Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
1990: Το διαστημικό πρόγραμμα της NASA –και σε συνεργασία με την ESA (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος)– έθεσε σε τροχιά ένα από τα δημοφιλέστερα σήμερα και πιο χρήσιμα τηλεσκόπια, το Hubble, το οποίο βρίσκεται μέχρι τις μέρες μας σε λειτουργία προσφέροντας πλούσιες και πολύτιμες πληροφορίες στην επιστημονική κοινότητα.
Πρόκειται για ένα πολυσυζητημένο πρόγραμμα και αυτό γιατί τα πρώτα του σχέδια είχαν ξεκινήσει από τη δεκαετία του 1940, αλλά ματαιώθηκε για να μπει ξανά στο τραπέζι των επιστημών τη δεκαετία του ΄70 ψάχνοντας και τους απαραίτητους πόρους για τη χρηματοδότησή του. Έτσι μέσα στην επόμενη δεκαετία μπήκε σε τροχιά κατασκευής του. Με αυτόν τον τρόπο όλα ήταν έτοιμα το 1990 για να πραγματοποιηθεί η εκτόξευσή του και να μπει σε τροχιά γύρω από τη Γη (σε απόσταση περίπου 600 km) μια μέρα σαν σήμερα, ενώ μεταφέρθηκε από το διαστημικό λεωφορείο Discovery. Αντλώντας ενέργεια από τον ήλιο κάνει μια πλήρη περιστροφή γύρω από τον πλανήτη μας κάθε 97 λεπτά. Το βάρος του είναι πάνω από 11.000 κιλά και οι διαστάσεις του 13,2 επί 4,2 μέτρα.
Το όνομα του τηλεσκοπίου δόθηκε από τον Edwin Hubble, ενός Αμερικανού αστρονόμου που είχε μεγάλη δράση το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, με παρατηρήσεις σε εξωγαλαξιακά και κοσμολογικά συστήματα. Επίσης, ο Hubble διατύπωσε και τον ομώνυμο νόμο βάσει του οποίου ανέπτυξε τη θεωρία της διαστολής του σύμπαντος.
Τρία χρόνια μετά από την εκτόξευσή του παρουσιάστηκε ένα πρόβλημα στον ένα του φακό και μια ομάδα αστροναυτών κλήθηκε να το επιδιορθώσει τον Δεκέμβριο του 1993, επιχείρηση που στέφθηκε από απόλυτη επιτυχία. Μέσα στα επόμενα χρόνια θα διεξαχθούν και αποστολές για την αναβάθμιση των μηχανών και των συστημάτων του Hubble, ώστε να παράγει περισσότερα και καλύτερα αποτελέσματα. Το βασικότερο εργαλείο που διαθέτει το τηλεσκόπιο είναι η κάμερα ευρέως πεδίου μέσα από την οποία μπορεί να φωτογραφίσει με υψηλή ανάλυση –καθιστώντας την μάλιστα 10 φορές μεγαλύτερη από τα επίγεια μέσα– πλανήτες, γαλαξίες και εξωγαλαξιακά αντικείμενα, ενώ το γεγονός ότι βρίσκεται έξω από την ατμόσφαιρα της Γης του παρέχει ένα ακόμα σημαντικό πλεονέκτημα.
Μέσα από τα 30 και πλέον χρόνια δράσης του έχει καταφέρει να κάνει 1,6 εκατομμύρια παρατηρήσεις σε περισσότερα από 53.000 αστρονομικά αντικείμενα. Ανάμεσα στην πληθώρα των ανακαλύψεων αυτών ξεχωρίζουν η σύγκρουση ενός κομήτη με την επιφάνεια του Δία, να παρατηρήσει μακρινούς γαλαξίες, νέφη αερίων και μαύρες τρύπες κ.ά. Με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα, το τηλεσκόπιο θα μπορεί να συνεχίσει τη δράση του έως το 2030-2040 προσφέροντας ανεκτίμητες πληροφορίες στην επιστημονική κοινότητα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Hubble Space Telescope, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- Hubble Space Telescope placed in orbit, history.com, Διαθέσιμο εδώ
- Hubble Celebrates 34th Anniversary with a Look at the Little Dumbbell Nebula, hubblesite.org, Διαθέσιμο εδώ
