Του Λάμπρου Κουρή,
Όταν πολλοί ακούν το όνομα «Αγγλία», στο μυαλό τους έρχεται η θαλασσοκράτειρα Αυτοκρατορία του 19ου και 20ού αιώνα. Και αυτή η χώρα, όμως, από κάπου άρχισε. Στη σειρά των άρθρων που θα ακολουθήσουν, θα παρουσιαστεί η Ιστορία της Αγγλίας κατά τον Μεσαίωνα. Στο πρώτο μέρος που τώρα διαβάζετε, θα εξιστορηθούν τα γεγονότα και οι βασιλείες των τελευταίων καθαρά Άγγλων βασιλιάδων και η επέκταση του – κάποτε – μικρού Σαξωνικού βασιλείου του Wessex κατά την αναγραφόμενη περίοδο που βλέπετε στον τίτλο.
Μεταφερόμαστε στην Αγγλία του δεύτερου μισού του 9ου αιώνα, συγκεκριμένα στο 871. Οι Σκανδιναβοί έχουν επιτεθεί για άλλη μια φορά κατά των Άγγλων, όπως είχαμε δει στο πρώτο άρθρο με τους Βίκινγκς. Το βασίλειο του Wessex ήταν το μόνο εναπομείναν αγγλοσαξονικό βασίλειο της Αγγλίας και ο νέος βασιλιάς έπρεπε να αντιμετωπίσει τους Σκανδιναβούς εισβολείς. Για να μην επαναληφθούν τα γραφόμενα του πρώτου άρθρου, ας αναφερθεί απλά ότι ο Alfred νίκησε τους εισβολείς το 878, στο Έντινγκτον. Με τη συνθήκη του Βέντμορ, ο Alfred και ο Σκανδιναβός ηγέτης Guthrum χώρισαν την Αγγλία με τον εξής τρόπο: ο Guthrum πήρε την ανατολική Μερκία και ο Alfred την δυτική και τις περιοχές νότια του Τάμεση. Με την απειλή εξουδετερωμένη, ο Alfred προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις, τις οποίες θα δούμε στην επόμενη παράγραφο, μαζί με την άνθιση των γραμμάτων.
Πρώτον, διέταξε τη ναυπήγηση στόλου και οργάνωσε τον στρατό, ώστε ένας στρατιώτης να αντιστοιχεί σε μια μονάδα οικογενειακής γης. Δεύτερον, ίδρυσε οχυρωμένους οικισμούς, οι οποίοι είχαν απόσταση 25 χιλιομέτρων μεταξύ τους. Πολλά από αυτά τα οχυρά εξελίχθηκαν σε μεγάλες πόλεις. Σχετικά με τα γράμματα τώρα, ο Alfred ζήτησε τη μετάφραση διαφόρων εκκλησιαστικών έργων από τα Λατινικά στα Αγγλικά, και επίσης παρήγγειλε τη σύνταξη του Αγγλοσαξονικού Χρονικού, με σκοπό την εξύμνηση της άρχουσας δυναστείας. Το Χρονικό άρχιζε κατά το έτος 450 μ.Χ., έτος απόβασης των Άγγλων στη Βρετανία. Ο Alfred πέθανε το 899 και τον διαδέχτηκε ο Edward ο Πρεσβύτερος.
Ο Edward ήταν ο Βασιλιάς που επεξέτεινε την επικυριαρχία του βασιλείου του Wessex στην υπόλοιπη Βρετανία. Πριν το κάνει, όμως, έπρεπε να αντιμετωπίσει έναν διεκδικητή του θρόνου, τον Ethelwald, ο οποίος συμμάχησε με τους Δανούς. Ο διεκδικητής ηττήθηκε στο Tettenhall. Από το 910 μέχρι το 916, συνέχισε το οχυρωματικό έργο του πατέρα του, ενώ από το 912 πολεμούσε τους Δανούς της Ανατολικής Αγγλίας και των Μεσαίων Περιοχών (Midlands). Το 917, μαζί με την αδερφή του, την Ethelflaed, άρχισαν μια επίθεση κατά των Δανών στην ανατολική Αγγλία, και το 918, μετά τον θάνατο της αδερφής του, πήρε τον έλεγχο της Μερκίας. Δυο χρόνια μετά, κατέκτησε και τη Νορθουμβρία. Πέθανε το 924 και τον διαδέχτηκε ο Athelstan, ο γιος του.
Ο Athelstan στέφθηκε Βασιλιάς στις 4/9/925 και κατέκτησε την Υόρκη το 927. 13 χρόνια μετά την ανάρρηση στον θρόνο, το 937, έπρεπε να αντιμετωπίσει τριπλή εισβολή, από τον Κωνσταντίνο της Σκωτίας, τον Οουέην του Strathclyde και τον Óláf Guthfrithson. Νίκησε και τους τρεις στη μάχη του Μπρούνανμπουρχ. Εισήγε νόμους κατά της διαφθοράς και της κλοπής. Στα νομίσματα που έκοψε, φαινόταν να γράφεται ο τίτλος Rex totius Brittaniae, δηλαδή Βασιλιάς όλης της Βρετανίας. Πέθανε το 939.
Με τον θάνατο του Athelstan, στον θρόνο ανέβηκε ο ετεροθαλής αδερφός του, ο Εδμούνδος. Με τον θάνατο του προηγούμενου βασιλιά, ήρθε και το πρόβλημα ότι ο προαναφερθείς Όλαφ κατέλαβε τη Νορθουμβρία και επέδραμε στα Midlands. Ο Όλαφ ηττήθηκε το 942 και η Νορθουμβρία επανακτήθηκε το 944. Κατέλαβε το Στράθκλαηντ το 945 και το έδωσε στον Malcolm της Σκωτίας. Το 946, ένας εξόριστος ληστής σκότωσε τον Εδμούνδο μέσα στο παλάτι του.
Επόμενος ήταν ο Eadred, γιος του Edward του Πρεσβύτερου και αδερφός των δυο προηγούμενων βασιλιάδων. Αυτός έφερε τη Νορθουμβρία μόνιμα υπό την κυριαρχία του Wessex. Οι Νορθούμβριοι επαναστάτησαν το 948, θέλοντας για Βασιλιά τον Δανό Erik, αλλά απέτυχαν το 949. Μετά έφεραν τον Βασιλιά Olaf, to 952, ο οποίος ηττήθηκε το 954 και ο Βορράς υπέκυψε στον Eadred. Ο τελευταίος υποστήριξε την αναγέννηση των μοναστηριών, όντας και φίλος του Dunstan, ενός ιερέα στο Glastonbury και μετέπειτα Αρχιεπισκόπου του Canterbury. Ο Eadred πέθανε στις 23 Νοεμβρίου 955.
Διάδοχος ήταν ο Eadwig, ανιψιός του Eadred. Έγινε Βασιλιάς το 956 και αναφέρεται ότι δεν ήταν είχε καθόλου καλή βασιλεία. Προσπάθησε να μειώσει τη δύναμη της αυλής του, ώστε να έχει ο ίδιος περισσότερη αυτονομία. Ήθελε να παντρευτεί μια κοπέλα, την οποία είχε ερωτευτεί, την Aelgifu. Το 957, οι Μερκιανοί και οι Νορθούμβριοι εξεγέρθηκαν και ανακήρυξαν Βασιλιά τον Edgar, αδερφό του Eadwig. Για δυο χρόνια, ο Eadwig κυβερνούσε μόνο την περιοχή νότια του Τάμεση. Πέθανε το έτος 959.
Το βασίλειο επανενώθηκε από τον Edgar. Η βασιλεία του σημαδεύτηκε από μεταρρυθμίσεις. Τόσο εκκλησιαστικές όσο και διοικητικές. Στα εκκλησιαστικά, συνέχισε την υποστήριξη προς το μοναχισμό. Υποστήριξε τον Αρχιεπίσκοπο Όσβαλτ του York και τον Επίσκοπο Aethelwold του Ουίντσεστερ στην ίδρυση Αβαείων και στη μεταρρύθμιση της Εκκλησίας. Επίσης, εξασφάλισε ότι κάθε πόλη δεν θα ήταν σε απόσταση παραπάνω των 50 χιλιομέτρων από τα βασιλικά νομισματοκοπεία. Η βασιλεία του ήταν ειρηνική και ο ίδιος πέθανε το έτος 975. Διάδοχός του, ο αδερφός του Edward.
Όταν πέθανε ο Edgar, μια φατρία ήθελε να κάνει βασιλιά τον νεότερο γιο του, τον Ethelred, αλλά απέτυχαν. Όταν έγινε Βασιλιάς, ο Edward έπαιξε μικρό ρόλο στην αντιμοναστική αντίδραση, στην οποία πρωτοστάτησε ο Aelfhere, διοικητής της Μερκίας. Η βασιλεία του δεν κράτησε πολύ, αφού δολοφονήθηκε όταν πήγε να επισκεφθεί τον αδερφό του στην πόλη Corfe, στις 18 Μαρτίου 978. Μετά τον θάνατό του, αγιοποιήθηκε από την Εκκλησία. Από τότε, η μνήμη του εορτάζεται τη μέρα που δολοφονήθηκε.
Διάδοχος ήταν ο Aethelred, για τον οποίο μιλήσαμε στον πρόλογο του άρθρου για τον William τον Κατακτητή και στο δεύτερο και τρίτο άρθρο για τους Βίκινγκς, στο οποίο αναφέρθηκαν οι Δανοί βασιλιάδες της Αγγλίας. Για μια ιστορική συνέχεια των γεγονότων, επισκεφθείτε αυτά τα άρθρα. Το επόμενο άρθρο, θα καλύψει την εποχή από τον θάνατο του William, to 1087, μέχρι την αλλαγή δυναστείας από τους Νορμανδούς στους Πλανταγενέτες, το 1154.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Nicholas David, H εξέλιξη του μεσαιωνικού κόσμου (312-1500): Κοινωνία, διακυβέρνηση και σκέψη στην Ευρώπη, ΜΙΕΤ (2013)
