Της Κατερίνας Σφυράκη,
Στην συμβολή των δρόμων Ανθίμου Γαζή και Βλαχάβα στο κέντρο της πόλης του Βόλου συναντά κανείς το λεγόμενο «Σπίτι με το Τριαντάφυλλο», ένα εντυπωσιακό, κατακόκκινο, διώροφο κτίριο που αποτελεί το σπίτι και ταυτόχρονα το μουσείο της εικαστικού Χρυσούλας Ζώγια.
Η Χρυσούλα Ζώγια γεννήθηκε το 1914 στον Βόλο και απεβίωσε το 1992. Πρόκειται για μία πολύ σημαντική Ελληνίδα ζωγράφο που στιγμάτισε την τοπική κοινωνία τόσο του Βόλου όσο και των χωριών του Πηλίου. Η μητέρα της, μάλιστα, καταγόταν από τον Άγιο Γεώργιο Νηλείας, ο πατέρας της από την Πορταριά, ενώ σε ένδειξη τιμής και ευγνωμοσύνης της Ζώγια, η κοινότητα της περιοχής ονόμασε την ανασκευασθείσα πλατεία της παλαιάς ηλεκτρικής σε «Πλατεία Χρυσούλας Ζώγια».
Η εικαστικός ξεκίνησε την επαφή της με τη ζωγραφική σε νεαρή ηλικία και παρακολούθησε μαθήματα κοντά στον προσωπογράφο και αγιογράφο Νικήτα Γρύσπο, ενώ αργότερα μαθήτευσε κοντά στον ακαδημαϊκό ζωγράφο Σπυρίδωνα Βικάτο.
Εξελίχθηκε σε μία ιδιαίτερα έντονη προσωπικότητα, γεγονός που αποτυπώνεται και στην οικία της. Πρόκειται για ένα κτίριο που τραβά από μακριά τα βλέμματα. Το έντονο κόκκινο χρώμα του είναι πολλά υποσχόμενο για το εσωτερικό του. Σαν να σε προσκαλεί από μακριά να μπεις και να το ανακαλύψεις. Αυτή την περίοδο, φιλοξενείται στο ισόγειο της πινακοθήκης η προσωρινή εικαστική έκθεση του Άρη Βολιώτη, γεγονός που απογειώνει τη μουσειακή περιήγηση. Ανεβαίνοντας, λοιπόν, σταδιακά την ξύλινη σκάλα στο εσωτερικό του σπιτιού, ο επισκέπτης καθηλώνεται από την ιδιαιτερότητα των στοιχειών. Η Πινακοθήκη αυτή φιλοξενεί παραπάνω από 250 δικά της έργα: προσωπογραφίες της πρώτης περιόδου και «νεκρή φύση» από την περίοδο που μαθήτευσε δίπλα στον Γρύσπο και τον Βικάτο, σκηνικά από την ύπαιθρο που απεικονίζουν γνωστές εικόνες από σπίτια και τοπία του Πηλίου, αυλές και ναούς.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και οι εξωτερικές κι εσωτερικές τοιχογραφίες του σπιτιού, αν και την προσοχή τραβούν ιδίως οι προσωπικές σημειώσεις της πάνω στους ίδιους τους πίνακες, τους τοίχους και τα έπιπλα. Ήδη από την κεντρική πόρτα ενδέχεται ο επισκέπτης να σαστίσει. Επάνω της η Ζώγια γράφει ότι σε καλωσορίζει στην «τελευταία της κατοικία». Τα σατυρικά, σαρκαστικά και σεξουαλικά στιχάκια και υπονοούμενα αφήνουν να διαφανεί η πομπώδης προσωπικότητά της, ένας αέρας απελευθέρωσης της καταπιεσμένης γυναικείας φύσης και η μη επιταγή σε κανόνες και νόρμες της εποχής.
Αντίστοιχο ρόλο επιτελούν κι ορισμένες φωτογραφίες της, οι οποίες πέρα από τεκμήρια της προσωπικής της ζωής είναι μια ένδειξη σεξουαλικής απελευθέρωσης, μια ωδή στη γυναίκα, την ψυχή και το σώμα της. Τα σχέδια με μελάνι και μολύβι, τα αμέτρητα ζωγραφισμένα μπουκάλια, καθώς και δύο πίνακες του μεγάλου ζωγράφου Νικήτα Γρύσπου με θέμα την ίδια τη Ζώγια αποτελούν επίσης ξεχωριστά στοιχεία που δεν κοσμούν απλά το εσωτερικό κι εξωτερικό του σπιτιού αλλά καταδεικνύουν ταυτόχρονα την πολυποίκιλη, δυναμική και διόλου παρωχημένη ιδιοσυγκρασία της. Μια επίσκεψη και γνωριμία με την εικαστικό δεν μπορεί παρά μόνο να σας πείσει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μουσείο – Πινακοθήκη Χρυσούλας Ζώγια, doepap.gr, διαθέσιμο εδώ
- Χρυσούλα Ζώγια: Η ιστορία της αείμνηστης ζωγράφου και της Κοινότητας Πορταριάς, e-thessalia.gr, διαθέσιμο εδώ
- Χρυσούλα Ζώγια, wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
