Της Ελένης Κυριακοπούλου,
Ο χειμώνας μπήκε για τα καλά και μαζί με αυτόν η εποχική γρίπη, το κοινό κρυολόγημα και η πληθώρα ιώσεων σου χτυπούν την πόρτα. Η αντίστροφη μέτρηση, για να αγωνιστείς στον «τρίαθλο»: συνάχι, βήχας και πυρετός, έχει ήδη ξεκινήσει. Οι υποχρεώσεις σου δεν έχουν τελειωμό και το τελευταίο πράγμα που περιμένεις να σου συμβεί είναι να σε ταλαιπωρήσει μία ίωση και να βρεθείς στο κρεβάτι παρέα με το πάπλωμα σου. Έτσι, με την πρώτη κιόλας ένδειξη συμπτωμάτων πανικοβάλλεσαι και αποφασίζεις να κάνεις μια στάση στο φαρμακείο της γειτονιάς σου, προκειμένου να εφοδιαστείς με τα άκρως απαραίτητα σύνεργα. Μόλις αισθανθείς πως πολιορκείσαι από τα σημάδια του πυρετού λαμβάνεις τα πρώτα αντιπυρετικά χάπια. Και αν ο πυρετός συνεχίζει να φλερτάρει μαζί σου και επιθυμείς να ξεμπερδεύεις μια για πάντα; Τι πιο δυνατό και άκακο από ένα αντιβιοτικό, σωστά;
Γεγονός αποτελεί η πρωτιά που κατέχει η Ελλάδα στην κατανάλωση αντιβιοτικών και αυτό διότι θεωρούνται από πολλούς τα «θαυματουργά φάρμακα» που θα βοηθήσουν στην ταχύτερη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του κρυολογήματος. Αρκετοί, δε, όχι μόνο διατηρούν τη συγκεκριμένη πεποίθηση, αλλά φροντίζουν να έχουν πάντοτε μαζί τους ένα κουτί με αντιβίωση σε περίπτωση που «αρπάξουν» γρίπη.
Εάν ανήκεις σε αυτό το σύνολο των ανθρώπων, ήρθε η ώρα να ενημερωθείς και ίσως αλλάξεις γνώμη.
Τα αντιβιοτικά συνιστούν μία από τις κατηγορίες των φαρμάκων που δρουν εκλεκτικά, ενάντια δηλαδή μόνο μιας ομάδας μικροβίων, αυτής των βακτηρίων, και δημιουργούν τοξικές περιβαλλοντικές συνθήκες για αυτά. Οι κοινές ομάδες των μικροβίων/μικροοργανισμών που δύνανται να προξενήσουν λοιμώξεις είναι τρεις: τα βακτήρια, οι ιοί και οι μύκητες. Πολλά από αυτά διατηρούν συμβιωτικές σχέσεις με το ανθρώπινο είδος και απαρτίζουν την φυσιολογική χλωρίδα του οργανισμού.
Τα αντιβιοτικά δεν εξυπηρετούν στην πρόληψη και στη θεραπεία των ιώσεων. Συμβουλέψου τον γιατρό σου, πριν από τη λήψη τους.
Συνήθως, τα συμπτώματα που εμφανίζουμε κατά την χειμερινή περίοδο οφείλονται σε ιογενή λοίμωξη, δηλαδή λοίμωξη που έχει προκληθεί από κάποιο ιό. Μερικά παραδείγματα ιογενών λοιμώξεων αποτελούν η γρίπη, που καθίσταται αποτέλεσμα των ιών της γρίπης και το γνωστό σε όλους μας κρυολόγημα, που οφείλεται σε παραπάνω από 200 διαφορετικούς ιούς (ρινοϊός, κοροναϊός κ.α.). Ένας ιός προκειμένου να επιβιώσει και να αναπαραχθεί είναι απαραίτητο να ενσωματώσει, στο DNA του οργανισμού στον οποίο έχει εισβάλει, το δικό του γενετικό υλικό και γι’ αυτό οι ιοί χαρακτηρίζονται ως ενδογενώς ενδοκυτταρικά παράσιτα. Κανένα αντιβιοτικό, λοιπόν, όσο τοξική δράση κι αν έχει, δεν είναι κατάλληλο για την εξουδετέρωση ενός ιού, όσο «θαυματουργό» κι αν το θεωρεί ο μέσος όρος των Ελλήνων.
Πράγματι, η ανακάλυψη των αντιβιοτικών αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες επαναστάσεις της ιατρικής, καθώς είναι σε θέση να απαλείψουν τις βακτηριακές «απειλές», χωρίς να γίνονται επιβλαβή για τον ανθρώπινο οργανισμό. Παρόλ’ αυτά, η θετική δράση τους σταματά εκεί που αρχίζει η αλόγιστη κατανάλωσή τους.
Τι συμβαίνει όταν φορτώνουμε απερίσκεπτα τον οργανισμό μας με αντιβιοτικά;
Η επιπόλαιη λήψη αντιβιοτικών συντελεί στην δημιουργία ανθεκτικών βακτηριακών στελεχών έναντι των προϋπαρχόντων αντιβιώσεων, με αποτέλεσμα την διακύβευση της δημόσιας υγείας.
Καθώς λαμβάνουμε ένα αντιβιοτικό, το ίδιο καταφέρνει να εξαλείψει μονάχα τα βακτήρια που δεν έχουν αναπτύξει κάποιο μηχανισμό ανθεκτικότητας στο συγκεκριμένο αντιβιοτικό. Ωστόσο, υφίστανται βακτήρια στον οργανισμό μας τα οποία διαθέτουν τέτοιους μηχανισμούς με αποτέλεσμα να παραμένουν ζωντανά. Η αντοχή των βακτηρίων έναντι των αντιβιοτικών είναι αποτέλεσμα της φυσικής επιλογής, σύμφωνα με την Δαρβινική θεωρία. Πιο συγκεκριμένα, κατά την διαδικασία της εξέλιξης των ειδών οι οργανισμοί εκείνοι που παρουσιάζουν μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα στις συνθήκες του περιβάλλοντός τους είναι και εκείνοι που τελικά επιβιώνουν. Μόλις τα ανθεκτικά στελέχη συναντήσουν ευνοϊκές συνθήκες για τον πολλαπλασιασμό τους, θα αρχίσουν να αναπαράγονται και να μας ταλαιπωρούν, προκαλώντας μας βακτηριακές λοιμώξεις.
Μέσω της αλόγιστης πρόσληψης αντιβιοτικών, αφενός, συμβάλλουμε στην απαλοιφή βακτηρίων που βρίσκονται φυσιολογικά στον οργανισμό μας, με αποτέλεσμα την διατάραξη του μικροβιώματός μας. Αφετέρου, ένα σύνολο βακτηριακών κυττάρων, προκειμένου να αποκτήσει αντοχή στο αντιβιοτικό που βρίσκεται στο περιβάλλον του και από το οποίο, την ίδια στιγμή, κινδυνεύει να εξαλειφθεί, πραγματοποιεί αλλαγές στο γονιδίωμά του. Σαφέστατα, αποκτά ανθεκτικότητα η οποία οφείλεται σε μεταλλάξεις που πραγματοποιεί το ίδιο το βακτήριο στο γενετικό του υλικό. Όσο πιο συχνά ένα αντιβιοτικό βρεθεί στο περιβάλλον του βακτηρίου, τόσο πιο πολλές αλλαγές θα προκαλέσει. Απότοκο, λοιπόν, της απερίσκεπτης και συχνής λήψης αντιβιοτικών είναι η ανάπτυξη ανθεκτικών βακτηριακών στελεχών στον οργανισμό μας. Έτσι, όταν πραγματικά έχουμε ανάγκη από τα αντιβιοτικά πιθανόν να μην δράσουν καθόλου για την καταπολέμηση της λοίμωξης που μας βασανίζει.
Πρέπει να γνωρίζουμε πως οι ρυθμοί παραγωγής νέων αντιβιοτικών από τις βιομηχανίες μειώνονται και πως με το να συμβάλλουμε στην ολοένα και εντονότερη κατασκευή πολυανθεκτικών βακτηριακών στελεχών, μέσω της κατάχρησης των αντιβιοτικών φαρμάκων, θέτουμε τις ζωές μας σε κίνδυνο. Τα αντιβιοτικά, με την πάροδο του χρόνου, θα αποδειχθούν αναποτελεσματικά, γεγονός που θα επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό την ιατρική πρακτική όπως την γνωρίζουμε σήμερα. Ας μην τα θεωρούμε πανάκεια και ας μην λαμβάνουμε την εν λόγω θεραπευτική αγωγή κατά βούληση. Καθίσταται ζωτικής σημασίας η λήψη της να πραγματοποιείται μονάχα μετά την συνταγογράφηση από τον θεράποντα γιατρό, διαφορετικά η δημόσια υγεία θα φτάσει στο σημείο να απειλείται από τα επιτεύγματα των επιστημόνων που κυριότερο σκοπό είχαν την προάσπιση της. Μην εθελοτυφλείς και ενημερώσου. Τόσο η προσωπική, όσο και η δημόσια υγεία είναι θέματα που σε αφορούν άμεσα.
Μεγάλωσε στην Αθήνα και πλέον σπουδάζει στην Πάτρα στο τμήμα Βιολογίας. Αγαπάει τα ταξίδια ενώ στον ελεύθερό της χρόνο απολαμβάνει να ακούει μουσική, να ζωγραφίζει και να βλέπει ταινίες. Οι γνώσεις που λαμβάνει από τη σχολή της είναι αρκετές ώστε στο 3ο έτος των σπουδών της να διατηρεί τεράστιο ενδιαφέρον για τη βιολογία. Μέσα από το κομμάτι της συγγραφής προσπαθεί να κερδίσει γνώσεις και να μάθει τόσο τον τρόπο να ερευνά κάθε πληροφορία που δέχεται αλλά και να την μεταδίδει με τον βέλτιστο τρόπο.
