Του Περικλή Ζαχάρη,
Το 3ο βιβλίο από τη σειρά Ψήγματα, των Eκδόσεων Gutenberg, με όνομα Επανάσταση Χωρίς Βία, εμπεριέχει κείμενα, γραμμένα από τον Μαχάτμα Γκάντι, μεταφρασμένα σε μία εξαίρετη ελληνική από τον Γιάννη Μπαρτσώκα, σε επιμέλεια του Ήρκου Ρ. Αποστολίδη. Ο πρόλογος, η εισαγωγή και τα σχόλια του βιβλίου, κατευθύνουν τον αναγνώστη, επεξηγούν και δίνουν επιπλέον στοιχεία σχετικά με τη σκέψη και τη ζωή του Γκάντι. Το βιβλίο περιέχει, εκτός από τον πρόλογο και την εισαγωγή, 5 κείμενα: Το δόγμα του σπαθιού, Ενδοσκόπηση, Μη Βία, Ομολογία Πίστης και Σατυαγκράχα, πολιτική ανυπακοή, παθητική αντίσταση, Μη-Συνεργασία.
Από τις σημαντικότερες ηγετικές μορφές του 20ου αιώνα, ο Γκάντι, γεννήθηκε το 1869 στην Ινδία. Η οικογένειά του ακολουθούσε ένα τοπικό θρησκευτικό κίνημα της Γκουτζαράτ, ΤζαΪν. Το συγκεκριμένο θρησκευτικό δόγμα θα αποτελέσει μία από τις κύριες επιρροές της φιλοσοφίας του Γκάντι, καθώς μία από τις βασικές αρχές του είναι ο μη τραυματισμός οποιουδήποτε ζωντανού οργανισμού, ενώ ως στόχο έχει την αυτοκάθαρση και την αμοιβαία ανοχή μεταξύ μελών των διαφόρων καστών και θρησκευτικών κινημάτων.
Αργότερα στη ζωή του, μαζί με τη μελέτη άλλων θρησκειών, θα έρθει σε επαφή με φιλοσοφικά και λογοτεχνικά έργα. Κύρια επιρροή του αποτέλεσε η πασιφιστική αναρχία του Λέοντος Τολστόι. Όπως εξηγεί και ο μεταφραστής: η πασιφιστική, δηλαδή ειρηνιστική, αναρχία είναι κατά των βίαιων μέσων. Εύστοχα αναφέρει πως «η βία δεν πολεμιέται με βία» και πως «για τους πασιφιστές αναρχικούς η υιοθέτηση της μεθόδου της βίας όχι μόνο εμπεριέχει κινδύνους για την επανάσταση, παρά αντιβαίνει και στις βασικές αρχές της».
Ο Γκάντι, έχοντας διαμορφώσει ένα ιδεολογικό πλαίσιο που ήταν κατά κύριο λόγο ανθρωπιστικό και κατά της βίας, κατέληξε πως η μη συνεργασία των Ινδών με τους Άγγλους αποικιοκράτες ήταν η μόνη λύση. Η επανάσταση χωρίς βία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αποχώρηση της αγγλικής διοίκησης από την Ινδία. Επαναστάσεις ανά τον κόσμο υπήρξαν πολλές στην ιστορία. Πολλές ήταν εθνικές, άλλες κοινωνικές. Η τεράστια πλειοψηφία αυτών όμως ήταν βίαιες. Ο άνθρωπος φαίνεται να μη μαθαίνει από τα λάθη του, καταφεύγοντας πάντα σε βίαια μέσα. Η στάση του Μαχάτμα Γκάντι και των ακολούθων του απέναντι στους αποικιοκράτες, αλλά και η γενικότερη σκέψη αυτού του μεγάλου ηγέτη, αποτελεί από μόνη της επαναστατική, δείχνει πως υπάρχει κι άλλος τρόπος πέρα από τα όπλα.
Καταληκτικά, η ανάγνωση του συγκεκριμένου σύντομου βιβλίου θα δώσει στον αναγνώστη μια πρόταση για το πώς μπορεί να διεκδικήσει αυτό που θέλει, χωρίς να βλάψει κάποιον. Μπορεί να θεωρηθεί αρκετά επίκαιρο, καθώς δημιουργεί ένα αίσθημα αμφισβήτησης προς την εξουσία, που με κάθε μέσο προσπαθεί να υποτάξει τον λαό, θυμίζοντας, ταυτόχρονα, πως μία συσπείρωση των ανθρώπων κατά των δυναστών τους δεν μπορεί να καταπολεμηθεί, όση δύναμη και να έχουν. Οι Ινδοί είναι ένα τρανό παράδειγμα αυτού. Όπως αναφέρει και ο μεταφραστής «με τη Μη Βία η επανάσταση τίθεται πάνω απ’ όλα ως ζήτημα συνειδησιακό και πνευματικό». Η πραγματική επανάσταση έρχεται μέσω της παιδείας και της μελέτης επαναστατικών κειμένων, όπως το συγκεκριμένο βιβλίο.
