Του Ιωάννη Δράμαλη,
Ο κάτοχος του αξιώματος του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, ίσως είναι ο πιο ισχυρός άνθρωπος σε όλο τον πλανήτη. Ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. δεν αποκαλείται «Πλανητάρχης» χωρίς λόγο. Είναι ο επικεφαλής της Κυβέρνησης της ισχυρότερης χώρας του κόσμου οικονομικά, πολιτικά, στρατιωτικά, τουλάχιστον κατά κοινή παραδοχή. Είναι επίσης γνωστό, πως οι Η.Π.Α. όχι μόνον ασκούν σημαντική επιρροή στη διεθνή πολιτική σκηνή, αλλά και πως οι ίδιες πολλές φορές ελέγχουν ενεργά τη διεθνή πολιτική. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις καθεστώτων που έχουν πέσει ή ανέβει στην εξουσία με την άμεση υποστήριξη των Η.Π.Α., με απώτερο σκοπό να συνδράμουν στην εξυπηρέτηση των Δυτικών ή και ειδικότερα αμερικανικών συμφερόντων. Απερχόμενα διοικητικά στελέχη μυστικών υπηρεσιών έχουν παραδεχτεί αμερικανική παρέμβαση σε πολλές χώρες κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ακόμα και στην Ελλάδα κατά την περίοδο του Εμφυλίου. Έχοντας πει αυτά, μπορούμε με ασφάλεια να διαπιστώσουμε πως το ποιος θα «κάθεται στην καρέκλα του Προέδρου» των Η.Π.Α. είναι σημαντικό, όχι μόνο για τη μοίρα της Αμερικής, αλλά και ενός σημαντικού μέρους του κόσμου, αν όχι όλου.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να επισημανθεί πως, την περίοδο συγγραφής του παρόντος άρθρου, υπάρχουν δύο ενεργές διενέξεις που μαίνονται και προκαλούν πόνο και δυστυχία σε χιλιάδες ανθρώπους, ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας (από τον Φεβρουάριο του 2022 μέχρι σήμερα) και η σύγκρουση μεταξύ του κράτους του Ισραήλ και του παλαιστινιακού λαού που κατοικεί στη λωρίδα της Γάζας. Σε αυτές τις συγκρούσεις, οι Η.Π.Α. διαδραματίζουν ενεργό ρόλο, μιας και στη μία εμπλέκεται ο μεγαλύτερος παραδοσιακά ανταγωνιστής των Η.Π.Α., η Ρωσία, και στην άλλη ένας από τους, ίσως και ο μεγαλύτερος, συμμάχους της, το Ισραήλ.
Οι πολιτικές, στόχοι και κατ’ επέκταση υποσχέσεις του κάθε κόμματος είναι λίγο πολύ γνωστές και επαναλαμβανόμενες ανά τα χρόνια. Από τη μία πλευρά, οι Δημοκρατικοί δίνουν έμφαση και προτεραιότητα στην προστασία και διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η ελευθερία, στην ανεξαρτησία των κρατών και αυτοδιάθεση των λαών τους, καθώς και στην διασφάλιση της Δημοκρατίας παγκοσμίως. Αυτή τουλάχιστον είναι η ρητορική που έχει υιοθετήσει το Δημοκρατικό κόμμα, μια ρητορική που αναπτύχθηκε ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα όταν και οι Η.Π.Α. άρχισαν να αναδεικνύονται ως το ισχυρότερο κράτος στον κόσμο μετά τη σταδιακή αποδυνάμωση της Μεγάλης Βρετανίας, του τότε «θεματοφύλακα» της παγκόσμιας ειρήνης. Η ανάληψη του «μανδύα» του προστάτη και θεματοφύλακα της διεθνούς ειρήνης είναι μια πολιτισμική και ιδεολογική κληρονομία βαθιά ριζωμένη στην κουλτούρα του αμερικανικού λαού και ένα στοιχείο για το οποίο πολλοί Αμερικάνοι αισθάνονται υπερηφάνεια. Μάλιστα, ο νυν Πρόεδρος και υποψήφιος του Δημοκρατικού κόμματος, Joe Biden, φαίνεται να υιοθετεί πλήρως αυτήν την ιδεολογία και, δεδομένης της έως τώρα συμπεριφοράς του και της συμβολής του στην ενθάρρυνση και υποστήριξη της συνέχισης των εν εξελίξει συγκρούσεων στην Ουκρανία και τη Λωρίδα της Γάζας, η επανεκλογή του δε φαίνεται να οδηγήσει στη λήξη αυτών, τουλάχιστον όχι μέχρι να επιτευχθεί εξασφάλιση των αμερικανικών συμφερόντων.
Στην αντίθετη πλευρά βρίσκεται το κόμμα των Ρεπουμπλικάνων, που διεκδικεί την Προεδρία που έχασε στις προηγούμενες εκλογές το 2020. Ωστόσο, ακόμα και αν οι πολιτικές επιδιώξεις και στόχοι του κόμματος είναι επίσης σε μεγάλο βαθμό γνωστές, αυτή τη φορά η διεξαγωγή και ανάπτυξη πολιτικής έχει λάβει προσωποπαγή χαρακτήρα θα έλεγε κανείς, καθώς ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων είναι ο πρόεδρος που έχασε από τον νυν το 2020, Donald Trump. Ο Trump είναι μία αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, κυρίως λόγω των δηλώσεων του στο παρελθόν υπέρ ολοκληρωτικών καθεστώτων, κινημάτων λευκής υπεροχής και ρατσισμού, καθώς και για τις οικονομικές του περιπέτειες και σκάνδαλα.
Οι Ρεπουμπλικάνοι ανέκαθεν υπόσχονταν την προώθηση αποκλειστικά των αμερικανικών συμφερόντων, ίσως με έναν πιο ηχηρό και φανερό τρόπο από τους Δημοκρατικούς, και είχαν στραμμένο το βλέμμα τους κυρίως σε εσωτερικά ζητήματα, όπως η οικονομική ανάπτυξη και η αντιμετώπιση της μετανάστευσης. Αυτή τη φορά, όμως, ίσως υπό το φόβο μιας νέας εκλογικής ήττας, το κόμμα αποφάσισε να παραχωρήσει τα ηνία στον Trump, ο οποίος επιδιώκει μια πιο ριζοσπαστική στάση. Η διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης βέβαια φαίνεται να μην τον απασχολεί και τόσο, μιας και προωθεί μια πολιτική απομονωτισμού. Αξίζει να θυμηθούμε αφενός, πως επί της προηγούμενης προεδρίας του απέσυρε αμερικανικά στρατεύματα από το Αφγανιστάν, δίνοντας τέλος σε μία μακροχρόνια σύγκρουση (αλλά και από πολλές άλλες χώρες) και αφετέρου τη δήλωσή του, ότι εάν ο ίδιος ήταν Πρόεδρος θα είχε διαπραγματευτεί με τον Ρώσο Πρόεδρο Putin για την αποφυγή της εισβολής στην Ουκρανία. Συνεπώς, σε ό,τι αφορά τις συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Γάζα ειδικότερα και την εξωτερική πολιτική των Η.Π.Α. γενικότερα, δεδομένων των προαναφερθέντων, είναι πολύ πιθανό ο Trump να παρέμβαινε και να σταματούσε οποιαδήποτε αμερικανική ανάμειξη σε αυτές τις συγκρούσεις, αφήνοντας, ωστόσο, τις εμπλεκόμενες χώρες να «λύσουν το πρόβλημα μόνες τους» με ό,τι αυτό συνεπάγεται (π.χ. την εξαφάνιση της Ουκρανίας από το χάρτη).
Βέβαια, όλα αυτά είναι απλά προεκλογικές υποσχέσεις και προβλέψεις. Είναι πιθανό ο Trump ως στυγνός επιχειρηματίας να μην αλλάξει τη στάση του απέναντι στην Ουκρανία, συνεχίζοντας την πώληση εξοπλισμού και αποκομίζοντας τεράστια κέρδη, ή οι Δημοκρατικοί να δεχθούν πιέσεις και να αφοσιωθούν σε εσωτερικά ζητήματα, κάνοντας ένα διάλειμμα από τον ρόλο του ειρηνοποιού. Προς το παρόν, όμως, μόνο προβλέψεις μπορούμε να κάνουμε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Can Zelenskyy win over Trump?, POLITICO, διαθέσιμο εδώ
- Η ανάγκη για μια νέα αμερικανική εξωτερική πολιτική, Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- Diplomacy: The U.S. Department of State at work, U.S. Department of State, διαθέσιμο εδώ
- Foreign policy of the Donald Trump administration, Wikipedia, διαθέσιμο εδώ
- Former CIA chief admits to U.S. meddling in foreign elections, PEOPLE’S WORLD, διαθέσιμο εδώ
