Της Ανδριάνας Γιαντούρη,
Για περισσότερο από 100 χρόνια, το ακετυλοσαλικυλικό οξύ (εμπορική ονομασία: «Ασπιρίνη») αποτελεί το νούμερο 1 φαρμακευτικό προϊόν σε πωλήσεις, αφού η παραγωγή του ξεπερνά τους 40.000 τόνους κάθε χρόνο. Ήδη από τα χρόνια του Ιπποκράτη, το σαλικυλικό (ουσία παρόμοια με αυτήν που περιέχεται στην «ασπιρίνη») βρισκόταν στον φλοιό του φυτού Ιτιά και χρησιμοποιούνταν για την ανακούφιση των ασθενών από το άλγος και τον πυρετό. Γεννάται, λοιπόν, το ερώτημα:
Ποιες είναι οι δράσεις αυτού του φαρμάκου και ποιοι ασθενείς επωφελούνται;
Δράσεις «ασπιρίνης»
Η «ασπιρίνη» ανήκει στην κατηγορία των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ) και χρησιμοποιείται ως :
- Αναλγητικό, για χαμηλό έως μέτριο πόνο
- Αντιπυρετικό
- Αντιφλεγμονώδες, σε μεγαλύτερες δόσεις
Οι πιο συνηθισμένες χρήσεις της περιλαμβάνουν την κεφαλαλγία, μυαλγία, αρθραλγία, ανακούφιση από πόνους περιόδου, αλλά και από τα συμπτώματα της γρίπης και του απλού κρυολογήματος. Σε υψηλότερες δόσεις, χορηγείται για την αντιμετώπιση φλεγμονωδών νοσημάτων όπως ρευματικός πυρετός, ρευματοειδής αρθρίτιδα, περικαρδίτιδα .
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η δράση της «ασπιρίνης» στην πρόληψη του σχηματισμού θρόμβου -αντιπηκτικό- με αποτέλεσμα μικρές μόνο δόσεις του φαρμάκου να επιφέρουν προστασία από εμφράγματα του μυοκαρδίου, παροδικά ισχαιμικά επεισόδια και ασταθή στηθάγχη.
Η «ασπιρίνη» φαίνεται να βρίσκει εφαρμογή και σε ό,τι αφορά τους μηχανισμούς αντιγήρανσης. Έρευνα από το Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας & Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) του ΙΤΕ και των συνεργατών τους στην Γαλλία αναδεικνύει τον ρόλο του δραστικού μεταβολίτη της, σαλικυλικό οξύ, στην αυτοφαγία που ανακυκλώνει και κατ’ επέκταση ανανεώνει τα συστατικά του κυττάρου, αποτελώντας βασικό μηχανισμό στην αντιγήρανση.
Πρόσφατες έρευνες αναφέρουν, ακόμη, μία συσχέτιση της «ασπιρίνης» με την πρόληψη διαφόρων μορφών καρκίνου όπως τον ορθοκολικό, του στομάχου και του μαστού, αφού μειώνει τα επίπεδα οιστρογόνων στις γυναίκες.
Σε ποιες καταστάσεις ενδείκνυται και σε ποιες όχι η λήψη «ασπιρίνης»;
Η χορήγηση «ασπιρίνης», ναι μεν παρουσιάζει αξιοσημείωτη και άμεση δράση σε πολλές νοσηρές καταστάσεις, ωστόσο, όπως όλα τα φάρμακα, παρουσιάζει και κάποιες παρενέργειες που μπορούν να αποφευχθούν, εφόσον λαμβάνεται ιατρική συμβουλή.
Μία χαμηλή δόση 75-80 mg/24ώρες ενδείκνυται σε ασθενείς με ιστορικό:
- Εμφράγματος μυοκαρδίου
- Εγχείρισης bypass σε απόφραξη στεφανιαίας αρτηρίας
- Οξύ στεφανιαίου συνδρόμου
-
Κολπικής μαρμαρυγής
Επίσης, συνιστάται σε περίπτωση αυξημένου κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο, όταν υπάρχουν οι εξής παράγοντες κινδύνου:
- Υψηλά επίπεδα LDL χοληστερόλης στο πλάσμα
- Υπέρταση
- Διαβήτης
-
Κάπνισμα
Οι παρενέργειες από τη χρήση «ασπιρίνης» αφορούν προβλήματα στο γαστρεντερικό όπως ναυτία, εμετός, δυσπεψία και άλγος, αλλά και αλλεργικές εκδηλώσεις με κνίδωση ή χωρίς, σε περίπτωση ευαισθησίας στα σαλικυλικά και γενικότερα στα ΜΣΑΦ.
Η χρήση, λοιπόν, «ασπιρίνης» αντενδείκνυται σε:
- Βαριά ηπατική νόσο
- Γαστροδωδεκαδακτυλικό έλκος
- Αιμορραγία πεπτικού
- Υπερευαισθησία σε σαλικυλικά
- Εγκυμοσύνη, γαλουχία
- Έντονη αιμορραγική διάθεση-αιμοφιλία
- Πρόσφατη χειρουργική επέμβαση
- Ταυτόχρονη λήψη κουμαρινικών αντιπηκτικών – ενισχύουν την αιμορραγία που προκαλείται από αυτά
«Ασπιρίνη» και παιδιά
Σε ανήλικους κάτω των 16 ετών δεν επιτρέπεται η χρήση σαλικυλικών, καθώς αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης συνδρόμου Reye, ειδικότερα έπειτα από ιογενή λοίμωξη, όπως σε γρίπη, κρυολόγημα ή ανεμοβλογιά. Η ασθένεια αυτή μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμη εγκεφαλική βλάβη ή ακόμη και θάνατο (για τα παιδιά προτιμάται η χρήση ακεταμινοφαίνης ή ιβουπροφένης).
Γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου '99 στην Κομοτηνή και σπουδάζει Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Μιλάει Αγγλικά και Γερμανικά ενώ λατρεύει τα ταξίδια, έχοντας εξερευνήσει 10 Ευρωπαϊκές χώρες μέχρι στιγμής. Συμμετείχε στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «EUROSCOLA» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του Στρασβούργου. Ασχολείται με το τρέξιμο, το Taekwondo και διάφορες εκδηλώσεις ιατρικού περιεχομένου.
