Της Κωνσταντίνας Λάμπου,
Όταν κάποιος εργολάβος έχει κύρια συμβατική υποχρέωση, τότε αυτή αφορά στην προσήκουσα, τόσο από άποψη ποιοτική, όσο ποσοτική και χρονική και κατά κύριο λόγο αυτοπρόσωπη -κατά το άρθρο 684 του Αστικού Κώδικα- εκτέλεση του συμφωνημένου έργου και την προσπόρισή του στον εργοδότη. Πιο συγκεκριμένα, ο εργολάβος οφείλει να εκτελεί το έργο, βασιζόμενος στα χαρακτηριστικά και στην ιδιοσυστασία που γίνονται κατανοητά από τη σύμβαση και πρέπει να προβαίνει εγκαίρως στην αποπεράτωσή του και να το καταστήσει κατάλληλο για τη λειτουργία που προορίζεται.
Ο τόπος παροχής, στον οποίο ο εργολάβος πρέπει να φέρει εις πέρας το έργο ορίζεται στις διατάξεις του Αστικού Κώδικα 320-322. Βέβαια, υπάρχει περίπτωση το έργο να πραγματοποιείται εκ φύσεως, σε χώρους που ανήκουν στον εργοδότη, συνεπώς από την ίδια τη φύση του εκτελεστού έργου διαφαίνεται ο τόπος παροχής του έργου (κομίσιμη παροχή). Επίσης, ο εργολάβος κατέχει το πράγμα κινητό ή ακίνητο, όπου εκτελείται το έργο και του παρέχεται προστασία με βάση τις αγωγές της νομής, ενάντια στους τρίτους που προσβάλλουν την κατοχή του, κατά το άρθρο 997 του Αστικού Κώδικα.
Όσον αφορά τον χρόνο, μέσα στον οποίο ο εργολάβος πρέπει να φέρει εις πέρας, δηλαδή να τελειοποιήσει και πιθανώς να προβεί σε παράδοση του έργου στον εργοδότη, δύναται να προβλέπεται στη σύμβαση, είτε ημερολογιακά, είτε ως προθεσμία εκπλήρωσης. Επιπλέον, γίνεται τα μέρη να στοχεύουν ή ρητά ή σιωπηρά, σε μια συμφωνία, κατά την οποία, αν το έργο εκτελεστεί ή παραδοθεί στον χρόνο που ορίζεται παραπάνω, τότε ο εργοδότης βρίσκεται σε αδυναμία παροχής.
Σε περίπτωση που λείπει ο συμβατικός προσδιορισμός, ο τρόπος με τον οποίο προσδιορίζεται ο χρόνος παροχής του έργου, ορίζεται στο άρθρο 323 του Αστικού Κώδικα. Έτσι, ο εργολάβος με τη σειρά του πρέπει μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να ολοκληρώσει το έργο, όπως απαιτεί η καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη. Ούτως ή άλλως, αυτό το χρονικό διάστημα ο εργολάβος θα το τηρήσει, εάν αρχίσει να εκτελεί το έργο σε συγκεκριμένο ρυθμό εκτέλεσης που αρμόζει στον εύλογο χρόνο που απαιτείται.
Αυτό κατοχυρώνεται στο άρθρο 686 του Αστικού Κώδικα, σύμφωνα με το οποίο, «Αν ο εργολάβος δεν αρχίσει εγκαίρως την εκτέλεση του έργου ή αν, χωρίς υπαιτιότητα του εργοδότη, επιβραδύνει την εκτέλεση στο σύνολο της ή εν μέρει με τρόπο που αντιβαίνει στη σύμβαση και καθιστά αδύνατη την έγκαιρη περάτωση του έργου, ο εργοδότης μπορεί να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση, χωρίς να περιμένει το χρόνο της παράδοσης του έργου. Όταν υπάρχει υπερημερία του εργολάβου, διατηρούνται ακέραια τα δικαιώματα που έχει ο εργοδότης εξαιτίας της».
Σχετικά με τις οδηγίες που δίνει ο εργοδότης, ο εργολάβος δεν υποχρεούται να τις ακολουθεί, κατά τη διάρκεια πραγμάτωσης του έργου. Αν όμως, υπάρχει συμβατική επιφύλαξη, ή φαίνεται κάποια δεσμευτικότητα από τη φύση του έργου και την καλή πίστη (ΑΚ 288) για το συγκεκριμένο δικαίωμα διεύθυνσης και επίβλεψης που αφορά την ολοκλήρωση του έργου, τότε ο εργολάβος οφείλει να τηρεί τις οδηγίες που του δίνει ο εργοδότης. Σε περίπτωση, βέβαια, που ο εργολάβος προκαλέσει κάποια παράνομη ζημία, ο εργοδότης δεν είναι προστήσας και δεν έχει καμία ευθύνη με το άρθρο 922 του Αστικού Κώδικα για αποζημίωση του τρίτου.
Κατά τη νομολογία μας, ο εργοδότης δεν είναι προστήσας, αφού ο εργολάβος, μιας και δεν είναι σε υπηρεσιακή εξάρτηση με τον εργοδότη, δεν είναι εξαρτημένος. Μάλιστα, εξισώνει τον εργολάβο με τον προστηθέντα, μόνο όταν ο εργοδότης που έχει κάποια εργολαβική σύμβαση έχει κρατήσει για τον εαυτό του τη διεύθυνση, αλλά και την επίβλεψη για την εκτέλεση του έργου, παρέχοντας δέσμευση για τον εργολάβο, εντολών και οδηγιών ή αυτό μπορεί να προκύπτει από τη φύση που παρουσιάζει η σύμβαση, τις περιστάσεις και την καλή πίστη. Παρόλα αυτά, είναι πιο σωστό να γίνει δεκτό πως ο εργολάβος δεν εξισώνεται με τον προστηθέντα του εργοδότη, γιατί δεν εντάσσεται στην επιχειρηματική του δραστηριότητα.
Τέλος, θα ήταν χρήσιμο να αναφερθεί πως σύμφωνα με το άρθρο 684 του Αστικού Κώδικα, «Ο εργολάβος δεν έχει δικαίωμα να υποκαταστήσει άλλον στην εκτέλεση του έργου, εκτός αν προκύπτει το αντίθετο από τη σύμβαση ή από τη φύση του έργου». Δηλαδή, κατά το συγκεκριμένο άρθρο επιτρέπεται να εκπληρώνεται η παροχή του εργολάβου από άλλο πρόσωπο, με βασική αρχή, όμως, ότι δικαίωμα υποκατάστασης συνάγεται από τη φύση του έργου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Κορνηλάκης Κ. Πάνος, Επίτομο Ειδικό Ενοχικό Δίκαιο, Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2023
