Του Ναπολέοντα-Σάββα Γρίβα,
Είναι γεγονός πως οι νέοι στην εποχή μας διαφέρουν από τους νέους των προηγούμενων αιώνων. Ωριμάζουν με μεγαλύτερη ταχύτητα δεχόμενοι πλήθος ερεθισμάτων καθώς, ακολουθούν έναν διαφορετικό τρόπο ζωής που μοιραία «επέβαλε» η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας. Η τελευταία, διαρκώς εξελίσσεται, και έχει φανεί περίτρανα πως έχει σπουδαίες ικανότητες, παρότι είναι δύσκολο να αποφανθεί κανείς για το τι είναι ικανή… πόσο μάλλον δε όταν, πλέον, η τεχνητή νοημοσύνη είναι πραγματικότητα, έστω και στα πρώιμά της στάδια!
Είναι ευνόητο πως τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει η ανθρωπότητα από την εξέλιξη της τεχνολογίας μόνο αμελητέα δεν μπορούν να θεωρηθούν, με τις τεχνολογικές εφαρμογές που βρίσκουν εφαρμογή στη καθημερινότητα ολοένα να πληθαίνουν. Μία εξ αυτών, η οποία, μάλιστα, άλλαξε άρδην τον «κόσμο» των τηλεπικοινωνιών ήταν τα κινητά τηλέφωνα, τα οποία εν καιρώ μετεξελίχθηκαν σε μικρούς υπολογιστές και έγιναν… ανάρπαστα. Κι όμως, αυτά, τα μικρού μεγέθους, αλλά μεγάλης σημασίας για τους νέους αντικείμενα αποτέλεσαν τον λόγο για μια σημαντική, μα και συνάμα νοσηρή αλλαγή συμπεριφοράς στον τρόπο ζωής τους σε σχέση με τους παλαιότερους. Οι νέοι, από ολοένα και μικρότερη ηλικία, παρατηρείται πως αφιερώνουν σημαντικό μέρος του ελεύθερου τους χρόνου μπροστά από ηλεκτρονικές συσκευές είτε πρόκειται για κινητό τηλέφωνο, ελεύθερου, υπολογιστή ή ό,τι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί. Το να κάνουμε λόγο για έναν μαζικό εθισμό (νοσοφοβία) μοιάζει να μην μπορεί να αντικατοπτρίσει στο ελάχιστο το μέγεθος του προβλήματος, το οποίο όχι απλά υπάρχει, αλλά δεν μοιάζει και να ασχολείται κανείς για να το επιλύσει. Έχετε, όμως, ποτέ σκεφτεί πώς θα ήταν η ζωή σας πραγματοποιώντας μία αποτοξίνωση από το κινητό, καθώς και ποια οφέλη θα μπορούσε να σας προσφέρει η μερική αποστασιοποίησή σας από αυτό;
Πιστέψτε με πως, αν μειώσετε σημαντικά την ημερήσια χρήση του κινητού σας τηλεφώνου, η ζωή σας θα αλλάξει σημαντικά. Αν δε την εκμηδενίσετε, χρησιμοποιώντας το κινητό σας τηλέφωνο αποκλειστικά ως… τηλέφωνο, τότε θα έχετε μια νέα ζωή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Είναι τότε που θα συνειδητοποιήσετε πόσο εθισμένοι είστε στην οθόνη του κινητού σας και πόσο σημαντικά είναι για εσάς το Tik Tok, το Facebook, παρότι δεν θα έπρεπε. Ίσως νιώθετε κενοί, επειδή δεν έχετε κάπως να αξιοποιήσετε τον ελεύθερο σας χρόνο. Ενδεχομένως να μη νιώθετε και ψυχικά καλά με μια τέτοια απότομη αλλαγή, διότι αντίκειται στον μέχρι πρότινος τρόπο ζωής σας. Μπορεί να αισθανθείτε απομόνωση από τον κοινωνικό σας περίγυρο, λόγω του περιορισμένου χρόνου που θα αφιερώνετε στην επικοινωνία με τους φίλους σας μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Αυτή η κατάσταση μπορεί να αποτελέσει «χρυσή» ευκαιρία για τον καθέναν μας, για να κατανοήσει καλύτερα τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Να αντιληφθεί έμπρακτα και με τον άσχημο τρόπο πως, πλέον, η πλειονότητα των διαπροσωπικών σχέσεων στηρίζεται στη “screen to screen” επικοινωνία και όχι στη δια ζώσης. Και μοιάζει όχι απλώς μια τέτοια κατάσταση να την αποδεχόμαστε, αλλά, ακόμη χειρότερα, να τη θεωρούμε και ως κάτι το φυσιολογικό. Σίγουρα, πρόκειται για ένα σπουδαίο τεχνολογικό επίτευγμα, αλλά απλώς αναρωτηθείτε με πόσα από τα άτομα που συνομιλείτε, έστω και αραιά, συναντιέστε δια ζώσης, έστω και σπάνια. Σκεφτείτε… Και το παράδειγμα αυτό αποτελεί απλά μία υποπερίπτωση της γενικότερης τάσης της νεολαίας να «απορροφάτε» από το κινητό και να περιορίζει τον χρόνο που αφιερώνει στην πρόσωπο με πρόσωπο επαφή. Κάποτε –και μάλιστα, όχι πολύ παλιά– οι νέοι πέρναγαν τον ελεύθερο τους χρόνο έξω, μίλαγαν, έπαιζαν, διασκέδαζαν και αυτό αποτελούσε τη καθημερινότητά τους. Εδώ και κάποια χρόνια, οι νέοι μιλούν… διαδικτυακά και παίζουν… στο κινητό. Με άλλα λόγια, για πολλούς νέους, η καθημερινή τους ευτυχία μοιάζει να «στηρίζεται», σχεδόν αποκλειστικά, στην ύπαρξη ηλεκτροδότησης και κατ’ επέκταση ελεύθερο, στο σπίτι τους, ή μη… Ανησυχητικό θα το χαρακτήριζα…
Μια αποτοξίνωση από το κινητό θα μπορούσε να αποβεί ευεργετική, καθώς θα συνέβαλε στην ανάπτυξη νέων ενδιαφερόντων. Το «πρόβλημα» που θα δημιουργούσε η αποχή από τη πολύωρη παρακολούθηση σειρών στο ελεύθερο, θα μπορούσε να αποτελέσει πηγή όχι μόνο προβληματισμού, αλλά και εύρεσης νέων ενδιαφερόντων. Δεν είναι υποχρεωτικό δα, όπως συνήθιζαν οι παλαιότεροι, να διαβάσετε ένα βιβλίο, εφόσον σας φαίνεται παλαιομοδίτικο ή δεν σας ευχαριστεί. Τότε είναι που θα χρειαστεί να γίνεται πιο δημιουργικοί και να βρείτε ένα χόμπι, το οποίο, επιπροσθέτως, θα σας βοηθήσει να γίνετε πιο ολοκληρωμένοι σαν άνθρωποι… παρά το γεγονός ότι οι γύρω σας παρακολουθούν εναγωνίως το ελεύθερο. Μην πτοείστε που η συγκρότηση μιας πολύπλευρης προσωπικότητας δεν θεωρείται προσόν από τη μάζα, αλλά να θυμάστε πως αποτελεί μια επένδυση στον εαυτό σας για το μέλλον! Κατ’ αυτόν τον τρόπο κιόλας, διατηρείτε τον νου σε εγρήγορση και δεν «αποχαυνώνεται» από την μπλε οθόνη του κινητού, κάτι ιδιαιτέρως σημαντικό! Ακόμη αμφιταλαντεύεσαι, αν έστω θα προσπαθήσεις, να μειώσεις τη χρήση του κινητού σου τηλεφώνου;
Και αν η κοινωνική προσέγγιση του φαινομένου δεν σε έπεισε αρκετά, είναι μέχρι να δεις και τα πορίσματα των ερευνών που εδώ και χρόνια πραγματοποιούνται, τα οποία, μόνο ενθαρρυντικά δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. Πιο συγκεκριμένα, οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας πως το κινητό προκαλεί «ανωμαλίες» στη χημεία του εγκεφάλου, καθώς και αλλοιώνει τα εγκεφαλικά μας κύτταρα. Η «αποχαύνωση» μπροστά στην οθόνη του κινητού είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη μειωμένη ευφυία, ενώ ευθύνεται τόσο για την έλλειψη συγκέντρωσης όσο και για τη νευρική συμπεριφορά των χρηστών. Τέλος, δεδομένου ότι οι περισσότεροι είμαστε το βράδυ στο κινητό, αξίζει να επισημανθεί πως το τελευταίο ευθύνεται όχι απλώς για τη καθυστέρηση του ύπνου μας, αλλά και για τη κακή ποιότητά του!
Τα τεχνολογικά επιτεύγματα, τα οποία είναι πραγματικά άξια θαυμασμού, έχουν αποκλειστικά ως στόχο να διευκολύνουν τη ζωή μας. Είναι απολύτως φυσιολογικό οι άπειρες δυνατότητες που προσφέρουν τα κινητά τηλέφωνα να μας έχουν μαγέψει, όπως οι σειρήνες τον Οδυσσέα, ωστόσο ως λογικά σκεπτόμενοι άνθρωποι οφείλουμε να αντιληφθούμε τους πάσης φύσεως κινδύνους που τα κινητά «εγκυμονούν» και να λάβουμε τα μέτρα μας. Γιατί, είναι στιγμές, όπου απαιτείται πολλές φορές να λάβουμε αποφάσεις, ακόμη και αν γνωρίζουμε πως είναι δύσκολες. Εκεί είναι που φαίνεται από «τι μέταλλο» είμαστε! Εμπρός, λοιπόν, ακόμη το σκέφτεσαι;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Οι αρνητικές επιπτώσεις των smartphones στον εγκέφαλο, wikihealth.gr. Διαθέσιμο εδώ
