Του Νικολάου Χρηστίδη,
Κάποιες φορές, η καθημερινότητα σε επηρεάζει τόσο πολύ που φαντάζει σχεδόν αδύνατο το να βρεις τρόπους ώστε να ξεφύγεις από αυτή για μερικά δευτερόλεπτα. Άγχος, κούραση, βάρος στο στήθος και νευρικότητα είναι μερικά από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα που βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος. Αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος, στην άλλη πλευρά έχουμε γκρίζες πόλεις, περιβαλλοντικό θόρυβο και σχεδόν μηδενική επαφή με τη φύση. Είναι αυτό το νόμισμα ένα κέρμα με δύο αρνητικές οπτικές;
Στο σημερινό άρθρο, θα μιλήσουμε για ένα θέμα το όποιο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως ένα από τα πιο ενδιαφέροντα της σύγχρονης περιβαλλοντικής επιστήμης: το θέμα μας για σήμερα…το αστικό πράσινο.
Από την αρχή της ιστορίας του, ο Homo sapiens sapiens δόμησε τις κοινότητές του, με τέτοιο τρόπο, ώστε να έρχεται σε επαφή με τη φύση. Αρχικά, ως τροφοσυλλέκτης, χρειαζόταν τη φύση για να επιβιώσει και, αργότερα, ως καλλιεργητής και κτηνοτρόφος, η φύση ήταν ο πιο στενός του συνεργάτης. Περνώντας αιώνες ανθρώπινης ιστορίας, φτάνουμε στο σήμερα και στον άνθρωπο που κάθε άλλο παρά σοφός μπορεί να θεωρηθεί.
Ο σύγχρονος άνθρωπος, πλήρως απομακρυσμένος από το φυσικό περιβάλλον, έχει μάθει να «ζει» σε αστικά κέντρα μεγάλης πυκνότητας που ελαχιστοποιούν με κάθε ευκαιρία το αστικό πράσινο και την καθημερινή επαφή με τη φύση. Η μη ύπαρξη χώρων πρασίνου εντός των αστικών κέντρων είναι ένα στοιχείο που σχεδόν όλοι μας θα παρατηρήσουμε με μια απλή βόλτα στη γειτονιά μας. Εύλογα, λοιπόν, δημιουργείται μια απορία: είναι το αστικό πράσινο απαραίτητο για τη ζωή μας και, αν ναι, γιατί;
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι καταφατική. Το αστικό πράσινο και η καθημερινή επαφή με αυτό είναι ίσως η λύση που ψάχνουμε προκειμένου να καταπολεμήσουμε τους έντονους ρυθμούς της καθημερινότητας. Έρευνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν δείξει ότι η επαφή με χώρους πρασίνου έχει ως αποτέλεσμα μειωμένα επίπεδα άγχους, ενώ, ταυτόχρονα, παρατηρείται μειωμένη καρδιαγγειακή νοσηρότητα. Τα οφέλη (για την υγεία) συνεχίζονται, καθώς η επίσκεψη σε έναν χώρου πρασίνου έχει συσχετιστεί με μειωμένη εμφάνιση διαβήτη τύπου-2.
Οι νεότερης ηλικίας άνθρωποι, καθώς και τα παιδιά, επηρεάζονται περισσότερο σε σχέση με τους πιο ηλικιωμένους. Ισχυροποίηση της ψυχικής και μη υγείας, μείωση του στρες, βελτίωση της μνήμης, της προσοχής και της μαθησιακής ικανότητας είναι μόλις μερικά από τα θετικά των χώρων πρασίνου για τους νεαρούς επισκέπτες τους. Επιπλέον, τα πάρκα και οι χώροι πρασίνου επηρεάζουν θετικά και τους πιο ηλικιωμένους, αφού έρευνες δείχνουν ότι ηλικιωμένοι επισκέπτες εμφάνισαν καρδιακά επεισόδια με μικρότερη συχνότητα, ενώ παρατηρήθηκε και αύξηση στη φυσική δραστηριότητά τους εντός του πάρκου. Αντιθέτως, πληθώρα ερευνών δείχνει ότι άτομα (ανεξαρτήτου ηλικίας) με ελάχιστη επαφή με χώρους πρασίνου μπορούν να εμφανίσουν παχυσαρκία και προβλήματα όρασης.
Ευρύτερα οφέλη
Το αστικό πράσινο και τα πάρκα προσφέρουν πληθώρα από οφέλη για τους ανθρώπους, αλλά η σημασία και η αξία τους δεν σταματάει εκεί. Η ύπαρξη αστικού πρασίνου δημιουργεί μικρά σημεία, στα αστικά κέντρα, που βοηθούν να αυξηθεί η βιοποικιλότητα στις πόλεις. Η ύπαρξη βλάστησης επιτρέπει την αύξηση των επικονιαστών, που με τη σειρά τους βοηθούν τις πόλεις μας, μεταξύ άλλων, να γίνουν πιο όμορφες και χρωματιστές.
Επιπλέον, τα δέντρα στις πόλεις λειτουργούν ως φυσικό «κλιματιστικό», αφού η ύπαρξή τους μπορεί να μειώσει σημαντικά τη μέση θερμοκρασία μιας περιοχής και να καταπολεμήσει το φαινόμενο της θερμικής αστικής νησίδας. Επιπρόσθετα, όπως αναλύθηκε και σε προηγούμενο άρθρο, τα δέντρα και η ύπαρξη βλάστησης δύναται να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού θορύβου και να βοηθήσουν την ανθρώπινη κοινωνία να καταπολεμήσει το φαινόμενο της ηχορύπανσης.
Τέλος, μια περιοχή που αποτελείται από πληθώρα πράσινων σημείων έχει περισσότερες πιθανότητες να αναβαθμιστεί οικονομικά και να αποκτήσει δυνατές κοινότητες ανθρώπων, οι οποίες θα χρησιμοποιήσουν τους πράσινους χώρους ως εστίες προώθησης της ανάπτυξης και της κοινωνικής ευημερίας.
Κλείνοντας, αν ακόμη δεν πείστηκες ότι τα πάρκα και το αστικό πράσινο είναι απαραίτητα στην καθημερινότητά σου, τότε απλά αναρωτήσου, πόσες ωραίες αναμνήσεις σου ξεκινούν ή καταλήγουν σε ένα πάρκο της γειτονιάς;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Who benefits from nature in cities? Social inequalities in access to urban green and blue spaces across Europe, European Environment Agency, διαθέσιμο εδώ
- Urban sustainability, European Environment Agency, διαθέσιμο εδώ
