Της Ναταλίας Ατζέμογλου,
Καρκίνος όρχεως ονομάζεται το κακόηθες νεόπλασμα που εμφανίζεται στα κύτταρα του όρχεως. Αυτός ο τύπος καρκίνου αφορά κυρίως άνδρες από 15 έως 44 ετών. Ταξινομείται ιστοπαθολογικά σε όγκους γεννητικών κυττάρων και όγκους στρωματικών κυττάρων. Όσον αφορά τους όγκους των γεννητικών κυττάρων υπάρχουν δύο τύποι: Τα σεμινώματα και οι μη σεμινωματώδεις όγκοι. Ο συχνότερος τύπος καρκίνου είναι το σεμίνωμα, ενώ καταλαμβάνει συχνά ολόκληρο τον όρχι και εμφανίζεται μεταξύ των ηλικιών 30 έως 40 ετών. Η εξέλιξή του είναι βραδεία και συγκριτικά με άλλους υποτύπους προκαλεί μεταστάσεις πιο αργά και λιγότερο συχνά. Οι μη σεμινωματώδεις όγκοι έχουν τις ακόλουθες κατηγορίες :
- Εμβρυικό καρκίνωμα: Εμφανίζεται συχνότερα στις ηλικίες των 20 έως 30 ετών και συναντάται στο 20% των περιπτώσεων. Μετά το χοριοκαρκίνωμα, θεωρείται ο δεύτερος κατά σειρά καρκίνος υψηλής κακοήθειας.
- Χοριοκαρκίνωμα: Είναι σπάνιος καρκίνος και εμφανίζεται μόλις στο 1% των περιπτώσεων. Είναι ο πιο επιθετικός τύπος καθώς δίνει πολύ γρήγορα λεμφαδενικές και πνευμονικές μεταστάσεις και έχει τον μικρότερο χρόνο επιβίωσης.
- Όγκος του λεκιθικού ασκού: Αποτελεί τον πιο συχνά εμφανιζόμενο τύπου καρκίνου στην παιδική ηλικία. Στα ενήλικα άτομα είναι εξαιρετικά σπάνια περίπτωση καρκίνου.
- Τεράτωμα: Εμφανίζεται ως στοιχείο μικτού όγκου τόσο στους ενήλικες όσο και στην παιδική ηλικία. Στην παιδική ηλικία, συνήθως, είναι καλοήθεις όγκοι, ενώ στους ενήλικες θεωρούνται κακοήθεις και μπορεί να προκληθούν μεταστάσεις.
- Μικτοί όγκοι γεννητικών κυττάρων: Αγγίζουν το 40% των καρκίνων του όρχεως από γεννητικά κύτταρα και παρουσιάζονται ως συνδυασμός των τύπων που αναφέρθηκαν παραπάνω (με πιο συχνό το τερατοκαρκίνωμα).
Από την άλλη, οι όγκοι στρωματικών κυττάρων συμπεριλαμβάνουν τους όγκους κυττάρων Leydig, όγκους κυττάρων Sertoli και το γοναδοβλάστωμα. Αρχικά, οι όγκοι κυττάρων Leydig περιλαμβάνουν περίπου το 1-3% των ορχικών καρκίνων και είναι δυνατό να παρουσιαστούν σε ηλικία μικρότερη από τα 10 έτη. Χαρακτηριστικό σύμπτωμα αποτελεί η πρώιμη ήβη, τα χαρακτηριστικά της οποίας περιλαμβάνουν το ψηλό ανάστημα, την ανδρική φωνή, το μεγάλο πέος και την τριχοφυΐα εφηβαίου λόγω παραγωγής της τεστοστερόνης. Επιπλέον, εμφανίζεται γυναικομαστία στο 10% των περιπτώσεων λόγω παραγωγής οιστρογόνων. Δεύτερον, οι όγκοι κυττάρων Sertoli αποτελούν το 1% των ορχικών καρκίνων και εμφανίζονται και στη παιδική ηλικία, συνήθως με καλοήθη πορεία. Τέλος, το γοναδοβλάστωμα εμφανίζεται κατά κύριο λόγο σε άτομα που δεν έχουν φτάσει τα 30 έτη και στο 80% δίνει φαινοτυπικά θήλεα άτομα. Δεν πρόκειται κακοήθη όγκο, αλλά μπορεί κάποτε να υποστεί εξαλλαγή σε σεμίνωμα.
Οι κύριοι παράγοντες εμφάνισης καρκίνου του όρχι είναι η κρυψορχία ή κακοήθεια των όρχεων σε ετερόπλευρο όρχι, το σύνδρομο Klinefelter, το οικογενειακό ιστορικό, το χαμηλό βάρος γέννησης, η νεαρή ηλικία της μητέρας ή πατέρα, η πολλαπλή κύηση, η βρεφική κήλη, λοίμωξη από AIDS και η γενετική βλάβη (ανωμαλία στο χρωμόσωμα 12,TGCT1 σε Χ χρωμόσωμά). Ανάμεσα σε αυτούς, αιτιολογικά υψηλότερη συσχέτιση εμφανίζει η κρυψορχία και ο καρκίνος στον ετερόπλευρο όρχι.
Τα συμπτώματα του καρκίνου του όρχεως περιλαμβάνουν πόνο στους όρχεις και/ή κοιλιακό άλγος, κάποιο εξόγκωμα στον όρχι, το οποίο είναι συνήθως ανώδυνο, το πρόσφατο ιστορικό τραύματος ή η υπογονιμότητα, που οδηγεί τον άνδρα στο να διερευνήσει τους όρχεις του, η γυναικομαστία και το μη φυσιολογικό επίπεδο αίσθησης του όρχεως. Η διάγνωση του καρκίνου του όρχεως περιλαμβάνει συνδυασμό της μέτρησης των καρκινικών δεικτών (AFP, βήτα-hCG) και του υπερηχογραφήματος οσχέου. Το υπερηχογράφημα θεωρείται GOLD STANDARD, καθώς οι καρκινικοί δείκτες μπορεί να είναι φυσιολογικοί ακόμα και σε περιπτώσεις κακοήθειας. Για την σταδιοποίηση της κακοήθειας χρησιμοποιείται η αξονική τομογραφία κοιλίας.
Ανεξαρτήτως σταδίου του καρκίνου του όρχεως, η ριζική θεραπεία είναι η ορχεκτομή. Στα αρχικά στάδια, μάλιστα, η ορχεκτομή επαρκεί και χρειάζεται ύστερα μόνο παρακολούθηση του ασθενούς. Σε πιο προχωρημένα στάδια επικουρικά γίνεται ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία ή νέα χειρουργική επέμβαση. Ως κακοήθεια, ο καρκίνος του όρχεως θεωρείται ιάσιμη μορφή και αυτό που έχει σημασία είναι η πρόληψη και ο εντοπισμός του στα αρχικά στάδια, ώστε να μην υποστεί ο ασθενής, πέραν της ορχεκτομής, και τις επιπτώσεις των επικουρικών μεθόδων. Η πρόληψη γίνεται μέσω της αυτοεξέτασης, όπου ο άνδρας σε ένα ζεστό και υγρό περιβάλλον καλείται να ψηλαφήσει τους όρχεις του για εντοπισμό τυχόν μορφώματος, σκληρίας ή για να δει αν πονάει. Σε κάποιες από τις προαναφερθείσες περιπτώσεις, πρέπει να επισκεφτεί άμεσα τον ιατρό του για περαιτέρω διερεύνηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ορχεκτομή δεν επηρεάζει τη σεξουαλική δραστηριότητα του άνδρα και για να μην επηρεαστεί η γονιμότητα είτε από τον καρκίνο είτε από τις επικουρικές θεραπείες, συνίσταται η κατάψυξη σπέρματος προ της εγχείρησης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Καρκίνος των όρχεων, athensurology.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Καρκίνος των όρχεων, katsivas-urology.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Καρκίνος όρχεων, imop.gr. Διαθέσιμο εδώ
