Της Ζωής Κόρδα,
Μια από τις σημαντικότερες παρουσίες της νεότερης αλβανικής Ιστορίας είναι ο Γεώργιος Καστριώτης. Έμεινε γνωστός στην Ιστορία ως εθνικός ήρωας της Αλβανίας, καθώς αντιστάθηκε κατά της οθωμανικής κυριαρχίας. Αποτέλεσε αρχηγό του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα κατά του οθωμανικού ζυγού.
Προερχόταν από εύπορη οικογένεια και, μάλιστα, ήταν ο τέταρτος γιος του Ιωάννη Καστριώτη. Ο Ιωάννης Καστριώτης ήταν Χριστιανός φεουδάρχης των περιοχών της Κρόιας και της Μιρδιτίας. Το 1423 οι Οθωμανοί Τούρκοι υπέταξαν τα εδάφη του και ο Σουλτάνος Μουράτ Β’ πήρε ως ομήρους τους γιους του στην Αδριανούπολη. Ο Γεώργιος έλαβε ανώτατη μόρφωση, εξισλαμίστηκε και ανατράφηκε μαζί με τον γιο του Μουράτ, τον μετέπειτα Μωάμεθ Β’ τον Πορθητή. Ο Γεώργιος κέρδισε την εκτίμηση του Μουράτ, λόγω της εξυπνάδας και του γενναίου χαρακτήρα του.
Λέγεται ότι ο Σουλτάνος πολλές φορές τον παρομοίαζε με τον Μεγάλο Αλέξανδρο. Στα τουρκικά ο Αλέξανδρος λέγεται İskender, από το οποίο προήλθε το τουρκικό όνομά του, Ισκεντέρ μπέης, Σκεντέρ μπέης ή Σκεντέρμπεης. Παρά τα προνόμια και τις αποδοχές του Σουλτάνου, ο Καστριώτης δεν άργησε να μισήσει τον προστάτη του και να βρει την ευκαιρία να εναντιωθεί. Αφορμή αποτέλεσε το γεγονός ότι μετά τον θάνατο του Ιωάννη Καστριώτη, ο Σουλτάνος εξόρισε τη μητέρα και την αδελφή του Γεωργίου και ως αποκορύφωμα δηλητηρίασε τους τρεις αδελφούς του.
Οι βιογράφοι και οι ιστορικοί διαφωνούν σχετικά με την επιστροφή του στην Αλβανία και την εναντίωσή του κατά των Οθωμανών. Σύμφωνα με μια άποψη, το 1437 πήρε τον τίτλο του βαλή της Κρόιας, όπου προετοίμαζε μυστικά την εξέγερση του κατά των Οθωμανών. Άλλη εκδοχή είναι ότι για πρώτη φορά πήγε στην Αλβανία το 1443. Πέρα από την ορθότητα των διαφόρων εκδοχών, υπάρχει ταύτιση απόψεων σχετικά με την έναρξη του επαναστατικού κινήματος στην Αλβανία.
Μετά την απελευθέρωση της Κρόιας, ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας εξαπλώθηκε σε όλα τα αλβανικά μέτωπα και νοτιότερα στην Ήπειρο μέχρι τον Αμβρακικό κόλπο. Οι Οθωμανοί υπέστησαν βαρύτερα πλήγματα, ενώ η κόκκινη σημαία με τον ασπρόμαυρο αετό του Καστριώτη κυμάτιζε σε όλη την Αλβανία. Ο ίδιος, εμφανιζόμενος πλέον ως Χριστιανός, είχε κερδίσει τον σεβασμό και την εκτίμηση όχι μόνο των συμπατριωτών του, αλλά και των Ευρωπαίων ηγεμόνων. Το 1444 ο Καστριώτης κάλεσε στο Αλέσιο όλους τους Αλβανούς άρχοντες. Αυτοί ανταποκρίθηκαν στην πρόσκλησή του και πραγματοποιήθηκε η συνέλευση, γνωστή ως Λίγκα του Αλέσιο ή Αλβανικός Σύνδεσμος. Από κοινού αποφασίστηκε η ίδρυση ανεξάρτητου κράτους και οργάνωσης στρατιωτικής δύναμης. Το σχέδιο τέθηκε σε εφαρμογή και λίγο αργότερα ο στρατός αντιμετώπισε νικηφόρα την εισβολή των Τούρκων.
Αργότερα, τον Καστριώτη τον απασχόλησαν άλλα ζητήματα, όπως η πρόταση του Ούγγρου Βασιλιά Λαδισλάου να συμμετάσχουν οι Αλβανοί στον συνασπισμό των ηγεμόνων της Δύσης και του Πάπα κατά των Τούρκων. Ο ίδιος έστειλε 30.000 στρατό στο πλευρό των Ευρωπαίων και τέθηκε επικεφαλής. Φτάνοντας, όμως, στα εδάφη της Σερβίας, ο Δεσπότης Γεώργιος δεν επέτρεψε στον αλβανικό στρατό να περάσει από την επικράτειά του και έτσι δεν ενώθηκε με τις δυνάμεις του Λαδισλάου. Έπειτα από το γεγονός, ο Καστριώτης τιμώρησε τον Γεώργιο, εισβάλλοντας στα νότια της Σερβίας και λεηλατώντας τη χώρα.
Η ισχύς του Καστριώτη θορύβησε τους Ενετούς, οι οποίοι στράφηκαν εναντίον του. Το 1445 η ρήξη βρήκε νικητές τους Αλβανούς. Η Βενετία, μετά την παύση των εχθροπραξιών, ανακήρυξε τον Καστριώτη πολίτη της Δημοκρατίας με τίτλο ευγενείας και τον τοποθέτησε αρχιστράτηγο των κτήσεών της στην Ιλλυρία και στην Αλβανία.
Το 1449, ο Μουράτ Β’ επιχείρησε νέα εκστρατεία εναντίον της Αλβανίας. Στην αρχή σημείωσε κάποιες επιτυχίες, αλλά μετά, εξαντλημένος από τις άκαρπες μάχες, εγκατέλειψε την προσπάθειά του και αποσύρθηκε στην Αδριανούπολη. Μετά τον θάνατό του, την προσπάθειά του συνέχισε ο διάδοχός του, Μωάμεθ, με στόχο την κατάκτηση της Αλβανίας. Ωστόσο, τα στρατεύματα του Καστριώτη αναχαίτισαν ξανά τον κίνδυνο.
Η ευφυΐα, το θάρρος και η φιλοπατρία του ενέπνευσαν στους συμπατριώτες του το σθένος να αντισταθούν στον κατακτητή και να αγωνιστούν για την ακεραιότητα και την ανεξαρτησία της Αλβανίας. Η θρυλική του μορφή υμνήθηκε από πολλούς και το όνομά του έχει τιμηθεί σε κείμενα της λογοτεχνίας και της τέχνης.
Ο Γεώργιος Καστριώτης πέθανε στις 17 Ιανουαρίου 1468 είτε πληγωμένος από Έλληνες είτε από ελονοσία. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι όταν ο Μωάμεθ Β’ κατέκτησε το Αλέσιο (1474), διέταξε την εκταφή των οστών του Καστριώτη, για να τα τιμήσει και να επιδείξει στους στρατιώτες του τον θαυμασμό προς τον παλιό σύντροφο των παιδικών του χρόνων και έναν γενναίο αντίπαλο του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Noli, Fan Stylian, George Castrioti Scanderbeg, (Νέα Υόρκη 1947).
- Γιοχάλας, Τίτος, Το επικό ποίημα του εξ Αχρίδος Γρηγορίου Σταυρίδου (Παρλίτσεφ) «Σκενδέρμπεης (1861)
