Της Κωνσταντίνας Δημάκα,
«Η λύπη ενός παιδιού ενδιαφέρει την μητέρα του, η λύπη ενός νέου ενδιαφέρει μια νέα, η λύπη ενός γέρου δεν ενδιαφέρει κανέναν», έγραψε ο Βίκτωρ Ουγκώ τον 19ο αιώνα. Αυτό που έγραψε ο Ουγκώ δύο αιώνες πριν, παρατηρείται ακόμα πιο έντονα τον 21ο αιώνα. Η μοναξιά στους ηλικιωμένους είναι ένα φαινόμενο που «αναδύεται» τόσο στην Ευρώπη όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Γιατί, όμως, οι ηλικιωμένοι είναι πιο ευάλωτοι στη μοναξιά; Όταν οι ηλικιωμένοι βγαίνουν στη σύνταξη έρχονται αντιμέτωποι με μια καινούργια καθημερινότητα. Οι ρυθμοί ζωής τους γίνονται πιο αργοί, καθώς δεν χρειάζεται πλέον να ετοιμαστούν να πάνε για δουλειά, και έτσι ο χρόνος που μένουν σπίτι αυξάνεται. Ο κοινωνικός κύκλος τους έχει παρατηρηθεί ότι «μειώνεται». Αυτό συμβαίνει είτε, επειδή υπάρχουν δυσκολίες ως προς τη μετακίνηση λόγω προβλημάτων υγείας, καθιστώντας έτσι δύσκολη την επαφή με τους φίλους τους, είτε λόγω βιολογικών παραγόντων. Τα παιδιά των ατόμων στην τρίτη ηλικία, εξαιτίας των απαιτητικών ωραρίων και των οικογενειακών υποχρεώσεων, δεν επικοινωνούν συχνά με τους γονείς τους. Η πανδημία COVID-19, επηρέασε αρκετά την τρίτη ηλικία. Επειδή, ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου, οι γιατροί επισήμαναν να αποφεύγουν τις μετακινήσεις και τις συχνές επαφές με την οικογένειά τους και ο εγκλεισμός τους έγινε ακόμα πιο έντονος. Η πανδημία «έφερε» τους ανθρώπους αυτούς αντιμέτωπους με την όξυνση του στρες, του φόβου, της απομόνωσης, της θλίψης, της ανίας και της μοναξιάς, προβλήματα που όπως είπαμε προϋπάρχουν στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα, αλλά έγιναν πολύ πιο έντονα.
Έχει αποδειχθεί, ότι η μοναξιά στην τρίτη ηλικία είναι πιθανόν να «οδηγήσει» σε πρόωρο θάνατο και κατάθλιψη. Δεν είναι τυχαίο που οι αυτοκτονίες και οι συζητήσεις που σχετίζονται με τον θάνατο είναι αυξημένες μεταξύ ατόμων που βρίσκονται στην ηλικία των 70+ χρόνων. Η παραίτηση τους από την ενεργή καθημερινότητα και κατ’ επέκταση από τον ίδιο τους τον εαυτό οδηγούν τους ηλικιωμένους σε απόγνωση .
Οφείλουμε λοιπόν, να τους δίνουμε την απαραίτητη προσοχή και φροντίδα. Αρχικά, εάν για διάφορους λόγους μια οικογένεια δεν μπορεί να φροντίσει τους ηλικιωμένους γονείς, μια ιδανική λύση είναι τα ΚΑΠΗ. Εκεί, οι ηλικιωμένοι γνωρίζονται με άτομα της ηλικίας τους, πηγαίνουν εκδρομές, δέχονται την κατάλληλη φροντίδα από ειδικούς, και περνούν ευχάριστα τον χρόνο τους. Επιπλέον, οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να ενθαρρύνονται να περνούν χρόνο εκτός σπιτιού, για παράδειγμα πηγαίνοντας για περπάτημα σε πάρκα, εκδρομές με γκρουπ ή ακόμη και να ξεκινούν διάφορες δραστηριότητες, όπως κηπουρική. Ανταποκρινόμενο στην ανάγκη για στήριξη των ατόμων τρίτης ηλικίας, το Ινστιτούτο Prolepsis υλοποιεί το πρόγραμμα «Φιλία σε κάθε Ηλικία» σε συνεργασία με τον διεθνή οργανισμό «Petits Frères des Pauvres» και Ιδρυτικό Δωρητή το «ΤΙΜΑ Κοινωφελές Ίδρυμα». Στόχοι του προγράμματος είναι η καταπολέμηση της μοναξιάς και της περιθωριοποίησης των ατόμων 65 ετών και άνω, μέσω της ανθρώπινης επαφής και της δημιουργίας μακροχρόνιων σχέσεων φιλίας και κοινωνικών δεσμών, αλλά και μέσω της ανάδειξης των αναγκών της τρίτης ηλικίας. Στο πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν εθελοντές, οι οποίοι με τη βοήθεια τακτικών τηλεφωνικών κλήσεων κρατούν συντροφιά σε μοναχικούς ηλικιωμένους, τους «ενδυναμώνουν» ψυχικά και συναισθηματικά και δημιουργούν σχέσεις φιλίας. Παράλληλα, στο πλαίσιο του προγράμματος λειτουργεί και η Τηλεφωνική Γραμμή για τη Μοναξιά στην τρίτη ηλικία. Άτομα άνω των 65 ετών που νιώθουν μοναξιά ή κοινωνική απομόνωση, καθώς και φροντιστές, συγγενείς ή φίλοι αυτών των ατόμων μπορούν να καλούν στη γραμμή προκειμένου να λάβουν ανθρώπινη επικοινωνία σε ένα ασφαλές περιβάλλον.
Συμπερασματικά, η τρίτη ηλικία είναι μια κοινωνική ομάδα που έχει τις δικές της ανάγκες τις οποίες τόσο η κοινωνία όσο και εμείς οι ίδιοι πρέπει να λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη. Είναι ευθύνη μας η φροντίδα των ανθρώπων που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν στον βαθμό που μπορούσαν κάποτε όσο ευθύνη μας είναι η συναισθηματική τους στήριξη. Σεβόμαστε την τρίτη ηλικία και την κρατάμε κοντά μας, όχι αποκλεισμένη από τη ζωή και την κοινωνία.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Μοναξιά και τρίτη ηλικία: Ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας, therapies.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Η μοναξιά στην Τρίτη Ηλικία, gernaoallios.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Η μοναξιά της Τρίτης Ηλικίας, kosmoiatriki.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Καταπολεμώντας τη μοναξιά της τρίτης ηλικίας, athensvoice.gr. Διαθέσιμο εδώ
