Της Σοφίας Αρσονιάδου,
Η Νότια Κοινή Αγορά, κοινώς γνωστή με την ισπανική συντομογραφία Mercosur ή αλλιώς με την πορτογαλική Mercosul, αποτελεί έναν εμπορικό συνασπισμό της Νότιας Αμερικής, που ιδρύθηκε με τη Συνθήκη της Ασουνσιόν το 1991 και το Πρωτόκολλο του Ouro Preto το 1994. Τα μέλη που την απαρτίζουν είναι η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Παραγουάη και η Ουρουγουάη. Η Βενεζουέλα είναι πλήρες μέλος, αλλά έχει αναστείλει τη συμμετοχή της από την 1η Δεκεμβρίου 2016. Οι ρίζες για τη δημιουργία της Mercosur προέρχονται από συζητήσεις για τη δημιουργία μιας περιφερειακής οικονομικής αγοράς για τη Λατινική Αμερική, οι οποίες ανάγονται στη Συνθήκη, με την οποία ιδρύθηκε η Λατινοαμερικάνικη Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών το 1960. Σε μια σύγχρονη αγορά, που εξελίσσεται συνεχώς και ο ανταγωνισμός αυξάνεται με ραγδαίο ρυθμό, η Mercosur σκοπεύει στην ομαλή κυκλοφορία αγαθών, ανθρώπων και συναλλάγματος. Από την ίδρυσή της, οι λειτουργίες της έχουν τροποποιηθεί αρκετές φορές. Ο παραπάνω οργανισμός αποτελεί μια τελωνειακή ένωση, στην οποία υπάρχει ελεύθερο εμπόριο εντός ζώνης και κοινή εμπορική πολιτική ανάμεσα στα κράτη-μέλη.
Η Mercosur αποτελεί έναν εμπορικό συνασπισμό της Νότιας Αμερικής που καθιερώνει το ελεύθερο εμπόριο μεταξύ των κρατών-μελών και μπορεί να επιτρέψει στα κράτη-μέλη να ενεργούν ως ενιαία οντότητα για το διεθνές εμπόριο. Η Mercosur είναι, από πολλές απόψεις, παρόμοια με άλλους περιφερειακούς εμπορικούς συνασπισμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση και η συμφωνία Ηνωμένων Πολιτειών-Μεξικού-Καναδά. Αρχικά, είναι μια οικονομική ένωση στην οποία τα κράτη δε διαθέτουν κοινό νόμισμα. Ωστόσο, η Mercosur δεν αποτελούσε την πρώτη προσπάθεια για μια νεοφιλελεύθερη εμπορική συμφωνία στη Νότια Αμερική. Ένας άμεσος πρόγονος της ήταν ο νόμος του Μπουένος Άιρες το 1990, ο οποίος είχε στόχο να ενσωματώσει τις οικονομίες της Αργεντινής και της Βραζιλίας. Αργότερα, περίπου ένα χρόνο μετά, ο νόμος του Μπουένος Άιρες αντικαταστάθηκε από τη Συνθήκη της Ασουνσιόν.
Θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί, κατά πόσο η Mercosur επηρεάζει θετικά ή αρνητικά με τις δράσεις της. Αρχικά, να διευκρινιστεί ότι είναι η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, αυτό ταυτόχρονα την καθιστά υπεύθυνη ως προς την ανθρωπότητα και την οικονομική και κοινωνική ευημερία της περιοχής. Είναι σημαντικό για τα κράτη-μέλη που συνδυάζουν τις οικονομίες τους για να ανταγωνιστούν το παγκόσμιο οικονομικό φόρουμ, διότι ως μεμονωμένες δεν έχουν τόσο μεγάλο παγκόσμιο αντίκτυπο. Για τους πολίτες της Mercosur υπάρχει ελευθερία στην κυκλοφορία μεταξύ των κρατών μελών, για παράδειγμα ένας πολίτης της Παραγουάης δε χρειάζεται βίζα ή διαβατήριο για να ταξιδέψει στη Βραζιλία. Επιπρόσθετα, οι πολίτες της Mercosur μπορούν να εργάζονται σε οποιοδήποτε κράτος της Mercosur και είναι σχετικά εύκολο για τους πολίτες της να αποκτήσουν μόνιμη κατοικία σε οποιοδήποτε κράτος μέλος της Mercosur. Όπως είναι γνωστόν, κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις, το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση της Mercosur, καθώς υπάρχουν πολιτικές και οικονομικές ανισότητες μεταξύ των κρατών μελών, που δυσχεραίνουν την κατάσταση.
Όλες οι χώρες είναι αλληλένδετες μεταξύ τους, κάθε κατάσταση που επιφέρει θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα, επηρεάζει εξίσου το ίδιο τα κράτη μέλη. Η Βραζιλία και η Αργεντινή αποφέρουν περισσότερα οικονομικά κέρδη, σε σύγκριση με την Παραγουάη και την Ουρουγουάη. Επίσης, το 2012 η Παραγουάη ανεστάλη προσωρινά ως απάντηση στην αμφιλεγόμενη απέλαση του Προέδρου Fernando Lugo. Το εμπόριο εντός της Mercosur αυξήθηκε κατά $ 10 δισεκατομμύρια κατά την έναρξη του εμπορικού μπλοκ το 1991 και σε $ 88 δισεκατομμύρια το 2012, ενώ η Βραζιλία και η Αργεντινή αποτελούν το 43% αυτού του συνόλου. Παράλληλα, οι εξαγωγές από το μπλοκ είναι ιδιαίτερα διαφοροποιημένες και περιλαμβάνουν μια ποικίλα γεωργικών, βιομηχανικών και ενεργειακών αγαθών.
Ένα ακόμα φλέγον θέμα αποτελεί η συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) και Mercosur, μια εμπορική συμφωνία στην οποία διαπραγματεύτηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση με την Αργεντινή, τη Βραζιλία, την Παραγουάη και την Ουρουγουάη. Η Mercosur αποτελεί μια μεγάλη αγορά για τις εξαγωγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αποτελεί έναν σημαντικό εμπορικό εταίρο στη Λατινική Αμερική. Επιχειρήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξήγαγαν στις τέσσερις ιδρυτικές χώρες της Mercosur αγαθά αξίας € 45 δισεκατομμυρίων το 2018 και € 23 δισεκατομμύρια σε υπηρεσίες το 2017. Η παρούσα συμφωνία περιλαμβάνει μειώσεις δασμών, ώστε η Ευρωπαϊκή Ένωση να καταργήσει το 92% των φόρων επί των εισαγωγών της Mercosur, μεγαλύτερη πρόσβαση στην αγορά, ώστε οι αγρότες της Mercosur να έχουν την δυνατότητα να εξάγουν μια συγκεκριμένη και ικανοποιητική ποσότητα βόειου κρέατος με δασμολογικό συντελεστή 100.000 τόνους κοτόπουλο και 180.000 τόνους ζάχαρης στην Ευρωπαϊκή Ένωση κάθε χρόνο. Επίσης, τη χαλάρωση των κανόνων για τις δημόσιες συμβάσεις, τον μηχανισμό διασφάλισης, τη γεωγραφική προστασία, στην οποία η Mercosur δεσμεύεται να προστατεύει 357 ευρωπαϊκούς «γεωγραφικούς δείκτες» και η Ευρωπαϊκή Ένωση να προστατεύει αρκετούς δείκτες της Νότιας Αμερικής και, τέλος, περιλαμβάνεται η προστασία των προτύπων, πιο συγκεκριμένα προστασία των τροφίμων, των περιβαλλοντικών και εργασιακών προτύπων. Συνεπώς, παρατηρείται ότι οι εταιρείες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ιδιαίτερα σημαντικοί επενδυτές για την Mercosur, καθώς οι εταιρείες της Mercosur συνεχώς αυξάνουν την επενδυτική τους ροή στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα στοιχεία και παραδείγματα για την Mercosur, η δημιουργία και η εξέλιξή της αποτελεί κομβικό σημείο για την ομαλή λειτουργία του ελεύθερου εμπορίου μεταξύ των κρατών που περιλαμβάνει και συνεργάζεται. Τα κράτη-μέλη θα μπορούν να έχουν εμπορικές ζώνες ελεύθερου εμπορίου, βιομηχανικές ζώνες ελεύθερου εμπορίου, ζώνες επεξεργασίας εξαγωγών και ειδικές τελωνειακές ζώνες, οι οποίες στοχεύουν στην παροχή εμπορευμάτων που διατίθενται στο εμπόριο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Mercosur, Wikipedia, διαθέσιμο εδώ
- Mercosur, Vaia, διαθέσιμο εδώ
- EU-Mercosur trade deal-What you need to know, DW, διαθέσιμο εδώ
- The EU-Mercosur agreement explained, European Commission, διαθέσιμο εδώ
