Της Νικολίνας Κουλούρη,
Άραγε, αν συγκεντρώναμε σε ένα δωμάτιο μια ομάδα ανθρώπων και τους ρωτούσαμε για τα όνειρα και τις προσδοκίες που έχουν για τον εαυτό τους, ποια θα ήταν η απάντηση που θα παίρναμε; Πόσοι από αυτούς θα αποκρίνονταν θετικά στο ότι έχουν θέσει υψηλούς στόχους, ειδικότερα με αφορμή την έλευση του νέου έτους; Πόσοι από αυτούς, στη διάρκεια της ζωής τους, έχουν αποπειραθεί να μεταβάλουν, έστω και μία φορά, κάποια κακή συνήθεια, όπως είναι το κάπνισμα ή η ανθυγιεινή διατροφή ή πολύ απλά επιχείρησαν να βελτιώσουν ένα μοτίβο συμπεριφοράς ή μια κατάσταση που δεν τους ικανοποιεί ως «υπάρξεις»;
Η απάντηση σε όλα τα ανωτέρω ερωτήματα είναι πως όλοι οι άνθρωποι, σε κάποια φάση της ζωής τους, είτε επηρεασμένοι από την πληθώρα ερεθισμάτων που δέχονται στην καθημερινότητα είτε από αλληλεπιδράσεις με τους οικείους τους, οδηγούνται σε σκέψεις, προβληματισμούς, ανάμεικτα συναισθήματα, τα οποία «κατακλύζουν» τον νου. Άλλωστε, αποτελεί έμφυτη τάση του ανθρώπου να «κυνηγά» το βέλτιστο, θεωρώντας πως αυτό θα επιφέρει θετικά αποτελέσματα στη ζωή του. Πράγματι, αυτό είναι πιθανό να συμβεί, αλλά υπό τις ιδανικές προϋποθέσεις, υπό τους ιδανικούς όρους και το ιδανικό περιβάλλον. Σε ένα ιδανικό σενάριο θα λέγαμε, δηλαδή, πως η ζωή του ανθρώπου θα γινόταν καλύτερη με τις προσδοκίες που θέτει ο καθένας στον εαυτό του.
Η τάση του ανθρώπινου είδους να βελτιώνεται συνεχώς μπορεί να καταλήξει στη διαμόρφωση προσδοκιών για τον εαυτό του, αλλά και τους ανθρώπους γύρω του, οι οποίες, όμως, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, εφόσον δεν κυριαρχούν οι προαναφερθείσες ιδανικές συνθήκες. Ακόμη, όμως, και αν πετύχει τον προσωπικό του στόχο, το άτομο μέσα στην ψυχή του θα σκέφτεται ότι θα μπορούσε να κάνει κάτι καλύτερα, παρά το γεγονός ότι προσπάθησε με όλες τις δυνάμεις που είχε. Έτσι, λοιπόν, ο ίδιος τοποθετείται, δίχως να το αντιληφθεί, σε έναν φαύλο κύκλο, μέσω του οποίου εξαντλούνται τα ψυχικά αποθέματα και αποδυναμώνεται αισθητά η αυτοπεποίθησή του.
Φυσικά, η πιθανότητα αποτυχίας ενός στόχου δεν σημαίνει αυτόματα πως δεν πρέπει να τους θέτουμε εξ αρχής. Παρασυρόμενοι, όμως, από την ευχαρίστηση που φέρνει μια επιτυχία, οφείλουμε να είμαστε προετοιμασμένοι για τις ενδεχόμενες αποτυχίες που θα ακολουθήσουν, καθώς αυτές είναι που μας διαπλάθουν και μας ενδυναμώνουν απέναντι σε όλους τους «δύσβατους» δρόμους που θα βρεθούν στο διάβα μας. Αρκεί, λοιπόν, να αναλογιστούμε τις υπάρχουσες καταστάσεις και να προσαρμόσουμε τις προσδοκίες μας με άξονα τις αντοχές μας και τα μέσα που θα διευκολύνουν την επιτυχία, ακόμα και αν, εν τέλει, δεν εκπληρώσουμε αυτό που βρισκόταν αρχικά στο μυαλό μας. «Εγκλωβισμένα», λοιπόν, στον φαύλο κύκλο των μη ρεαλιστικών προσδοκιών, πολλά άτομα οδηγούνται στο σύνδρομο της «ψευδούς ελπίδας», κατά το οποίο δεν δύνανται να αντιμετωπίσουν ώριμα την αποτυχία, αλλά απολαμβάνουν σε υπερμεγέθη βαθμό την επιτυχία. Το σύνδρομο αυτό είναι απόρροια της υπερβολικής αυτοπεποίθησης που αισθάνεται σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο το άτομο, η οποία, όπως είναι φυσικό, υποχωρεί σταδιακά και επανέρχεται στην πραγματικότητα μετά την «απόσβεση» του θριάμβου που αισθάνεται το άτομο.
Προκειμένου να αποφευχθούν όσα περισσότερα γίνεται από τα προαναφερθέντα, ο κάθε άνθρωπος οφείλει να πραγματοποιήσει ορισμένες μικρές, αλλά λειτουργικές αλλαγές, προς διευκόλυνση της καθημερινότητάς του. Ίσως, το πιο βασικό που αρμόζει κάθε άνθρωπος να πετυχαίνει, αρχικά, είναι να επιτρέπει στον ίδιο του τον εαυτό να αναγνωρίζει ότι βιώνει μια συναισθηματικά πιεστική περίοδο, ώστε να μην τίθεται θέμα σύγκρισης με τους υπόλοιπους ανθρώπους ή να αναθεωρείται η αξία του με βάση την επίδοση των υπολοίπων. Αναγνωρίζοντας τη «φωνή» στο υποσυνείδητό του, το άτομο δύναται να φροντίσει τον εαυτό του, προκειμένου να μην γίνεται επικριτικός προς αυτόν, όταν δεν «αγγίζει» το θεμιτό που έχει ως στόχο. Επίσης, είναι υψίστης σημασίας κάθε φορά που επιχειρεί ένας άνθρωπος κάτι καινούριο και πέρα από τα συνηθισμένα για τα δεδομένα του, να πραγματοποιήσει μία αυτοκριτική, αναζητώντας την πραγματική ανάγκη που βρίσκεται πίσω από την επιθυμία.
Ολοκληρώνοντας αυτή τη σύντομη «περιοδεία» στον κόσμο των προσδοκιών, ο κάθε άνθρωπος τοποθετείται στο μεταίχμιο των ονείρων και της πραγματικότητας. Σίγουρα, οι προσδοκίες αποτελούν κινητήριες δυνάμεις, οι οποίες μας «γεμίζουν» με αξίες, όπως είναι η θέληση, η προσήλωση και η εργατικότητα. Στην προσπάθεια να εκπληρωθούν οι ατομικές μας φιλοδοξίες, πρέπει να θυμόμαστε πως αυτές είναι που μας καθοδηγούν στην εκπλήρωση των πραγματικών δυνατοτήτων μας. Το εξαιρετικό με την κατάλληλη καθοδήγηση γίνεται το εφικτό και η επιδίωξη του εφικτού αποτελεί ένα διαρκές, αλλά «ενδυναμωτικό» ταξίδι. Αρμόζει, όμως, πριν από κάθε απόφασή μας, είτε αφορά μια ριζική αλλαγή είτε κάτι απλό στην καθημερινότητά μας, να θυμόμαστε να ρωτάμε τον εαυτό μας αν αυτή θα μας κάνει να αισθανθούμε καλύτερα ή αν θα μας κατακλύσει με αρνητικά συναισθήματα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μεγάλες προσδοκίες, ktriantafyllopoulou.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Ας μιλήσουμε για προσδοκίες, apodyoptes.com. Διαθέσιμο εδώ
