Του Νίκου Χρηστίδη,
Πόσες φορές έχει τύχει να διακοπεί μια στιγμή χαλάρωσής σας από κάποιο δυνατό ήχο; Ένα αυτοκίνητο που πέρασε με δυνατή ταχύτητα, ένα τραίνο ή καράβι που ήχησε κατά το πέρασμά του;
Αυτές είναι μερικές από τις στιγμές που κάθε άνθρωπος έχει βιώσει στην καθημερινότητά του και σίγουρα έχει επηρεαστεί. Η παρατήρηση αυτή αποτελεί και την εκκίνηση του συγκεκριμένου άρθρου, σχετικά με την επιρροή που έχει ο θόρυβος στην καθημερινότητά μας αλλά και στην υγεία μας.
Ένα αόρατο πρόβλημα
Προκειμένου να γίνει εύκολα κατανοητό το υπό μελέτη θέμα, είναι απαραίτητο να πλαισιωθεί με την κατάλληλη ορολογία.
Η κατανόηση του θέματος απαιτεί την αποδέσμευσή μας από τον όρο «δυνατός ήχος» ή «θόρυβος» και την αφομοίωση των εννοιών της «περιβαλλοντικής όχλησης» ή του «περιβαλλοντικού θορύβου». Έχοντας επιλέξει την έννοια του περιβαλλοντικού θορύβου, είμαστε σε θέση να ονοματίσουμε το πρόβλημα με μια λέξη πλήρως επεξηγηματική. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το πρόβλημα έχει ήδη όνομα, και αυτό δεν είναι άλλο από την ηχορύπανση. Ως ηχορύπανση θα ορίζαμε εκείνη την κατάσταση, στην οποία εξωγενής παράγοντες αλλοιώνουν την ακουστική ποιότητα του περιβάλλοντα χώρου, επηρεάζοντας το φυσικό οικοσύστημα και τα είδη που διαβιούν σε αυτό.
Έχοντας δεχτεί την επίσημη ορολογία και έχοντας ονοματίσει το πρόβλημα, καλούμαστε να εντοπίσουμε στην καθημερινότητά μας καταστάσεις που οξύνουν το φαινόμενο και τείνουν να αλλοιώνουν την ποιότητα της ζωής μας. Μία συχνή ερώτηση, αρκετών ανθρώπων, είναι κατά πόσο ο περιβαλλοντικός θόρυβος μπορεί να τους επηρεάσει. Σκεπτόμενοι ότι η πλειοψηφία των Ευρωπαίων διαβιεί σε αστικό κέντρο, ή έστω κοντά σε αυτό, θα λέγαμε ότι είμαστε συνηθισμένοι στην έννοια των έντονων ήχων. Πόσοι από εμάς, όμως, αναγνωρίζουν ότι μια ενδεχόμενη αυπνία, ένας εκνευρισμός ή μια αδιαθεσία μπορεί να έχει προκύψει από την κόρνα που ήχησε την ώρα που απολαμβάναμε τον καφέ μας στο μπαλκόνι;
Ξέρω ότι φαντάζει σαν κάτι εξωπραγματικό, αλλά είναι η αλήθεια. Ο περιβαλλοντικός θόρυβος, ιδίως στα αστικά κέντρα, έχει τη δύναμη να επηρεάσει τόσο την καθημερινότητα μας όσο και την ποιότητα της υγείας μας.
Ο περιβαλλοντικός θόρυβος με αριθμούς
Βάσει ερευνών του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια σειρά προβλημάτων, που έχουν ως πηγή την ύπαρξη αυξημένων επιπέδων ηχητικής όχλησης στα αστικά της κέντρα.
Πιο συγκεκριμένα, υπολογίζεται ότι περίπου το 20% του πληθυσμού της ηπείρου εκτίθεται – μακροχρόνια – σε αυξημένα επίπεδα περιβαλλοντικού θορύβου. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος του ποσοστού, αρκεί να εξηγηθεί ότι το 20% της Ευρώπης αντιστοιχεί σε περίπου 100 εκατομμύρια ανθρώπους. Επιπλέον, ο ΠΟΥ κατέταξε την ηχορύπανση, ως τη δεύτερη σημαντικότερη περιβαλλοντική αιτία, που σχετίζεται με προβλήματα υγείας για τους Ευρωπαίους. 6.5 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν διαταραχές ύπνου, 48.000 άτομα ετησίως έρχονται αντιμέτωποι με ισχαιμικά καρδιολογικά επεισόδια, ενώ 12.000 πρόωροι θάνατοι καταγράφονται κάθε χρόνο.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να σημειωθεί ότι, κάθε χρόνο, εντοπίζονται 12.500 περιπτώσεις γνωσιακών διαταραχών σε παιδιά, οι οποίες είναι σε άμεση συνάρτηση με την αυξητική τάση του περιβαλλοντικού θορύβου.
Βρίσκοντας λύσεις
Η ύπαρξη και η ένταση του προβλήματος δεν πρέπει να μας αποθαρρύνει από την προσπάθεια για εύρεση λύσεων. Ο περιβαλλοντικός θόρυβος αποτελεί πρόβλημα και των προηγούμενων γενιών και θα αποτελεί και πρόβλημα των επόμενων. Τα αποτελέσματα της Βιομηχανικής Επανάστασης, οι γρήγοροι ρυθμοί της ζωής και η ανεπάρκεια ήσυχων – προσωπικών στιγμών είναι στοιχεία της σύγχρονης καθημερινότητας, αλλά και βασικά συστατικά της ηχορύπανσης.
Παρόλα αυτά, οι λύσεις υπάρχουν, και σε κάποια σημεία ανά τον κόσμο εφαρμόζονται ήδη. Νομοθετικές διατάξεις και κατάρτιση χαρτών θορύβου εξυπηρετούν στην εύρεση των περιοχών με το μεγαλύτερο πρόβλημα. Κατασκευαστικά έργα οδοποιίας με υλικά που απορροφούν τον περιβαλλοντικό θόρυβο, αλλάζουν την κατάσταση προς το θετικό. Οι σύγχρονες τάσεις της ηλεκτροκίνησης, σε συνδυασμό με την ενεργητική μετακίνηση (περπάτημα, ποδηλασία), δίνουν την ελπίδα ότι η παγκόσμια κοινότητα, και συγκεκριμένα η ευρωπαϊκή, μπορεί να βρει λύσεις και γι’ αυτό το πρόβλημα. Τέλος, οι επενδύσεις σε αστικούς χώρους πρασίνου δύναται να βοηθήσουν στην μείωση των επιπτώσεων του φαινομένου, αφού οι πράσινοι χώροι λειτουργούν ως ήχο-ασπίδες για τα αστικά κέντρα.
Συνοψίζοντας ό,τι έχει ειπωθεί, η ηχορύπανση είναι ένα πρόβλημα που ελάχιστα προβάλλεται, ενώ επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την ποιότητα ζωής των σύγχρονων ανθρώπων. Η υγεία των Ευρωπαίων φθείρεται καθημερινά, με προβλήματα που μετουσιώνουν έναν υγιή πολίτη σε ασθενή. Το πρόβλημα τείνει να αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς και η νέα γενιά καλείται να βρει λύσεις, προκειμένου να διαφυλάξει την ποιότητα ζωής της, για τα επόμενα χρόνια.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Noise, European Environment Agency, διαθέσιμο εδώ
- Quiet areas in Europe: The environment unaffected by noise pollution, European Environment Agency, διαθέσιμο εδώ
- Ηχορύπανση, European Environment Agency, διαθέσιμο εδώ
- Τι είναι η ηχορύπανση και πώς μας επηρεάζει, Green-Ecolog, διαθέσιμο εδώ
