Του Γιώργου Σαλπιγγίδη,
MI6 (Military Intelligence Section) και CIA (Central Intelligence Agency), δύο από τις γνωστότερες παγκοσμίως Μυστικές Υπηρεσίες της Μεγάλης Βρετανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής αντίστοιχα, με έναν μακρύ κύκλο δράσης τόσο στις χώρες τους όσο και εκτός από αυτές. Η εξάπλωσή τους στα ευρωπαϊκά και βαλκανικά τεκταινόμενα ήταν ιδιαίτερα έντονη κατά την περίοδο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Ψυχρό Πόλεμο που ακολούθησε. Μια διαμάχη ανάμεσα στις χώρες της Δύσης –κατά βάση των ΗΠΑ– και της ΕΣΣΔ με τις χώρες-δορυφόρους της. Έτσι, η κάθε πλευρά επιθυμούσε να φέρει κάτω από τη δική της σφαίρα επιρροής όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες, υποσκάπτοντας τα θεμέλια του αντιπάλου.
Μια από τις χώρες που βρέθηκαν στο επίκεντρο αυτής της αντιπαλότητας και των δράσεων των Μυστικών Υπηρεσιών ήταν και η γειτονική Αλβανία, η οποία μετά το τέλος του πολέμου πέρασε στη σφαίρα επιρροής της ΕΣΣΔ, με τη δημιουργία του κομμουνιστικού καθεστώτος του Ενβέρ Χότζα, το 1944, κάτι που κράτησε έως τον θάνατό του το 1985. Την πορεία αυτή που είχε πάρει η Αλβανία θέλησαν να αλλάξουν οι Βρετανοί και οι Αμερικάνοι, θέτοντας ένα τέλος στη διακυβέρνηση Χότζα και του κομμουνισμού και φέρνοντας ένα φιλικό προς αυτούς σύστημα. Η ανάμειξη των δύο αυτών κρατών, μέσω των Μυστικών τους Υπηρεσιών, όσο και των γειτονικών κρατών, μεταξύ των οποίων ήταν και η Ελλάδα, αναλύεται στο βιβλίο του Βασίλειου Κόντη Η εμπλοκή των MI6 και CIA στην Αλβανία και ο ρόλος της Ελλάδας 1949-1953, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Επίκεντρο, το οποίο διατίθεται, παράλληλα, και σε e-book.
Γεννημένος το 1937 στην Θεσσαλονίκη, ο Βασίλειος Κόντης ολοκλήρωσε τις μαθητικές του υποχρεώσεις στο Β΄ Γυμνάσιο αρρένων της πόλης και, έπειτα, μετέβη στο εξωτερικό για να πραγματοποιήσει τις πανεπιστημιακές του σπουδές. Προορισμός του ήταν οι Η.Π.Α., όπου φοίτησε στα Πανεπιστήμια Connecticut, Bridgeport και New York University, μελετώντας θέματα της νεότερης Ιστορίας και κάνοντας το Διδακτορικό του το 1973 (Greece and Albania 1908-1914). Στην Ελλάδα διετέλεσε καθηγητής Νεότερης Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και, επίσης, υπήρξε Διευθυντής και Πρόεδρος του Ιδρύματος Μελετών Χερσονήσου του Αίμου.
Το εν λόγω ερευνητικό ενδιαφέρον του συγγραφέα οδήγησε και στην εκπόνηση του έργου αυτού που παρουσιάζει στο ευρύ κοινό άγνωστες πτυχές της Ιστορίας της γείτονος σε μια κρίσιμη φάση των μέσων του προηγούμενου αιώνα. Η πρώτη και βασικότερη ήταν η εμπλοκή των Μυστικών Υπηρεσιών ΜΙ6 και CIA στα εσωτερικά πολιτικά ζητήματα της Αλβανίας, ξεκινώντας από το 1949 με την κωδική επιχείρηση Valuable, σύμφωνα με την οποία θα επιχειρούνταν η ανατροπή του Χότζα, χρησιμοποιώντας ομογενείς Αλβανούς πράκτορες και που διαπνέονταν από αντικομμουνιστικά αισθήματα, με απώτερο στόχο τη δημιουργία παλλαϊκής εξέγερσης στη χώρα και την ανάδειξη μιας κυβέρνησης που θα είχε πρωτίστως τη στήριξη του λαού. Επιπλέον, αυτή η ανατροπή του κομμουνιστή Χότζα θα περιόριζε, σύμφωνα με τα σχέδια των Αγγλοαμερικάνων, και τις βάσεις ανεφοδιασμού που είχαν στήσει στην Αλβανία φιλοκομμουνιστές αντάρτες από άλλες γειτονικές χώρες, όπως η Ελλάδα ή η Γιουγκοσλαβία.
Για να πετύχουν τα σχέδιά τους, είχαν οργανώσει μερικούς αντιστασιακούς πυρήνες στρατολογώντας Αλβανούς φυγάδες, οι οποίοι βρίσκονταν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης σε Ιταλία και Ελλάδα, δημιουργώντας τρεις βασικές ομάδες δράσης. Η πρώτη ήταν η ομάδα του Balli Kombetar (δηλαδή το Εθνικό Μέτωπο), η φιλοβασιλική Legalitet (Νομιμότητα) που υποστήριζε τον εξόριστο Βασιλιά Ζώγου και, τέλος, οι Independenti (Εθνικοί Ανεξάρτητοι). Παρά τις όποιες εσωτερικές διαφωνίες τους συμφωνούσαν σε ένα πράγμα, την ανατροπή του Χότζα.
Μέσα, λοιπόν, από αυτές αλλά κι άλλες δράσεις της ΜΙ6 και CIA, ο συγγραφέας αναδεικνύει τον επιχειρησιακό τους σχεδιασμό, ο οποίος, όμως, τελικά δεν ευοδώθηκε και κατέπεσε το 1953, δείχνοντας πως ο Χότζα είχε ισχυρή βοήθεια και γερά θεμέλια στη χώρα μέσα από την καταστολή και την τρομοκρατία που επέβαλε. Επιπλέον, σε όλο αυτό το σκηνικό παρουσιάζονται και οι ενέργειες της Ελλάδας που, λίγο μετά το τέλος του Εμφυλίου, δεν ήθελε να συνορεύει με ένα φιλοσοβιετικό καθεστώς, φοβούμενη μια ενδεχόμενη ανάφλεξη στο εσωτερικό της.
