Της Χριστίνας Κοντόγιωργα,
Ο κινηματογράφος της Ταϊλάνδης χρονολογείται από τις πρώτες μέρες της δημιουργίας ταινιών, όταν η επίσκεψη του βασιλιά Chulalongkorn το 1897 στη Βέρνη της Ελβετίας ηχογραφήθηκε από τον François-Henri Lavancy-Clarke. Στη συνέχεια, η ταινία μεταφέρθηκε στην Μπανγκόκ. Αυτό προκάλεσε μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τον κινηματογράφο από τη βασιλική οικογένεια της Ταϊλάνδης και τους ντόπιους επιχειρηματίες, οι οποίοι έφεραν εξοπλισμό κινηματογραφικής παραγωγής και άρχισαν να εκθέτουν ξένες ταινίες. Μέχρι τη δεκαετία του 1920, ξεκίνησε μια τοπική κινηματογραφική βιομηχανία και στη δεκαετία του 1930, η κινηματογραφική βιομηχανία της Ταϊλάνδης είχε την πρώτη της «χρυσή εποχή», με πολλά στούντιο που παράγουν ταινίες.
Στα χρόνια μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο παρατηρείται μια αναζωπύρωση της βιομηχανίας, η οποία χρησιμοποίησε φιλμ 16 mm για την παραγωγή εκατοντάδων ταινιών, πολλές από τις οποίες ήταν ταινίες δράσης με σκληρή οδήγηση. Ο πιο αξιοσημείωτος σκηνοθέτης ταινιών δράσης στη δεκαετία του 1970 ήταν ο Chalong Pakdivijit. Γνωστός διεθνώς ως P. Chalong ή Philip Chalong, ο Chalong έγινε ο πρώτος Ταϊλανδός σκηνοθέτης που μπόρεσε με επιτυχία να εισχωρήσει στη διεθνή αγορά με τη γεμάτη δράση ταινία του 1973 με τίτλο GOLD (S.T.A.B.).
Ο ανταγωνισμός με το Χόλυγουντ έφερε τη βιομηχανία της Ταϊλάνδης σε χαμηλό σημείο τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, αλλά μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990, η Ταϊλάνδη πέρασε σε μια νέα εποχή, με σκηνοθέτες όπως οι Nonzee Nimibutr, Pen-Ek Ratanaruang και Apichatpong Weerasethakul. Η πρώτη ταινία ήχου της Ταϊλάνδης ήταν το Long Thang (Gone Astray), παραγωγή των αδερφών Wasuwat, και έκανε πρεμιέρα την 1η Απριλίου 1932. Θεωρείται ιδεολογική ταινία στην περίοδο της πολιτικής μεταρρύθμισης, είχε μεγάλη επιτυχία και οδήγησε στην κατασκευή του Sri Krung Talkie Film Company στο Bang Kapi. Παρήγαγε τρεις έως τέσσερις ταινίες το έτος.
Καθώς πλησίαζε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, ενώ η χώρα ήταν υπό την ηγεσία μιας δικτατορίας υπό τον Στρατάρχη Πλακ Πιμπουλσόνγκγραμμα, οι κινηματογραφικές εταιρείες πιέστηκαν να λειτουργήσουν για να κάνουν προπαγανδιστικές ταινίες για να υποδαυλίσουν τον εθνικισμό. Η αντιπολιτευτική πολιτική βρήκε τον δρόμο της και στον κινηματογράφο, με τον πολιτικό Πρίντι Φανομυόνγκ να είναι παραγωγός του King of the White Elephant, το 1940. Με όλο τον διάλογο στα αγγλικά, ο Πρίντι ήλπιζε να στείλει ένα μήνυμα στον έξω κόσμο ότι ήταν δυσαρεστημένος με τη μιλιταριστική πολιτική. Η ταινία απεικονίζει την ιστορία ενός αρχαίου βασιλιά της Σιάμ που πηγαίνει στον πόλεμο μόνο αφού δεχτεί επίθεση.
Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η παραγωγή ταινιών ξεκίνησε ξανά στην Ταϊλάνδη χρησιμοποιώντας πλεονάζοντα ασπρόμαυρο απόθεμα 16 mm από την παραγωγή ειδησεογραφικών ειδήσεων εν καιρώ πολέμου. Τουλάχιστον δύο ταινίες της Ταϊλάνδης δημιουργήθηκαν το 1946. Η μία ήταν μια ταινία δράσης, Chai Chatree (Γενναίοι άνδρες), σε σκηνοθεσία του δημοσιογράφου που έγινε κινηματογραφιστής Chalerm Sawetanant. Το σενάριο ήταν του συγγραφέα Malai Chupinij, ο οποίος θα συνέχιζε στο σενάριο άλλων ταινιών της εποχής, συμπεριλαμβανομένου του Chao Fah Din Salai (Till Death Do Us Part). Η άλλη ταινία του 1946 ήταν μια προσαρμογή ενός ταϊλανδικού παραμυθιού, του Chon Kawao (Το χωριό του Chon Kawao).
Η μεταπολεμική άνθηση στη δημιουργία ταινιών πραγματικά απογειώθηκε με τη χρήση φιλμ 16 mm με αντιστροφή χρωμάτων, το οποίο ήταν εύκολο να αποκτηθεί και να γίνει ταινία. Οι ταινίες με ζωηρά χρώματα ήταν δημοφιλείς και στο κοινό, ωθώντας δεκάδες νέους κινηματογραφιστές να εισέλθουν στην επιχείρηση. Παρόμοια με τη μεταγλώττιση ταινιών κατά τα προπολεμικά χρόνια, ορισμένες από αυτές τις ταινίες χρησιμοποιούσαν μεταγλωττιστές για να παρέχουν διαλόγους και ηχητικά εφέ προσθέτοντας περαιτέρω στην ψυχαγωγική αξία των ταινιών. Από το 1947 έως το 1972, τα 16 mm ήταν το βιομηχανικό πρότυπο για την παραγωγή ταινιών της Ταϊλάνδης.
Η πρώτη επιτυχία της εποχής ήταν το Suparb Burut Sua Thai (Thai Gentlemen Fighters) του 1949, που ξεπέρασε τις ταινίες του Χόλυγουντ στο τοπικό box office. Αυτή η επιτυχία προκάλεσε περισσότερο ενθουσιασμό για τη δημιουργία ταινιών, δημιουργώντας τη δεύτερη «χρυσή εποχή» του ταϊλανδικού κινηματογράφου. Μέχρι το 1981, τα Hollywood Studios έστειλαν για άλλη μια φορά ταινίες στην Ταϊλάνδη. Επίσης, η τηλεόραση δυνάμωνε όλο και περισσότερο στην Ταϊλάνδη. Αυτή ήταν μια χαμηλή περίοδος για τη βιομηχανία ταινιών της Ταϊλάνδης, και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’90, η παραγωγή των στούντιο κατά μέσο όρο περίπου ήταν 10 ταινίες ετησίως.
Στον απόηχο της ασιατικής οικονομικής κρίσης το 1997, τρεις σκηνοθέτες τηλεοπτικών διαφημίσεων –οι Nonzee Nimibutr, Pen-Ek Ratanaruang και Wisit Sasanatieng– πίστευαν ότι οι ταινίες έπρεπε να είναι πιο καλλιτεχνικές για να προσελκύσουν επενδυτές και κοινό. Η πρώτη σημαντική ανακάλυψη έγινε το 1997, με το αστυνομικό δράμα του Nonzee, Dang Bireley’s and Young Gangsters (2499 Antapan Krong Muang), το οποίο είχε ρεκόρ εισπράξεων άνω των 75 εκατομμυρίων μπατ. Επίσης, το 1997, η αστυνομική κωμωδία του Pen-Ek, Fun Bar Karaoke, επιλέχθηκε για να παίξει στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου την πρώτη φορά μετά από είκοσι χρόνια που ο Ταϊλανδικός κινηματογράφος είχε οποιοδήποτε είδος διεθνούς παρουσίας.
Με τους σκηνοθέτες του Νέου Κύματος να επιτυγχάνουν εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία, μια νέα ομάδα κινηματογραφιστών έχει μεγαλώσει έξω από το παραδοσιακό και συχνά περιοριστικό σύστημα των Ταϊλανδικών στούντιο για τη δημιουργία πειραματικών ταινιών μικρού και μεγάλου μήκους. Ο ηγέτης αυτού του indie κινήματος είναι ο Apichatpong Weerasethakul, του οποίου η ταινία Blissfully Yours του 2002 κέρδισε το Βραβείο Un Certain Regard στο Φεστιβάλ των Καννών. Με μια ριψοκίνδυνη σεξουαλική σκηνή που περιελάβανε έναν Βιρμανό και μια Ταϊλανδέζα στη ζούγκλα, η ταινία έλαβε μόνο περιορισμένες προβολές στην Ταϊλάνδη και ένα DVD της ταινίας που κυκλοφόρησε στη χώρα λογοκρίθηκε. Η επόμενη ταινία του Apichatpong, Tropical Malady, με μια ομοφυλόφιλη σχέση μεταξύ ενός στρατιώτη και ενός άλλου άντρα, ήταν νικητής της κριτικής επιτροπής στις Κάννες. Επίσης, έλαβε μόνο περιορισμένες προβολές στην Ταϊλάνδη.
Το πρώτο συμβούλιο λογοκρισίας περιελάβανε άνδρες και γυναίκες και προερχόταν από τις τάξεις της αριστοκρατίας, της δημόσιας υπηρεσίας και της αστυνομίας. Κάθε ταινία που περνούσε από τους λογοκριτές έπρεπε να περιλαμβάνει μια σφραγίδα σε κάθε κύλινδρο και κάθε στοιχείο έντυπης διαφήμισης έπρεπε επίσης να περιέχει τη σφραγίδα. Η Εθνική Αστυνομία ήταν υπεύθυνη για την προβολή ταινιών και βίντεο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2005, όταν το Υπουργείο Πολιτισμού της κυβέρνησης ανέλαβε τη λειτουργία. Κάθε VCD και DVD που πωλείται για οικιακή προβολή πρέπει να φέρει τη σφραγίδα ότι έχει περάσει από το Συμβούλιο Λογοκρισίας.
Σε ορισμένα VCD και DVD που παράγονται στην Ταϊλάνδη, οι λογοκριτές μερικές φορές υιοθετούν σκληρή στάση ενάντια στις απεικονίσεις γυμνού, σεξ, καπνίσματος, παρουσίας αλκοόλ και όπλων που στρέφονται σε ανθρώπους, εικόνες που απαγορεύονται στην τηλεόραση. Σε άλλες περιπτώσεις, οι βίαιες πράξεις μπορεί να περάσουν χωρίς περικοπή, αλλά το σεξ και το γυμνό θα διαγραφούν. Πριν από την ψηφιακή εποχή, το ψαλίδι και η βαζελίνη ήταν τα εργαλεία του εμπορίου για τους λογοκριτές. Σήμερα οι προσβλητικές εικόνες είναι θολές ηλεκτρονικά. Το αποτέλεσμα της pixelization είναι τόσο διάχυτο που η πρακτική έχει σατιριστεί σε ταινίες, συμπεριλαμβανομένης της κωμωδίας δράσης του 2004, Jaew ή M.A.I.D., καθώς και της κωμωδίας των ζόμπι, SARS Wars.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- S, Barme. Early Thai Cinema and Filmmaking: 1897-1922. JSTOR.
- D, Caillard, 2023. New Thai Cinema and the Poetics of Resistance.
