνει κάποια βήματα προς την σύγχρονή πραγματικότητα, ωστόσο χρειάζεται ακόμα χρόνος και κυρίως περισσότερος χώρος για όλα τα είδη ομορφιάς, χωρίς διακρίσεις και χωρίς περιθωριοποιήσεις, ώστε να υπάρχει ένα υγιές περιβάλλον που να μπορεί να ενδιαφέρει κάθε γυναίκα.
Τα καλλιστεία και γενικότερα τα πρότυπα ομορφιάς αποτελούν ένα επικίνδυνο μέρος για την ανθρώπινη ψυχολογία, ιδίως όταν αυτά δε συμβαδίζουν με τα δεδομένα και τις συνθήκες της εποχής. Στόχος της βιομηχανίας της μόδας και της ομορφιάς ευρύτερα, θα πρέπει να είναι η προώθηση υγιών προτύπων που να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα κάθε γυναίκας δίχως στερεότυπα και τοξικές αντιλήψεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Καλλιστεία: Γιορτή ομορφιάς ή αναχρονιστικός θεσμός;, monopoli.gr, Διαθέσιμο εδώ
