Της Μαρίας Κουλούρη,
«Η αυτοπειθαρχία είναι αρετή. Η αρετή είναι αυτοπειθαρχία». Με αυτή τη φράση τιτλοφορείται το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου Η δύναμη της αυτοπειθαρχίας: Πάρε τον έλεγχο βάζοντας όρια του Ryan Holiday, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο. Το βιβλίο πραγματεύεται το ζήτημα της αυτοκυριαρχίας και του αυτοελέγχου, εννοιών που «ταλανίζουν» την ανθρώπινη ψυχολογία ανέκαθεν και η έλλειψή τους ωθεί τους ανθρώπους στο να γίνονται ακόρεστοι και άπληστοι. Αυτό συμβαίνει, γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν —λανθασμένα— πως η ευτυχία τους απορρέει μέσα από υπερβολές, νομίζοντας πως, διαρρηγνύοντας τα όρια, θα πετύχουν την ύψιστη ευδαιμονία. Ωστόσο, το βιβλίο μας αποδεικνύει το αντίθετο.
Ο Ryan Holiday είναι συγγραφέας, επιχειρηματίας και στοχαστής της στωικής φιλοσοφίας. Επίσης, είναι ιδιοκτήτης βιβλιοπωλείου, αλλά και οικοδεσπότης του podcast Daily Stoic, το οποίο μετρά πάνω από 70.000.000 downloads. Στην ηλικία των 19, σταμάτησε να φοιτά στο Πανεπιστήμιο για να μαθητεύσει δίπλα στον συγγραφέα Robert Greene, ενώ ακολούθησε επιτυχημένη καριέρα στο marketing και την εταιρεία American Apparel, ιδρύοντας, στη συνέχεια, τη δική του συμβουλευτική εταιρεία (Brass Check). Ανάμεσα στα έργα του περιλαμβάνονται τα: The Obstacle Is The Way, Ego Is The Enemy, The Daily Stoic και Conspiracy. Αξίζει να σημειωθεί πως οι πωλήσεις των βιβλίων του ξεπερνούν τα 4 εκατομμύρια αντίτυπα, ενώ αυτά έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 40 γλώσσες. Σήμερα, ζει σε μια αγροικία έξω από το Όστιν με τη σύζυγό του και τα παιδιά του.
Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε 3 μεγάλα κεφάλαια, τα οποία περιλαμβάνουν μικρότερα υποκεφάλαια, ενώ περιλαμβάνει, επίσης, εισαγωγή και επίλογο. Πριν την εισαγωγή, ο συγγραφέας αναφέρει λίγα λόγια σχετικά με τις τέσσερις αρετές, όπως σημειώνονταν κατά την αρχαία φιλοσοφία. Έτσι, σύμφωνα με τον αρχαίο κόσμο, ως βασικά συστατικά της αρετής είναι: το θάρρος, η εγκράτεια, η δικαιοσύνη και η σοφία. Ο συγγραφέας εμβαθύνει στην εγκράτεια και τη σημασία της, η οποία θεωρείται καθοριστική σε μια εποχή αφθονίας και απόλυτης ελευθερίας, αφού τα περισσότερα άτομα δεν την επιλέγουν.
Το πρώτο κεφάλαιο αφορά το εξωτερικό πεδίο, δηλαδή το σώμα του ανθρώπου. Σε αυτό, ο συγγραφέας τονίζει πως ο άνθρωπος πρέπει να είναι εγκρατής και να προσέχει το σώμα του. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να ακολουθείται μια υγιεινή ζωή σε όλους τους τομείς, η οποία ίσως, φαινομενικά, να μοιάζει δύσκολη και εξουθενωτική, όμως παρέχει μόνο οφέλη στον ανθρώπινο οργανισμό. Επομένως, η μόνη «ταλαιπωρία» που πρέπει να δέχεται το σώμα είναι αυτή της εγκράτειας. «Όταν επιθυμούμε περισσότερα απ’ όσα χρειαζόμαστε, καθιστούμε τον εαυτό μας ευάλωτο» αναφέρει ο Holiday και, στη συνέχεια, παραθέτει το παράδειγμα του Κάτωνα, ο οποίος δεν αμειβόταν για το πολιτικό του έργο, απέρριπτε τα ακριβά δώρα και ακολουθούσε μια, εν γένει, απλή και λιτή ζωή.
Το δεύτερο κεφάλαιο αφορά το εσωτερικό πεδίο, δηλαδή, την εγκράτεια. Σε αυτό το κεφάλαιο, επισημαίνεται η αξία της υπομονής και της αφοσίωσης, αρετών απαραίτητων, ώστε να καταφέρει ένα άτομο να πετύχει όσα επιθυμεί. Εδώ ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ως πρώτο το παράδειγμα της Βασίλισσας Ελισάβετ Β’. Η Ελισάβετ κατάφερε να μείνει στον θρόνο της Μεγάλης Βρετανίας για σχεδόν 7 δεκαετίες! 7 δεκαετίες κατά τις οποίες δεν μπορούσε να λάβει αποφάσεις, να τις απορρίψει ή, έστω, να τις τροποποιήσει, όμως δείχνοντας πίστη και αφοσίωση υπηρέτησε και με το παραπάνω τη χώρα της. Αν και δεν συμμετείχε στις αποφάσεις, ενημερωνόταν για τα πάντα.
Το τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο αφορά την αυτοκυριαρχία, δηλαδή την ψυχή. Σε αυτό το κεφάλαιο, ο συγγραφέας αναφέρει πως εύκολα θα βρει κάποιους ανθρώπους που ελέγχουν το σώμα τους και άλλους που ελέγχουν το μυαλό τους, ωστόσο, είναι δύσκολο να βρει κανείς τον άνθρωπο που θα ελέγχει και τα δύο συνδυαστικά, προσφέροντας, παράλληλα, και έργο στην κοινωνία. Ως παράδειγμα τέτοιου σπάνιου ανθρώπου ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τον Ρωμαίο Aυτοκράτορα Αντωνίνο. Επρόκειτο για έναν συνετό και σώφρονα άνθρωπο, ο οποίος διαδέχτηκε τον Αδριανό και θα βασίλευε έως ότου προετοιμαστεί ο Μάρκος Αυρήλιος. Ο Αντωνίνος βασίλεψε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο επί 23 χρόνια, προετοίμασε τον Μάρκο ως επόμενο Aυτοκράτορα —με τον οποίο διατήρησε άριστες σχέσεις—, ενώ αποτέλεσε ένα τέλειο παράδειγμα εγκράτειας, που έθετε πάνω απ’ όλα το κοινωνικό συμφέρον.
Καταληκτικά, το βιβλίο αποτελεί μια εξαιρετική πραγματεία αυτοβελτίωσης με κεντρικό της θέμα την αυτοκυριαρχία, χρησιμοποιώντας ιστορικά πρόσωπα ως παραδείγματα των ύψιστων ανθρωπίνων αξιών. Η εύστοχη και απλή χρήση της γλώσσας το καθιστά εύληπτο για κάθε αναγνώστη, ο οποίος μπορεί να αντλήσει από αυτό ορθές συμβουλές για τη ζωή.
