Του Θανάση Μάριζα,
Δυο έννοιες φαίνεται να περιστρέφονται γύρω από τον “πυρήνα” της τωρινής αμυντικής πολιτικής του Βερολίνου. Πρόκειται για τις zeitenwende και kriegstüchtig («σημείο καμπής» και «πολεμικά έτοιμη» αντίστοιχα). Η πρώτη ειπώθηκε από τον Γερμανό Καγκελάριο, Olaf Scholz, σχεδόν ακριβώς πριν δυο χρόνια, ως αντίδραση στη ρωσική εισβολή της Ουκρανίας. Η δεύτερη ειπώθηκε από τον Υπουργό Αμύνης της κυβερνήσεως Scholz, Boris Pistorius, ο οποίος δείχνει πλήρως προσηλωμένος στην αποτελεσματικότερη αναδιαμόρφωση του γερμανικού στρατού.
Οι δυο αυτές έννοιες είναι, ετυμολογικά, εντελώς διαφορετικές, αλλά, μέσα στο πλαίσιο των τωρινών γεωπολιτικών συνθηκών, γίνονται αλληλένδετες. Η πρώτη αναφέρεται στην ευρύτερη αίσθηση πως η «μόνιμη» ειρήνη και ασφάλεια του Δυτικού Κόσμου, όπως αυτή είχε εκφραστεί π.χ. στο Τέλος της Ιστορίας του Francis Fukuyama, δεν είναι πλέον καθόλου δεδομένη και πως ακόμη και τα κατεξοχήν προπύργιά του, ήτοι οι ΗΠΑ και – ειδικά – η Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν είναι “άτρωτες” προς την πιθανότητα πολέμου. Η δεύτερη, αντίστοιχα, συνεχίζει πως, εάν η ανωτέρω παρατήρηση αναγνωρίζεται ως αληθής, τότε οι εν λόγω δυτικές χώρες θα πρέπει να αρχίσουν να λαμβάνουν σοβαρότερα υπόψιν τις αμυντικές τους ικανότητες και προοπτικές.
Η αλήθεια είναι πως οι θεματικές του πολέμου και της στρατιωτικής άμυνας είναι «ταμπού» στη Γερμανία, μια χώρα που θα ταλανίζεται αιωνίως από το ιστορικό “αποτύπωμα” της έναρξης δυο Παγκοσμίων Πολέμων. Σε περίπτωση, ωστόσο, που πράγματι οδεύουμε προς έναν Τρίτο, η χώρα φαίνεται διατεθειμένη να βρεθεί στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Ο Pistorius, λοιπόν, επιφορτισμένος με τα προαναφερθέντα σκεπτικά και καχύποπτος για το κατά πόσο ο αμερικανικός πυλώνας του ΝΑΤΟ δε θα καταρρεύσει, σε περίπτωση επανεκλογής του Donald Trump, “έχει βάλει πλώρη” για μια Γερμανία έτοιμη, αρχικά να υπερασπιστεί τον εαυτό της και, εν συνεχεία, γιατί όχι και ολάκερη την Ευρώπη.
Στα πλαίσια αυτά, ο Γερμανός Υπουργός Αμύνης έχει εκμεταλλευτεί κάθε δυνατή ευκαιρία, για να ενισχύσει τη διαθέσιμη χρηματοδότηση για τον τομέα του, σε μια εποχή που η γερμανική οικονομία ταλανίζεται από κακούς υπολογισμούς κι ακόμη χειρότερους οιωνούς. Η χώρα βρίσκεται, για πρώτη φορά εδώ και 22 χρόνια, σε τροχιά επίτευξης ενός νατοϊκού οροσήμου: διάθεση 2%, του εθνικού ΑΕΠ, σε αμυντικές δαπάνες. Εάν συνεχίσει έτσι, η Γερμανία μπορεί να προσπεράσει τις άλλες δυο πατροπαράδοτες ευρωπαϊκές (υπερ)δυνάμεις (Γαλλία και Μεγάλη Βρετανία) και, μέσα στα δυο επόμενα έτη, να γίνει ο μεγαλύτερος αμυντικός «επενδυτής» της Γηραιάς Ηπείρου.
Επιπλέον, ο Pistorius φαίνεται να κατανοεί πλήρως τον προσωρινό χαρακτήρα του τωρινού προγράμματος χρηματοδότησης του στρατού (σε μεγάλο βαθμό τροφοδοτούμενου από το «ταρακούνημα» της ρωσικής επιθετικότητας) και, κατ’επέκταση, να ασκεί πιέσεις για την αναδιαμόρφωση του μπάτζετ, ώστε να δημιουργηθεί μια σταθερή πηγή εισοδήματος για τη γερμανική αμυντική σκηνή.
Όλα αυτά, παράλληλα, έχουν ενισχύσει και τη δημόσια εικόνα του ιδίου: την παρούσα χρονική στιγμή, είναι με διαφορά ο δημοφιλέστερος (βάσει πρόσφατης δημοσκόπησης) Γερμανός πολιτικός, συγκεντρώνοντας ένα ποσοστό αποδοχής της τάξεως του 42%, παραπάνω από μιάμιση φορά μεγαλύτερο από το αντίστοιχο του πολυπαθή Scholz (26%). Σε μια περίοδο που το εγχώριο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (SPD) χρήζει όλων των δυνατών μέτρων αντιμετώπισης των ανυπότακτων «φαντασμάτων» της ακροδεξιάς (όπως το AfD), η παρουσία και, φυσικά, η αποτελεσματική άσκηση πολιτικής του Pistorius δύναται να αποδειχθούν κομβικής σημασίας.
Αυτονόητη ευχή όλων (ή, τουλάχιστον, των περισσοτέρων) είναι η ρωσική επιθετικότητα να περιοριστεί στα ουκρανικά εδάφη, προτού εξαλειφθεί, αισίως, και από εκεί. Με τη realpolitik, πάντως, να έχει αποκτήσει νέα πνοή στον σύγχρονο κόσμο και με τίποτα να μην μπορεί να θεωρηθεί, πλέον, ως δεδομένο, κρίνεται προτιμότερο η Ευρώπη να διαθέτει τη δική της «δικλείδα ασφαλείας», για παν ενδεχόμενο, μέσω ικανών «αρχιτεκτόνων», όπως ο Pistorius.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- How Boris Pistorius is transforming the German armed forces, The Economist, διαθέσιμο εδώ
- German defence minister says military is unfit for problems Europe faces, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- EU should prepare for war by end of decade, German Defence Minister warns, Euronews, διαθέσιμο εδώ
- Germany: Boris Pistorius rated most popular politician, Deutsche Welle (DW), διαθέσιμο εδώ
