Της Άντζελας Μανώλακα,
Τα κράτη της Αφρικής και της Καραϊβικής εκφράζουν την επιθυμία τους να αξιώσουν αποζημιώσεις για την περίοδο της δουλείας, που τους επιβλήθηκε κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας. Ένα παγκόσμιο κίνημα για την αναζήτηση αποζημιώσεων για τη δουλεία σε μία σύνοδο κορυφής στη Γκάνα, έγινε η αρχή για τη δημιουργία ενός κοινού μετώπου με στόχο την απαίτηση αποζημιώσεων από ευρωπαϊκές χώρες για τα εγκλήματα που διέπραξαν την περίοδο της αποικιοκρατίας.
Επιπλέον, μια παρόμοιου τύπου συνάντηση είχε διεξαχθεί τον περασμένο Ιούλιο, όπου εκπρόσωποι από διάφορες χώρες της Αφρικής και της Καραϊβικής ένωσαν τις δυνάμεις τους, στην Πρωτεύουσα των Μπαρμπάντος, Μπρίτζταουν, με σκοπό να διεκδικήσουν αποζημιώσεις για τη δουλεία και τα κατάλοιπα που έχει αφήσει μέχρι και σήμερα. Το Πανεπιστήμιο των Δυτικών Ινδιών (UWI), το Οικονομικό, Κοινωνικό και Πολιτιστικό Συμβούλιο της Αφρικανικής Ένωσης (AU), η Κυβέρνηση των Μπαρμπάντος, το δίκτυο επιχορηγήσεων Open Society Foundations και το Caribbean Pan African Network, ήταν μεταξύ των οντοτήτων που συνεργάστηκαν για να «απαιτήσουν αποζημιώσεις για ιστορικά εγκλήματα της αποικιοκρατίας».
Η συνάντηση στο Μπρίτζταουν, που είχε διαρκέσει 4 μέρες, περιλάμβανε συνεδριάσεις στρατηγικής και ολομέλειες, αναδεικνύοντας την έναρξη μιας «διηπειρωτικής εκστρατείας», όπως ανακοίνωσε η UWI, χαρακτηρίζοντάς την ως «πρωτοποριακή». Στη συνάντηση συμμετείχαν πρεσβευτές και εκπρόσωποι από τα κράτη-μέλη της Αφρικανικής Ένωσης, καθώς και από την πολιτική και οικονομική ένωση της Κοινότητας της Καραϊβικής (CARICOM). «Αυτή είναι μια ιστορική στιγμή, η ανθρωπότητα δεν μπορεί να προχωρήσει με όλες τις τοξικές παρεμβάσεις της αποικιοκρατίας», δήλωσε ο Hilary Beckles, επικεφαλής της επιτροπής αποζημιώσεων της CARICOM, σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη. «Πρέπει να καθαρίσουμε αυτό το χάος για να επιτρέψουμε στην ανθρωπότητα να λειτουργήσει».
Η συνεργασία μεταξύ της Αφρικανικής Ένωσης (55 χώρες) και της Κοινότητας της Καραϊβικής (20 χώρες), που ξεκίνησε την τελευταία εβδομάδα, αποσκοπεί στο να ασκήσει πίεση προς τις πρώην αποικιοκρατικές χώρες. Επιπλέον, ανακοινώθηκε η δημιουργία ενός παγκόσμιου ταμείου με έδρα την Αφρική, με σκοπό την ενίσχυση της εκστρατείας αυτής. Το προσχέδιο της διακήρυξης που δημοσιεύτηκε κατά το τέλος της τετραήμερης διάσκεψης δεν πρόσφερε σαφείς πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο που θα πρέπει να πραγματοποιηθούν οι αποζημιώσεις. Ωστόσο, ανακοίνωσε ότι η Αφρικανική Ένωση θα εξετάσει «επιλογές αντιδικίας» και θα συνεργαστεί με τα Ηνωμένα Έθνη για την αξιολόγηση του εάν οι πράξεις υποδούλωσης κατά των Αφρικανών αποτελούν «σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη στιγμή που διαπράχθηκαν». Η τελική έκδοση της διακηρύξεως της Άκκρας αναμένεται να δημοσιευτεί αυτό το Σαββατοκύριακο.
Η συνεδρίαση στη Γκάνα φάνηκε να ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στο παγκόσμιο κίνημα για την αναζήτηση αποζημιώσεων για τη δουλεία. Η δήλωση της προέδρου της Γκάνας, Nana Akufo-Addo, αναδεικνύει τη σημασία της αναγνώρισης των επιπτώσεων της σκλαβιάς σε οικονομικό, πολιτιστικό και ψυχολογικό επίπεδο. Παράλληλα, οι δηλώσεις της Αφρικανικής Ένωσης δείχνουν τη διάθεση για νομικές διαδικασίες και αξιολόγηση των παραβιάσεων.
Η ανάγκη για επανορθωτική δικαιοσύνη προβάλλεται με σαφήνεια στο προσχέδιο της διακήρυξης, ενώ η απαίτηση για επίσημη συγγνώμη, διαγραφή του χρέους και επενδύσεις στα συστήματα υγείας και εκπαίδευσης από τις πρώην αποικιακές δυνάμεις αντιπροσωπεύει σημαντικά βήματα προς την αναγνώριση των ζημιών που προκλήθηκαν.
Η στάση του Ηνωμένου Βασιλείου, που εξακολουθεί να αντιστέκεται στην έννοια των αποζημιώσεων αντικατοπτρίζει τις διαφορετικές απόψεις σε αυτό το ζήτημα, ενώ άλλες χώρες, όπως η Γερμανία, έχουν ήδη αναγνωρίσει τις ιστορικές τους ευθύνες και έχουν λάβει μέτρα για επανορθωτική δικαιοσύνη.
Εν κατακλείδι, η πρωτοβουλία αυτή φαίνεται να ενισχύεται από τη συνεργασία μεταξύ της Αφρικανικής Ένωσης και των χωρών της Καραϊβικής, δημιουργώντας ένα «ενωμένο μέτωπο» για την προώθηση του αιτήματος αποζημιώσεων. Αυτή η ενότητα μπορεί να ενισχύσει το κίνημα γενικότερα και να αυξήσει την πίεση προς τις ευρωπαϊκές χώρες που εμπλέκονταν στο δουλεμπόριο να αποκαταστήσουν την ιστορική τους ευθύνη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Συμφωνία μετά το Κοτονού, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, διαθέσιμο εδώ
- Η Αφρική θέλει να αποζημιωθεί από την Ευρώπη για το δουλεμπόριο, η Καθημερινή, διαθέσιμο εδώ
- African, Caribbean nations join forces to call for reparations for slavery, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- African and Caribbean nations agree move to seek reparations for slavery, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
