Του Κώστα Πασχάλη,
Η Ολλανδία βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής, στην πολιτική της ιστορία. Οι πρόσφατες εκλογές δείχνουν μια ριζική μετατόπιση προς τα δεξιά, με τους ολλανδούς ψηφοφόρους να επιδεικνύουν έντονη προτίμηση προς τις κεντροδεξιές και ακροδεξιές πολιτικές δυνάμεις. Αυτή η αλλαγή στο πολιτικό τοπίο έχει δημιουργήσει ένα περίπλοκο σκηνικό για τον σχηματισμό κυβέρνησης, με πολλές προκλήσεις και αβεβαιότητες να «κυριαρχούν». Όλα αυτά έχουν ως σημείο έναρξης τον Νοέμβριο του 2023, όταν και εξελέγη το ακροδεξιό κόμμα PVV, υπό την ηγεσία του αντι-ισλαμιστή και ευρωσκεπτικιστή Geert Wilders. Από τις 150 έδρες, το κόμμα κατέλαβε τις 37. Όμως, δεν κατέλαβε την αναγκαία πλειοψηφία των εδρών και, ως εκ τούτου, χρειάζεται να κάνει κυβέρνηση συνασπισμού.
Το βράδυ της Τρίτης (6/2), αυτό το εγχείρημα έγινε πολύ πιο δύσκολο, διότι οι σχετικές διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης κατέρρευσαν, αφού ο Pieter Omtzigt, Πρόεδρος του NSC (τέταρτου μεγαλύτερου κόμματος), αποχώρησε απ’ τις συνομιλίες. Φερόμενη ως δικαιολογία είναι μια αντιπαράθεση που οι δυο κομματικοί ηγέτες είχαν για τις περικοπές στον κρατικό προϋπολογισμό, όμως φαίνεται πως αυτό ήταν απλά η σταγόνα που… ξεχείλισε το ποτήρι. «Πόσο απογοητευτικό», δήλωσε ο Wilders. «Ο Pieter Omtzigt ‘πετάει την πετσέτα’, ενώ μέχρι σήμερα ήμασταν σε συζητήσεις. Δεν το καταλαβαίνω καθόλου».
Η υποστήριξη του Omtzigt ήταν το «κλειδί» για την εξασφάλιση της υποστήριξης μιας κεντροδεξιάς κυβέρνησης πλειοψηφίας, με τέσσερα κόμματα, περιστρεφόμενου γύρω από τον «άξονα» του ακροδεξιού κόμματος του Wilders. Η διαφωνία στις απόψεις, ωστόσο, δεν αποτελεί έκπληξη. Κάποιες απ’ τις προεκλογικές δηλώσεις του τελευταίου είναι οι εξής: το τέλος της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων στην Ε.Ε., η αύξηση των γεωτρήσεων για πετρέλαιο και φυσικό αέριο, οι 14χρονοι να αντιμετωπιζονται ως ενήλικες στα ποινικά δικαστήρια, καθώς και η διακοπή στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία.
Ο Ronald Plasterk, πρώην Υπουργός Εσωτερικών με το εργατικό κόμμα της χώρας (PvdA), ο οποίος προεδρεύει των συνομιλιών, συναντήθηκε με τους τρεις υπόλοιπους πιθανούς συνεργάτες για τον συνασπισμό, το βράδυ της Τετάρτης (7/2), χωρίς την παρουσία του Omtzigt, ενώ θα παρουσιάσει και έκθεση προόδου στο κοινοβούλιο, μέχρι τη Δευτέρα (12/2).
Η καινούργια πρόεδρος του πρώην κυβερνώντος κόμματος VVD, Dilan Yeşilgöz-Zegerius, είχε δηλώσει, μετά τις εκλογές, ότι δε θα συμμετείχε σε μια πιθανή κυβέρνηση με τον Wilders, αλλά υπόκειται σταδιακά σε πίεση από τους ψηφοφόρους, ώστε να αλλάξει γνώμη. Μια συγκυβέρνηση, έτσι, μεταξύ PPV και VVD, είναι μια απ’ τις πιο πιθανές λύσεις. Η μόνη άλλη λύση φαίνεται να είναι η συγκυβέρνηση των τριών κομμάτων: VVD, NSC και του προαναφερθέντος κόμματος εργατών / οικολόγων, PvdA, υπό την ηγεσία του πρώην Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Frans Timmermans. Εναλλακτικά, ένας συνασπισμός που θα περιλαμβάνει το VVD, το NSC και το PvdA, με επικεφαλής, ωστόσο, τον Timmermans, φαίνεται, επίσης, απίθανος, στο παρόν στάδιο. Οι προοπτικές για νέες εκλογές είναι, επίσης, αμφιβόλου πιθανότητας, καθώς κάτι τέτοιο φαίνεται να ωφελεί κυρίως και πάλι τον Wilders.
Η Ολλανδία βρίσκεται σε ένα «σταυροδρόμι». Οι πολιτικοί ηγέτες της πρέπει να βρουν τρόπους να ξεπεράσουν τις πολιτικές διαφορές τους και να ενώσουν τις δυνάμεις τους, για το κοινό καλό της χώρας. Η σταθερότητα και η συνεργασία είναι κρίσιμες για την ανάπτυξη και την ευημερία της Ολλανδίας, όπως άλλωστε κάθε χώρας, και οι ηγέτες της πρέπει να δείξουν αποφασιστικότητα και ομόνοια, για να αντιμετωπίσουν τις παρούσες προκλήσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Task of forming majority government in Netherlands just got a lot harder, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- Netherlands — 2023 general election, Politico, διαθέσιμο εδώ
- Ολλανδία: Ναυάγησαν οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης, Η Ναυτεμπορική, διαθέσιμο εδώ
