Της Άντζελας Μανώλακα,
Η ζώνη Σένγκεν είναι ένα από τα πιο σημαντικά εγχειρήματα στην πορεία της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Δημιουργήθηκε το 1985, ως μία συμφωνία ανάμεσα στα κράτη της Γαλλίας, της Γερμανίας, του Λουξεμβούργο, του Βελγίου και της Ολλανδίας. Αποτελεί, ουσιαστικά, έναν χώρο ελεύθερης κυκλοφορίας και, συγκεκριμένα, τον μεγαλύτερο τέτοιου είδους στον κόσμο. Εκτός από την προαναφερθείσα διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας, χωρίς ελέγχους των ανθρώπων στα εσωτερικά σύνορα, η Σένγκεν ωφελεί σημαντικά και άλλους τομείς, όπως την ευρωπαϊκή οικονομία και ασφάλεια.
Άρχισε να τίθεται σε εφαρμογή μια δεκαετία αργότερα, το 1995, με την κατάργηση των ελέγχων στα σύνορα, δίνοντας στους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης τη δυνατότητα ελεύθερης κυκλοφορίας, εργασίας, σπουδών και διαμονής. Σήμερα, στη ζώνη Σένγκεν ανήκουν όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκτός από την Ιρλανδία, η οποία έχει εξαιρέσεις , καθώς και την Κύπρο, η οποία πρόκειται να ενταχθεί στο μέλλον. Άλλες χώρες, που είναι μέλη της ζώνης αυτής, χωρίς, παράλληλα, να αποτελούν κράτη-μέλη της Ε.Ε., είναι η Ισλανδία, η Νορβηγία, η Ελβετία και το Λιχτενστάιν.
Στην τωρινή επικαιρότητα, συμφωνήθηκε ομόφωνα, από τις 31 Μαρτίου του 2024, να αρθούν οι συνοριακοί έλεγχοι στα εναέρια και θαλάσσια σύνορα, για άτομα που ταξιδεύουν από και προς τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, κάνοντας τα δύο κράτη-μέλη αυτά και εν μέρει μέλη της ζώνης. Παρ’ ότι οι χώρες αυτές είχαν ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2007, οι ταξιδιώτες εξακολουθούσαν να επιδεικνύουν διαβατήρια, κατά την είσοδό τους σε αυτές. Η συγκεκριμένη ημερομηνία ένταξης επιλέχθηκε, καθώς αντιστοιχεί στη μετάβαση από τα χειμερινά στα θερινά δρομολόγια, βάσει του προγραμματισμού της Διεθνούς Ένωσης Αεροπορικών Μεταφορών (IATA).
Παρ’ ότι οι έλεγχοι καταργούνται για ταξιδιώτες που φτάνουν αεροπορικώς ή δια θαλάσσης, η χρήση διαβατηρίων συνεχίζει να συνιστάται ως απαραίτητη για εκείνους που θα εισέρχονται οδικώς. Αυτό οφείλεται σε βέτο που άσκησε η Αυστρία. Μάλιστα, σε σχετική δήλωσή του, το 2022 , ο αυστριακός Υπουργός Εξωτερικών είχε δηλώσει πως ένα θετικό ψήφισμα θα αυξήσει ακόμη περισσότερο της αφίξεις παράνομων μεταναστών: «Αυτή τη χρονιά, καταγράψαμε περισσότερες από 100.000 παράνομες διελεύσεις στα αυστριακά σύνορα». Τα 27 κράτη-μέλη θα πρέπει, ως εκ τούτου, να λάβουν νέα απόφαση, προκειμένου να καταλήξουν στην άρση των ελέγχων για τα χερσαία σύνορα της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας. Αναλόγως επισημαίνεται και στο δελτίο Τύπου του Συμβουλίου της Ε.Ε. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρέχει κάθε αναγκαία υποστήριξη στην Προεδρία του Συμβουλίου, ώστε να διασφαλίσει ότι η απόφαση για τα χερσαία σύνορα θα μπορέσει να ληφθεί, εντός του παρόντος έτους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαιρέτισε θερμά την απόφαση, η οποία ελήφθη έπειτα από τουλάχιστον 12 χρόνια διαπραγματεύσεων, ενώ ακολουθεί τη σχετική ιστορική απόφαση του Συμβουλίου, τον περασμένο Δεκέμβρη. Από εκείνη την περίοδο, τα δύο κράτη-μέλη έχουν φροντίσει να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα, ώστε να διασφαλιστεί η ομαλή εφαρμογή των κανόνων της ζώνης Σένγκεν. Η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ursula von der Leyen, ανέφερε χαρακτηριστικά πως η ανωτέρω απόφαση «Σηματοδοτεί μια ιστορική στιγμή για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία και μια ημέρα μεγάλης υπερηφάνειας, για τους Βούλγαρους και τους Ρουμάνους πολίτες». Η Επιτροπή, παράλληλα, υπενθύμισε ότι είχε κρίνει πως οι δυο αυτές χώρες ήταν έτοιμος να ενταχθούν στη Σένγκεν, ήδη από το 2011.
Τέλος, δημιουργήθηκε και μια περιφερειακή πρωτοβουλία για την αστυνομική συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών, κατά μήκος των διαδρομών που περνούν μέσα από τα Δυτικά Βαλκανία και την Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτή συμπεριλαμβάνονται, φυσικά, η Βουλγαρίας και η Ρουμανία, αλλά και η Αυστρία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία και η Σλοβακία. Κάτι τέτοιο θα επιτρέψει την, τόσο από κοινού όσο και βιώσιμη, αντιμετώπιση των σχετικών προκλήσεων που αφορούν, μεταξύ άλλων, και το διασυνοριακό έγκλημα. Ως εκ τούτου, μπορεί να κριθεί πως η Βουλγαρία και η Ρουμανία έχουν επιδείξει, συνεχώς, ένα υψηλό επίπεδο δέσμευσης, αναφορικά με τη διασφάλιση της φύλαξης των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε. και ενεργούν ως βασικοί συντελεστές ασφαλείας, στον ευρύτερο χώρο της Σένγκεν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Στον χώρο Σένγκεν εντάχθηκαν η Βουλγαρία και η Ρουμανία, Lawspot, διαθέσιμο εδώ
- Σένγκεν: διεύρυνση της ζώνης ελεύθερης κυκλοφορίας της ΕΕ, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διαθέσιμο εδώ
-
Βουλγαρία και Ρουμανία να ενταχθούν στη ζώνη Σένγκεν μέχρι το τέλος του 2023, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διαθέσιμο εδώ
- Ρουμανία και Βουλγαρία στη ζώνη Σένγκεν: Τι θα αλλάξει για τους ταξιδιώτες;, Euronews Greece, διαθέσιμο εδώ
- Ε.Ε.: Ρουμανία και Βουλγαρία θα ενταχθούν εν μέρει στη ζώνη Σένγκεν, Η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
