Θνησιγένεια: Η γέννηση ενός νεκρού μωρού

Της Ελένης-Παναγιώτας Μινάι,

Μια εγκυμοσύνη δεν οδηγεί πάντα σε ένα ευχάριστο γεγονός. Η αδυναμία ελαχιστοποίησης των κινδύνων και εξασφάλισης της ασφάλειας του νεογνού είναι κυρίως οι λόγοι που επηρεάζουν αρνητικά το αποτέλεσμα της κύησης. Οι κίνδυνοι που διατρέχει μια εγκυμονούσα γυναίκα είναι πολλαπλοί και πολλές φορές είναι αδύνατο να τους αποφύγουμε. Ως απότοκο αυτών, η οικογένεια που υποδέχεται το έμβρυο εμπλέκεται σε δυσάρεστες καταστάσεις, όπως η θνησιγένεια.

Η θνησιγένεια ή ενδομήτριος θάνατος (Stillbirth) αφορά τη γέννηση ενός νεκρού μωρού μετά την ολοκλήρωση 20 εβδομάδων. Πιθανό είναι να αναρωτηθείτε αν ο όρος θνησιγένεια αποτελεί συνώνυμο της αποβολής, στην πραγματικότητα, όμως, αν και περιγράφουν το ίδιο γεγονός, η αποβολή αφορά τη γέννηση νεκρού μωρού πριν τις 20 εβδομάδες εγκυμοσύνης. Η συχνότητα του φαινομένου εξαρτάται από την περιοχή που εξετάζουμε. Γενικός κανόνας, όμως, αποτελεί ότι στις πιο ανεπτυγμένες χώρες παρατηρείται πιο σπάνια η γέννηση μωρού που απεβίωσε, γεγονός που οφείλεται στη βελτίωση του προγεννητικού ελέγχου που εντοπίζει προβλήματα στην εγκυμοσύνη πριν τη γέννηση.

Διακρίνουμε 3 τύπους θνησιγένειας, αναλόγως με τη χρονική στιγμή που διαγνώστηκε ο θάνατος του εμβρύου. Έτσι έχουμε:

• Early stillbirth: Το έμβρυο πεθαίνει μεταξύ 20^ης και 27^ης εβδομάδας
• Late stillbirth: Το έμβρυο πεθαίνει μεταξύ 28^ης και 36^ης εβδομάδας και
• Term stillbirth: Το έμβρυο πεθαίνει μετά την 37^η εβδομάδα ή και πιο μετά

Το αν μια εγκυμοσύνη θα τερματιστεί με αυτόν τον δυσάρεστο τρόπο εξαρτάται από παράγοντες που αφορούν:

• Την ηλικία: Σε εφήβους και γυναίκες άνω των 35 ετών είναι πιο συχνό
• Συνοδά προβλήματα υγεία, όπως διαβήτη, υπέρταση κ.ά., τα οποία αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης
• Τύπος εγκυμοσύνης: Αφορά τον αριθμό των εμβρύων που κυοφορούνται, μεγαλύτερος κίνδυνος θνησιγένειας εμφανίζεται αναλογικά του αριθμού εμβρύων
• Προηγούμενη εγκυμοσύνη: Εάν ολοκληρώθηκε χωρίς επιπλοκές ή είχαμε ενδομήτριο θάνατο
• Χρήση ουσιών: Κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ ή χρήση ναρκωτικών αποτελεί παράγοντας κινδύνου
• Άγχος: Επιδρά αρνητικά στην έκβαση της εγκυμοσύνης
• Πρόσβαση σε προγεννητικό έλεγχο: Η δυνατότητα εκτέλεσης πλήρους προγεννητικού ελέγχου με σύγχρονα μέσα φέρει θετικά αποτελέσματα

Αν και γνωρίζουμε τους παράγοντες κινδύνου, δεν μπορούμε με βεβαιότητα να ορίσουμε την ακριβή αιτία που το προκαλεί. Ωστόσο, φαίνεται ότι συνδέεται με λοιμώξεις, προβλήματα με τον πλακούντα ή τον ομφάλιο λώρο, γενετικές ανωμαλίες κατά την ανάπτυξη του εμβρύου που οδήγησαν στον θάνατό του, καθώς και επιπλοκές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (π.χ. προεκλαμψία, πρόωρος τοκετός).

Ένα εύλογο ερώτημα το οποίο κάποιος μπορεί να θέσει είναι πώς μπορεί η γυναίκα να διαπιστώσει αν η ζωή του εμβρύου βρίσκεται σε κίνδυνο ή έχει ήδη αποβιώσει. Αν και δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το έμβρυο πέθανε, η μειωμένη έως ανύπαρκτη ενεργητικότητά του μπορεί να αποτελεί ανησυχητικό σημείο. Επίσης, πόνος ή αιμορραγία από τον κόλπο απαιτούν προσφυγή σε επαγγελματία υγείας για έλεγχο. Ωστόσο, για να διαπιστώσουμε με ασφάλεια αν μια εγκυμονούσα κυοφορεί νεκρό έμβρυο, πραγματοποιείται υπέρηχος.

Στην περίπτωση που διαγνωσθεί θνησιγένεια και για να τερματιστεί η εγκυμοσύνη, θα πρέπει να προβεί σε τοκετό είτε σε φυσιολογική γέννα είτε με καισαρική. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα ακολουθηθεί η ίδια διαδικασία, σαν να επρόκειτο να γεννηθεί ένα έμβρυο εν ζωή. Αυτή η διαδικασία αποτελεί μια πολύ οδυνηρή κατάσταση για τη μητέρα. Έτσι, συνηθίζεται να της δίνουν το μωρό μετά τον τοκετό για να θρηνήσει ή της επιτρέπουν να πάρει το βραχιολάκι ταυτοποίησης ή τα αποτυπώματα του.

Το ιδανικό σενάριο, όμως, σε κάθε περίπτωση είναι να αποφευχθεί αυτή η ανεπιθύμητη σκηνή με απλά βήματα, τα οποία μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο. Η αποφυγή βλαβερών ουσιών όπως το αλκοόλ, το κάπνισμα και τα ναρκωτικά είναι σημαντική. Ακόμα, η διατροφή όπως και η ήπια άσκηση έχουν ευεργετική επίδραση στη μητέρα, αλλά και στην ομαλή ανάπτυξη του εμβρύου. Οι συχνές επισκέψεις στον ειδικό είναι απαραίτητες για τον έλεγχο της γενικής κατάστασης του εμβρύου, καθώς και η προσφυγή σε αυτόν αν παρατηρήσουμε κάτι το ανησυχητικό. Τέλος, ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η προσεκτική θέση ύπνου, καθώς η εξοικείωση με τις κινήσεις του εμβρύου είναι εξίσου χρήσιμα στην πρόληψη της θνησιγένειας.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ 

• What is Stillbirth?, CDC. Διαθέσιμο εδώ
• Stillbirth, Cleveland Clinic. Διαθέσιμο εδώ
• Overview: Stillbirth, NHS.UK. Διαθέσιμο εδώ