Της Σοφίας Μάντη,
Ίσως πλέον οι συζητήσεις περί κορωνοϊού να θεωρούνται αρκετά κοινότυπες, ακόμη και παρωχημένες. Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά τα πρώτα κρούσματα, τις καραντίνες, τον βομβαρδισμό πληροφοριών από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τις διαμάχες περί εμβολίων, θα έλεγε κανείς ότι το ενδιαφέρον μας περί του θέματος σιγοσβήνει. Βέβαια, θα ήταν λάθος να υποθέσουμε ότι ο ιός σταμάτησε να ασχολείται μαζί μας, επειδή σταματήσαμε εμείς να ασχολούμαστε μαζί του. Στην πραγματικότητα, η λοίμωξη COVID-19 είναι κομμάτι της καθημερινότητάς μας τόσο συνηθισμένο που δεν χρειάζεται πια ιδιαίτερη μνεία.
Ωστόσο, όπως μάλλον φαίνεται, δεν έγινε άδικα τόσος χαμός, καθώς πλέαμε όντως σε άγνωστα νερά. Απόδειξη αυτού είναι η παρατήρηση ενός νέου συνδρόμου σε ασθενείς που πρόσφατα είχαν νοσήσει από λοίμωξη με τον SARS-CoV-2, αποκαλούμενο «πολυσυστηματικό φλεγμονώδες σύνδρομο» (MIS-A για τους ενήλικες, MIS-C για τα παιδιά). Η πρώτη αναφορά έγινε τον Απρίλιο του 2020 ως MIS-C. Το σύνδρομο αυτό εμφανίζεται ως μια σπάνια, αλλά σοβαρή επιπλοκή περίπου δύο έως έξι εβδομάδες μετά την αρχική μόλυνση από κορονοϊό, προσβάλλοντας κυρίως άτομα νεαρής και μέσης ηλικίας, είναι δε πιο συχνό σε παιδιατρικούς ασθενείς και, ιδιαίτερα, μεταξύ οκτώ και έντεκα ετών. Φαίνεται να οφείλεται σε δυσλειτουργία του ανοσιακού συστήματος, που προκαλεί συστηματική φλεγμονή με πολυοργανική συμμετοχή.
Σε αντίθεση με την COVID-19, που θεωρείται λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος, το MIS παρουσιάζεται κυρίως με εξωπνευμονικές εκδηλώσεις. Κύριο κλινικό σημείο είναι ο πυρετός, που μπορεί να συνοδεύεται από αλλά μη ειδικά συμπτώματα, όπως μυαλγίες, ζάλη, επιπεφυκίτιδα, κοιλιακό άλγος ή έμετο, με ταυτόχρονες παθολογικές εκδηλώσεις από τα περισσότερα οργανικά συστήματα. Οι συχνότερες είναι αυτές του γαστρεντερικού, ενώ στα παιδιά προσβάλλεται συχνά και το δέρμα με τη μορφή εξανθήματος. Στους ενήλικες ξεκινά συχνά παρόμοιο με οξεία λοίμωξη από SARS-CoV-2, με τη διαφορική διάγνωση να περιλαμβάνει επίσης τη σήψη, το σύνδρομο ενεργοποίησης μακροφάγων, το σύνδρομο τοξικής καταπληξίας και τη νόσο Kawasaki στους παιδιατρικούς ασθενείς.
Οι πιο επικίνδυνες επιπλοκές είναι αυτές από το καρδιαγγειακό, όπως η μυοκαρδίτιδα, η περικαρδίτιδα, τα ανευρύσματα στεφανιαίων αρτηριών, ο κολποκοιλιακός αποκλεισμός 2ου-3ου βαθμού ή οι αρρυθμίες. Στους μισούς περίπου ασθενείς, συνδράμει με καταπληξία καρδιογενούς αιτιολογίας, που μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή. Στα πλαίσια της καρδιακής δυσλειτουργίας μπορεί να προκληθεί και πνευμονικό οίδημα, με εμφάνιση συμπτωμάτων από το αναπνευστικό. Γενικά, η εμφάνιση δύσπνοιας, θωρακικού άλγους, κυάνωσης, σύγχυσης ή υπνηλίας είναι ενδείξεις επείγουσας παρέμβασης.
Τα εργαστηριακά ευρήματα καταδεικνύουν συστηματική φλεγμονή, με αύξηση των δεικτών οξείας φάσης (CRP, TKE), πιθανόν με παράλληλη λεμφοπενία, ουδετεροφιλία, αναιμία, θρομβοκυττάρωση, τρανσαμινασαιμία και διαταραχές του πηκτικού μηχανισμού. Δεν υπάρχει ακόμη ομοφωνία για τα διαγνωστικά κριτήρια του MIS μεταξύ του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) και των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC). Ωστόσο, κοινά σημεία και των δύο προσεγγίσεων είναι το επίμονο εμπύρετο, οι εργαστηριακοί δείκτες φλεγμονής, η παρούσα ή πρόσφατη επιβεβαιωμένη λοίμωξη covid ή επαφή με ασθενή, η πολυσυστηματική συμμετοχή και ο αποκλεισμός άλλων σοβαρών μικροβιακών λοιμώξεων.
Χωρίς διάγνωση και έγκαιρη θεραπεία, το MIS μπορεί να εξελιχθεί ταχέως, οδηγώντας τον ασθενή στον θάνατο. Έτσι, είναι επιτακτική ανάγκη η έναρξη θεραπείας σύντομα μετά την εμφάνιση συμπτωμάτων, ακόμη και σε υποψία του συνδρόμου, πριν ακόμη ολοκληρωθεί ο εργαστηριακός έλεγχος. Για την αντιμετώπισή του χρησιμοποιούνται κορτικοστεροειδή, γ-σφαιρίνη και βιολογικοί παράγοντες, ενώ στα παιδιά με καρδιαγγειακή προσβολή συστήνεται η λήψη ασπιρίνης. Με σωστή αντιμετώπιση, το σύνδρομο φαίνεται να παρουσιάζει γρήγορα ύφεση, με εξίσου ταχεία υποχώρηση των επικίνδυνων καρδιαγγειακών διαταραχών και χωρίς μόνιμες επιπλοκές. Η θνητότητα παραμένει χαμηλή, της τάξης του 1-2%.
Παραμένουν, ακόμη, πολλές απορίες σχετικά με το MIS. Προς το παρόν, δεν είναι γνωστό αν σχετίζεται παραπάνω με κάποια παραλλαγή του ιού, ούτε αν οι ασθενείς που το εμφάνισαν είχαν κάποια προδιάθεση. Τα περισσότερα παιδιά δεν είχαν υποκείμενα νοσήματα, εκτός ίσως από ένα αυξημένο ποσοστό παχυσαρκίας και είχαν προσβληθεί ήπια από την πρωτολοίμωξη του κορονοϊού. Η έρευνα και η ιστορία θα δείξουν, αν θα μας ανησυχήσει περαιτέρω.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Multisystem Inflammatory Syndrome in Adults Associated with Recent Infection with COVID-19, NIH. Διαθέσιμο εδώ
- Multisystem Inflammatory Syndrome in Adults (MIS-A), CDC. Διαθέσιμο εδώ
- Multisystem Inflammatory Syndrome in Children (MIS-C) and COVID-19, Mayo Clinic. Διαθέσιμο εδώ
