Της Σόνιας Βαλαβανίδη,
Αν κάποιος θέσει το ερώτημα πόσο ορατός είναι ένας άνθρωπος με αναπηρία, η ειλικρινής απάντηση που θα λάβει είναι σχεδόν καθόλου. Η ορατότητα σε μια σύγχρονη κοινωνία «διασφαλίζει» τα δικαιώματα της εκάστοτε μειονοτικής ομάδας. Όσο και εάν βαυκαλίζονται κάποιοι ότι η Ελλάδα πληροί τις προϋποθέσεις, για να λάβει το χρίσμα του εκσυγχρονισμού και του οργανωμένου κράτους πρόνοιας, κάτι τέτοιο φαντάζει τουλάχιστον, για τώρα ουτοπικό. Οι μειονοτικές ομάδες στον ελλαδικό χώρο ποτέ τους δεν απήλαυσαν την ορατότητα, η οποία αποτελεί ένα πολύ σημαντικό βήμα για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους. Αν «ρίξουμε τους προβολείς» μας στην ομάδα των ανθρώπων που ζουν με κάποια είδους αναπηρία, θα διαπιστώσουμε περίτρανα πως μοιάζουν αόρατοι. Κινούνται σαν σκιές ανάμεσα στις ζωές μας και κανείς δε φαίνεται να τους δίνει την προσοχή που τους αρμόζει. Αποτελούν ένα κομμάτι της κοινωνίας μας που για πολλούς θεωρείται «βαρίδιο» ή ακόμη και «μίασμα». Αυτό «αποτυπώνεται» και στη συμπεριφορά μας απέναντί τους που διόλου δεν περιέχει σεβασμό και αγάπη. Μην ξεχνάμε τις εικόνες των παρκαρισμένων αυτοκινήτων πάνω στις ράμπες αναπήρων και τη κλασική δικαιολογία «Θα το πάρω αμέσως. Δυο λεπτά πετάχτηκα στο περίπτερο». Ποιος, όμως, θα φροντίσει να αποσοβήσει τέτοιου είδους συμπεριφορές;
Αν μη τι άλλο, το κράτος συνιστά τον «ρυθμιστή» μιας οργανωμένης κοινωνίας και είναι αδύνατον στην εποχή που διανύουμε να «κωφεύει» στις ανάγκες των ατόμων αυτών. Τα τελευταία χρόνια γίνονται πολύ μικρά βήματα προς τη κατεύθυνση αυτή. Βήματα που έπρεπε να είχαν γίνει χρόνια νωρίτερα. Η κρατική μέριμνα συμπεριλαμβάνει τις διευκολύνσεις της μετακίνησης στους δρόμους, κάτι που σήμερα φαντάζει δύσκολο (σύγχρονη Ελλάδα!). Η επιβολή αυστηρών ποινών σε όσους δεν σέβονται τους συμπολίτες τους δεν πρέπει να ισοδυναμεί με «χάδι στα αυτιά», αλλά με «δυνατή σπρωξιά στα πλευρά». Επίσης, η μέριμνα συνδέεται και με τη φροντίδα. Ως φροντίδα ορίζεται η πρόσληψη επικουρικών ατόμων, με στόχο τη διευθέτηση καθημερινών ζητημάτων. Επιπλέον, η δυνατότητα εργασίας των ατόμων αυτών θα βελτιώσει τη συναισθηματική τους κατάσταση, μιας και θα αισθανθούν παραγωγικοί. Το «επιστέγασμα» της κρατικής αρωγής συνίσταται στη προσπάθεια ευαισθητοποίησης των πολιτών σε ημερίδες, εκδηλώσεις και σεμινάρια σχετικά με την αναπηρία, ώστε να διευκρινιστούν οι ανάγκες, οι δυνατότητες και τα δικαιώματά τους.
Φτάνει, όμως, να κινητοποιηθεί μόνο το κράτος για τη προστασία και τη διευκόλυνση της ζωής των αναπήρων; Προφανώς και όχι. Όλοι εμείς έχοντας ως επίκεντρο τον σεβασμό και την ενσυναίσθηση οφείλουμε να τους αφουγκραστούμε και να τους στηρίξουμε με κάθε τρόπο. Ως πολίτες μιας δημοκρατικής κοινωνίας υποχρέωση μας καθίσταται ο αγώνας για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους. Αυτό, βέβαια, που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη είναι η ορατότητα. Ουσιαστικά να εμφανιστούν ως «ενεργό κομμάτι» της κοινωνίας και όχι να μένουν εγκλωβισμένοι στα σπίτια τους, δίχως φωνή να αντιδράσουν. Πώς θα επιτευχθεί η ορατότητα; Πολύ απλά θα ενταχθούν τα άτομα αυτά στις ζωές μας. Θα αποτελούν τα «πρωταγωνιστικά» πρόσωπα στις σειρές μας, θα πρωτοστατούν στη «πολιτική σκηνή» ή πιο απλά θα φροντίσουμε αν γνωρίζουμε κάποιο πρόσωπο με αναπηρία να μην αδιαφορήσουμε για αυτό. Ίσως, τώρα ήρθε η ώρα να αλλάξουμε. Τα ίδια τα άτομα πολλές φορές εξομολογούνται πως η αναπηρία τους δεν αποτελεί το σημαντικότερο πρόβλημα. Αυτό που τους πληγώνει μα και τους εξαγριώνει συνάμα είναι η συμπεριφορά μας. Τη στιγμή, λοιπόν, που πανηγυρίζουμε με «σημαία» το κράτος πρόνοιας της Ελλάδας μάλλον, υποκρινόμαστε. Απέχουμε αρκετά από αυτό.
