Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
1945: Το γερμανικό στρατιωτικό πλοίο MV Wilhelm Gustloff εβλήθη από το σοβιετικό υποβρύχιο S-13 στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας, με αποτέλεσμα τη βύθισή του και τον θάνατο περίπου 9.000 ανθρώπων, καθιστώντας το γεγονός ένα από τα πιο τραγικά περιστατικά στην ιστορία. Στο πλοίο είχαν επιβιβαστεί πολίτες και στρατιωτικό προσωπικό για να εκκενώσουν την Ανατολική Πρωσία και γενικά τις κατεχόμενες από τη Γερμανία περιοχές της Βαλτικής.
Το πλοίο ξεκίνησε να κατασκευάζεται στο πλαίσιο της γενικότερης βιομηχανικής ανάπτυξης που επιχειρούσε η ναζιστική Γερμανία (πρόγραμμα Kraft durch Freude). Αρχικός σχεδιασμός του ήταν η διεξαγωγή κρουαζιερών, ωστόσο αργότερα εντάχθηκε στις πολεμικές βλέψεις του καθεστώτος. Το μήκος του ήταν 208,5 μέτρα και το πλάτος του 23,59 μέτρα, ενώ ζύγιζε πάνω από 25.000 τόνους. Ενδιαφέρον στην υπόθεση έχει η ονομασία που έλαβε το πλοίο, καθώς έλαβε το όνομα του Ελβετού ηγέτη του ναζιστικού κόμματος, του Wilhelm Gustloff, ο οποίος έγινε στόχος δολοφονικής επίθεσης τον Φεβρουάριο του 1936. Μάλιστα, ο ίδιος ο Φύρερ είχε παρευρεθεί στην καθέλκυση του πλοίου τον Μάιο του 1937. Ξεκίνησε τα ταξίδια του το επόμενο έτος και μέσα από αυτές τις πρώτες κρουαζιέρες μεταφέρθηκαν παραπάνω από 65.000 τουρίστες, με κάθε δρομολόγιο να χωράει 1.900 άτομα, συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού που αριθμούσε γύρω στα 400 μέλη.
Μια ακόμα ενδιαφέρουσα λειτουργία που είχε το συγκεκριμένο πλοίο ήταν πως χρησιμοποιήθηκε και για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος που είχε στηθεί για την προσάρτηση της Αυστρίας, εξυπηρετώντας χιλιάδες Γερμανούς και Αυστριακούς που ζούσαν στην Αγγλία. Με το ξέσπασμα του αιματηρού Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, επιστρατεύτηκε από το πολεμικό ναυτικό της χώρας, όπως κι άλλα πλοία, τόσο στη Γερμανία όσο και σε άλλες χώρες, ώστε να χρησιμοποιηθεί ως πλοίο νοσοκομείου στη Βαλτική Θάλασσα και τη Νορβηγία. Τον Νοέμβριο του ΄40 βρισκόταν πλέον μόνιμα σε λιμάνι της Πολωνίας, όντας στρατώνας για τη 2η Μεραρχία Εκπαίδευσης Υποβρυχίων και τρία χρόνια αργότερα θα υποστεί ζημιές από τις αεροπορικές επιθέσεις που έκαναν οι Η.Π.Α. στην περιοχή.
Με τη συνέχιση του πολέμου και τη φανερή πλέον ήττα της Γερμανίας και την παράλληλη προώθηση του Κόκκινου Στρατού, ήταν πια επιτακτική η ανάγκη εκκένωσης των περιοχών που κατείχαν οι ναζιστές και έτσι στήθηκε η επιχείρηση Hannibal, με τον ναύαρχο Karl Dönitz να επιδιώκει την απομάκρυνση των Γερμανών στρατιωτών και πολιτών από την ευρύτερη περιοχή, με την αρχή να πραγματοποιείται στις 21 Ιανουαρίου 1945. Μέχρι την 29η του μηνός είχαν επιβιβαστεί στο MV Wilhelm Gustloff περίπου 8.000 εγγεγραμμένα άτομα, ενώ από ένα σημείο και μετά είχε σταματήσει η καταγραφή λόγω του μειωμένου χρόνου που υπήρχε.
Λίγο μετά το μεσημέρι της 30ης Ιανουαρίου, το πλοίο απέπλευσε από το λιμάνι, ελπίζοντας να μεταφέρει με ασφάλεια τους επιβάτες του. Τελικά, κοντά στις 21:00 το πλοίο εβλήθει από τρεις τορπίλες από το σοβιετικό υποβρύχιο S-13, με αποτέλεσμα τη σταδιακή βύθισή του, παρασύροντας στον θάνατο πάνω από 9.000 ανθρώπους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Wilhelm Gustloff, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
- The Sinking of the Wilhelm Gustloff, nationalww2museum.org, Διαθέσιμο εδώ
- The Wilhelm Gustloff disaster, annefrank.org, Διαθέσιμο εδώ
