Της Χριστίνας Τέλλη,
Τα αφεστώτα ώτα ή κοινώς τα «πεταχτά» αυτιά συνιστούν από τις πιο κοινές συγγενείς ανωμαλίες, με τη συχνότητά τους να αγγίζει το 5% του πληθυσμού. Μια ιδιαίτερα συχνή (αλλά λανθασμένη) πεποίθηση που ενστερνίζονται πολλοί επαγγελματίες υγείας είναι ότι η πλειονότητα των παραμορφώσεων των αυτιών σε νεογέννητα διορθώνονται από μόνες τους με την ηλικία – προφανώς αυτό δεν ισχύει, παρά μόνο στο 1/3 των περιπτώσεων. Ένα δεύτερο λάθος που κάνουμε εμείς οι επαγγελματίες υγείας – μάλιστα, σε πολλές παθήσεις, όχι μόνο στην προκειμένη περίπτωση – είναι η υποτίμηση του ψυχολογικού αντίκτυπου της παραμόρφωσης. Έχει αποδειχτεί ότι παιδιά και νεαροί έφηβοι με αφεστώτα ώτα υπόκεινται συχνά σε ενδοσχολική βία, με σοβαρές επιπτώσεις στη ψυχολογία και την αυτοεκτίμησή τους.
Έχω τονίσει και σε προηγούμενα άρθρα μου τη σημασία της ψυχολογίας των ασθενών μας και τα αφεστώτα ώτα δεν αποτελούν εξαίρεση – η επιδιόρθωσή τους αποτελεί μία σημαντική βελτίωση της αυτοεκτίμησης του ασθενούς και πρέπει να επιδιώκεται, εφόσον το θέλει ο ασθενής. Δεδομένης της εξέλιξης της ιατρικής, σήμερα, η θεραπεία συνίσταται στη χειρουργική επιδιόρθωση των «πεταχτών» αυτιών, με πολυάριθμες τεχνικές να έχουν δημοσιευτεί ανά τα έτη. Ενώ δεν υπάρχει συγκεκριμένη τεχνική που να προτιμάται καθολικά σε όλες τις περιπτώσεις, όλες οι υπάρχουσες τεχνικές έχουν τον ίδιο στόχο, δηλαδή, την επαναδημιουργία της φυσιολογικής εμφάνισης του πτερυγίου του αυτιού και την επίτευξη συμμετρίας.
Η ηλικία αποτελεί κρίσιμο παράγοντα στην αξιολόγηση και τη λήψη χειρουργικών αποφάσεων όσον αφορά τα αφεστώτα ώτα. Κατά τη διάρκεια των πρώτων εβδομάδων της ζωής, η διόρθωσή τους μπορεί να επιτευχθεί με μη χειρουργικές θεραπείες. Πέραν αυτής της περιόδου, η χειρουργική διόρθωση των πεταχτών αυτιών μπορεί να γίνει ήδη από τα 5 έτη. Το φυσιολογικό αυτί αποκτά περίπου το 90% του μεγέθους του ενήλικα μέχρι την ηλικία των 3 ετών. Εκτός από την ηλικία, ο χειρουργός πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στα μορφολογικά χαρακτηριστικά του πτερυγίου και στην ελαστικότητα του χόνδρου. Ο χόνδρος του πτερυγίου γίνεται λιγότερο εύκαμπτος με την ηλικία, κάτι που μπορεί να υπαγορεύσει τη χειρουργική τεχνική που απαιτείται για την επίτευξη ικανοποιητικού αποτελέσματος. Οι υπάρχουσες χειρουργικές τεχνικές μπορούν να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες ανάλογα με το είδος της παραμόρφωσης που στοχεύουν να διορθώσουν: α) περίσσεια χόνδρου στην κόγχη του πτερυγίου, β) υποανάπτυξη της ανθέλικας του πτερυγίου. Η κατάλληλη τεχνική για τη διόρθωση της παραμόρφωσης βασίζεται σε μια λεπτομερή προεγχειρητική κλινική εξέταση και πολλές φορές, για την επίτευξη βέλτιστων αποτελεσμάτων, μπορεί να είναι απαραίτητος ο συνδυασμός και η εφαρμογή περισσότερων από μίας τεχνικής. Παρακάτω θα παραθέσω τις πιο κοινές χειρουργικές τεχνικές που εφαρμόζονται στη χειρουργική πράξη.
Α. Υποανεπτυγμένη ανθέλικα
Η επιλογή κατάλληλης τεχνικής για τη διόρθωση υποανεπτυγμένης ανθέλικας αποτελεί κύριο θέμα συζήτησης στην ωτοπλαστική. Σε γενικές γραμμές, οι υπάρχουσες τεχνικές αυτής της περίπτωσης κατηγοριοποιούνται περαιτέρω ανάλογα με το αν ο χόνδρος τέμνεται κατά τη διάρκεια της επέμβασης ή όχι. Η κάθε τεχνική έχει τα δικά της πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, τονίζοντας την αναγκαιότητα εξατομίκευσης στον κάθε ασθενή. Οι τεχνικές που σέβονται τον φυσικό χόνδρο του ασθενούς χρησιμοποιούνται πολύ συχνά και είναι ιδανικές για ασθενείς με εύκαμπτο χόνδρο ή για ασθενείς με ήπια έως μέτρια παραμόρφωση της ανθέλικας. Αντίθετα, οι τεχνικές ωτοπλαστικής που περιλαμβάνουν την τομή του χόνδρου αφορούν ασθενείς με δύσκαμπτο χόνδρο, συνήθως ενήλικες, και στοχεύουν σε ικανοποιητικά αποτελέσματα με μειωμένη πιθανότητα υποτροπής στο μέλλον.
Β. Περίσσεια χόνδρου στην κόγχη
Έχουν περιγραφεί πολυάριθμες τεχνικές που στοχεύουν στην κόγχη του πτερυγίου και συνοπτικά περιλαμβάνουν χρήση ραμμάτων και εκτομή της περίσσειας χόνδρου με ή χωρίς το υπερκείμενο δέρμα. Η χειρουργική προσέγγιση μπορεί να είναι πρόσθια ή οπίσθια. Στις περισσότερες περιπτώσεις σοβαρής περίσσειας, τόσο ο χόνδρος όσο και το δέρμα αφαιρούνται μέσω πρόσθιας προσπέλασης. Είναι απαραίτητη η ορθή αφαίρεση του δέρματος, καθώς η παραμονή περιττού δέρματος μπορεί να προκαλέσει άσχημα αισθητικά αποτελέσματα και παραμόρφωση. Παράλληλα, η υπερβολική εκτομή του δέρματος πρέπει να αποφεύγεται, για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος δημιουργίας υπερτροφικών ουλών.
Κλείνοντας, θα ήθελα να κάνω μία γρήγορη αναφορά στις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές ωτοπλαστικής. Όπως συμβαίνει και με άλλες επεμβάσεις πλαστικής χειρουργικής στο πρόσωπο, η τάση πλέον είναι η ελάχιστα επεμβατική ωτοπλαστική. Η πρώτη αναφορά έγινε το 1995 από τον Fritsch – έκτοτε η τεχνική που περιέγραψε στη δημοσίευσή του έχει εκσυγχρονιστεί, με τα αποτελέσματά της να είναι αισθητικά καλύτερα σε σύγκριση με τις παραδοσιακές τεχνικές που αναφέρθηκαν. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η χειρουργική συνεχίζει να εξελίσσεται, παρέχοντας λύσεις και νέες επιλογές στους ασθενείς μας, με μοναδικό στόχο την επίτευξη όσο το δυνατό καλύτερων αποτελεσμάτων.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Treatment of Prominent Ears and Otoplasty: A Contemporary Review, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
- Management of the Prominent Ear, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
