Του Νικόλα Χρηστίδη,
«Χιλιάδες έχουν ζήσει χωρίς αγάπη, αλλά κανείς χωρίς νερό». Αυτό είπε ο Βρετανός ποιητής Wystan Auden, για να συνοψίσει τη σημασία που έχει το νερό για τον πλανήτη και τη ζωή σε αυτόν. Είναι εξαιρετικά σημαντικό για όλους μας να αντιληφθούμε, ακριβώς, ότι το νερό αποτελεί βασική προϋπόθεση για να υφίσταται οποιαδήποτε βιολογική ή και κοινωνική ισορροπία. Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι φωνές εκείνες που, με τον τρόπο τους, προσπαθούν να δείξουν στην παγκόσμια κοινότητα ότι η ορθή χρήση του νερού και η ελαχιστοποίηση της σπατάλης του είναι ένα από τα μεγάλα στοιχήματα της ανθρωπότητας, σχεδόν από την αρχή των πρώτων κοινωνιών.
Η σημασία του νερού
Το νερό, ως χημική ένωση και εξαιτίας της δυνατότητάς του να διαλύει πληθώρα άλλων ενώσεων και ουσιών, είναι ο βασικός παράγοντας που επιτρέπει τη μεταφορά ουσιών και την αποβολή τοξικών στοιχείων, τόσο από τον οργανισμό των ζώων όσο και από τα φυσικά οικοσυστήματα. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να καταλάβουμε ότι η παρουσία του νερού στη ζωή μας, πέραν από απαραίτητη, είναι και ουσιαστική.
Το νερό είναι παντού
Όταν λέμε παντού, εννοούμε πραγματικά παντού. Οποιοδήποτε προϊόν και να κοιτάξετε γύρω σας, ακόμα και η συσκευή που σας επιτρέπει την ανάγνωση αυτού του άρθρου, είναι κατασκευασμένη με τέτοιο τρόπο που οι απαιτήσεις της λειτουργίας της δεν γίνεται να υφίστανται χωρίς νερό. Το νερό είναι απαραίτητο στοιχείο σχεδόν όλων των παραγωγικών διαδικασιών που πραγματοποιούνται. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι υπάρχουν ολόκληρες επιστημονικές μεθοδολογίες που έχουν ως στόχο να εντοπίσουν τον όγκο νερού που χρειάζεται για να παραχθεί ένα προϊόν, ένα θέμα που θα το δούμε και μακροπρόθεσμα, πάντα μέσω των άρθρων του OffLine Post.
Το υδατικό αποτύπωμα των τροφίμων
Με το 70% του νερού να καταναλώνεται στη γεωργία, είναι φυσικό τα τρόφιμα και τα προϊόντα του πρωτογενή τομέα να κατέχουν την πρωτιά στην κατανάλωση νερού. Πιο συγκεκριμένα, η παραγωγή σοκολάτας απαιτεί 24.000 λίτρα νερού ανά κιλό προϊόντος. Για να αναλογιστεί κάποιος το μέγεθος των ποσοτήτων, σκεφτείτε ότι ένας άνθρωπος των 60 κιλών χρειάζεται περίπου 2 λίτρα νερό την ημέρα. Κάνοντας την αντίστοιχη πράξη, παρατηρούμε ότι ένα κιλό σοκολάτας απαιτεί το νερό που θα έπιναν 12.000 άνθρωποι εντός μιας ημέρας. Αξίζει, πραγματικά, να σκεφτεί κανείς πόσα κιλά σοκολάτας παράγει η υφήλιος εντός μιας ημέρας.
Τη δεύτερη θέση στο βάθρο των «πρωταθλητών» κατέχει το βοδινό κρέας, που ένα κιλό απαιτεί 15.500 λίτρα νερού για την παραγωγή του. Την τριάδα συμπληρώνει το τυρί, που απαιτεί 5.000 λίτρα νερού. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι απαιτήσεις σε νερό, μέσω των διατροφικών συνηθειών των ανθρώπων, είναι σε θέση να αλλάξουν την ισορροπία στην ποσότητα και τη χρήση των υδατικών πόρων.
Έλλειψη νερού: Κοινωνικό ή φυσικό φαινόμενο;
Ξηρασία ή λειψυδρία; Δύο όροι που εύκολα συναντά κάποιος, με μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο. Προς το παρόν, αρκεί να καταλάβουμε ότι ο όρος «ξηρασία» αναφέρεται σε κλιματικές παραμέτρους που διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή, ενώ ο όρος «λειψυδρία» είναι αποτέλεσμα κακής διαχείρισης των πόρων, από μια ευρύτερη κοινωνική ομάδα, εντός συγκεκριμένων γεωγραφικών ορίων.
Η επίδραση στους υδατικούς πόρους είναι στοιχείο της σύγχρονης εποχής και επηρεάζεται άμεσα από τις διαρκώς αυξανόμενες κλιματικές εναλλαγές, από τις οποίες περνά η Γη. Όπως έχουμε ξαναπεί, το νερό είναι ίδιο όλα τα χρόνια ύπαρξης τoυ πλανήτη, οπότε εμείς πίνουμε το ίδιο νερό που έπιναν και… οι δεινόσαυροι.
Συνοψίζοντας, αν η ανθρώπινη κοινωνία προσανατολίζεται στη βιώσιμη ανάπτυξη και οδεύει σε ένα μέλλον «πράσινο», που χαρακτηρίζεται από βιωσιμότητα και πρόσβαση σε ποιοτικούς φυσικούς πόρους, οφείλει να επαναπροσδιορίσει τις «ανάγκες» της και να ιεραρχήσει ξανά τις προτεραιότητές της, γιατί αλλιώς θα πούμε το νερό…νεράκι πιο σύντομα από ό,τι υπολογίζει και το πιο απαισιόδοξο σενάριο.
Να θυμάστε, η αλλαγή ξεκινάει πάντα από μονάδες και επηρεάζει, στο τέλος, πολλές ομάδες…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Arjen Hoekstra, The water footprint of food (University of Twente / 2008), διαθέσιμο εδώ
- “Αποτύπωμα νερού”: πώς μπορούμε να το μειώσουμε; WWF Ελλάς, διαθέσιμο εδώ
