Του Άρη Γραμμενιάτη,
Στις μέρες μας ολοένα και περισσότεροι νέοι ασχολούνται με τον αθλητισμό-πρωταθλητισμό, γεγονός πολύ επωφελές τόσο για την ψυχική τους υγεία όσο και για τη σωματική τους ευεξία, μη γνωρίζοντας, ωστόσο, ότι μπορεί να αθλούνται φέροντας υποκείμενα μη διαγνωσμένα καρδιολογικά νοσήματα, τα οποία θα μπορούσαν να είναι ακόμα και απειλητικά για τη ζωή, προκαλώντας αιφνίδιο θάνατο. Έρευνες έχουν δείξει ότι στη Mεγάλη Βρετανία κάθε εβδομάδα 12 νέοι, ηλικίας μικρότερης των 35 ετών, πεθαίνουν από αδιάγνωστες καρδιακές παθήσεις. Χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί ο Δανός ποδοσφαιριστής Christian Eriksen, που υπέστη καρδιακό επεισόδιο κατά τη διάρκεια ενός αγώνα στο Euro του 2021. Συνεπώς, είναι ζωτικής σημασίας οι νεαροί αθλητές να ενημερώνονται και να υποβάλλονται σε προαθλητικό καρδιολογικό έλεγχο.
Σε αθλούμενους κάτω των 35 ετών, τα συνηθέστερα αίτια αιφνίδιου θανάτου είναι οι συγγενείς ανωμαλίες των στεφανιαίων αγγείων και η υπερτροφική καρδιομυοπάθεια, ενώ σε άτομα άνω των 35 ετών, το πιο συχνό αίτιο είναι η στεφανιαία νόσος. Τα άτομα που αθλούνται πρέπει, επομένως, να υποβάλλονται σε κάποιας μορφής ιατρικό έλεγχο, με σκοπό να διαπιστωθεί αν κάποια καρδιακή ή άλλη πάθηση αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής βλάβης και, έτσι, επηρεάζει τη δυνατότητα ασφαλούς συμμετοχής στην αθλητική δραστηριότητα. Αξίζει να αναφερθεί ότι η δυνατότητα άσκησης δεν επηρεάζεται μόνο από καρδιακές παθήσεις, αλλά και από μια σειρά άλλων παθήσεων, η σημασία των οποίων προσδιορίζεται όχι μόνο από τη σοβαρότητα της πάθησης, αλλά και από το είδος της άσκησης. Βασικοί στόχοι, λοιπόν, του προαθλητικού ελέγχου είναι η πρόληψη του αιφνίδιου θανάτου κατά τη διάρκεια έντονης σωματικής δραστηριότητας, αλλά και η διάγνωση νοσημάτων που δεν αποκλείουν μεν την άθληση, αλλά απαιτούν ειδικές προφυλάξεις και ιατρική παρακολούθηση. Οι πρακτικές που περιλαμβάνει ο προαθλητικός καρδιολογικός έλεγχος είναι:
- Προσεκτική λήψη του ατομικού και οικογενειακού ιστορικού για τον εντοπισμό μίας πιθανής κληρονομικής προδιάθεσης.
- Πλήρης καρδιολογική εξέταση (φυσική κλινική εξέταση), έγχρωμη υπερηχοτομογραφία καρδιάς και αγγείων (triplex) και ηλεκτροκαρδιογράφημα. Η διενέργεια ηλεκτροκαρδιογραφήματος δεν συνιστάται σε όλους τους αθλούμενους, μπορεί, ωστόσο, να έχει καθοριστική συμβολή σε παθήσεις που το απλό υπερηχογράφημα εμφανίζεται φυσιολογικό (σύνδρομα long QT, Brugada, Wolf Parkinson White).
- Αν ο αθλούμενος έχει συμπτώματα που προμηνύουν στεφανιαία νόσο ή έχει υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο, ο προαθλητικός έλεγχος θα πρέπει να εμπεριέχει συμπληρωματικά ένα τεστ κοπώσεως. Το τεστ κοπώσεως μπορεί να αξιολογήσει τη φυσική κατάσταση του ατόμου και τα συμπτώματα που εμφανίζει κατά τη διάρκεια της άθλησης, να μελετήσει την αυξομείωση της αρτηριακής του πίεσης, καθώς και να αναδείξει τυχόν αρρυθμίες που προκαλούνται.
Πηγή Εικόνας και Δικαιώματα Χρήσης: pexels.com / Los Muertos Crew - Σε ενήλικες και ηλικιωμένους, ιδίως εάν πραγματοποιούν για πρώτη φορά μέτρια ή έντονη σωματική δραστηριότητα, η εργομετρία είναι, επίσης, ένα χρήσιμο εργαλείο για την αξιολόγηση της καρδιαγγειακής υγείας. Το συγκριτικό πλεονέκτημα της εργομετρίας είναι ότι κατά τη διάρκειά της λαμβάνουμε σημαντικές πληροφορίες για τη λειτουργία τόσο της καρδιάς όσο και των πνευμόνων κατά την άσκηση, επιτρέποντας να γίνουν εξατομικευμένες προτάσεις σχετικά με τον τύπο και την ένταση της άσκησης που πρέπει να ακολουθήσει το κάθε άτομο.
- Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί πιο εξειδικευμένος έλεγχος του αθλούμενου με εξετάσεις, όπως η μαγνητική καρδιάς, ηλεκτροφυσιολογική μελέτη, στεφανιογραφία.
- Τέλος, οι αιματολογικές εξετάσεις μπορούν να καταδείξουν υποκείμενα καρδιολογικά προβλήματα με την παρατήρηση των επιπέδων ορισμένων βιοδεικτών (π.χ. τροπονίνες), ανεξάρτητα ή επικουρικά των απεικονιστικών μεθόδων.
Ο προαθλητικός έλεγχος είναι πρωτίστως μία σειρά ανώδυνων εξετάσεων. Η κατάλληλη χρονική στιγμή για τη διεξαγωγή του είναι περίπου 4 εβδομάδες πριν την έναρξη των αθλητικών δραστηριοτήτων, ώστε να υπάρχει ο απαραίτητος διαθέσιμος χρόνος για να γίνει, αν χρειαστεί, λεπτομερής έλεγχος και εξειδικευμένες συστάσεις. Ο έλεγχος επαναλαμβάνεται κάθε 1 ως 3 έτη ανάλογα με την ιδιαιτερότητα της υγείας του κάθε ατόμου, με τη συχνότητα να είναι αυξημένη σε έντονη άθληση ή σε άτομα που κάνουν πρωταθλητισμό. Είναι απαραίτητο να δίνεται ιδιαίτερη μέριμνα στον προαθλητικό έλεγχο και να υπάρχει ευρύτερη ενημέρωση για την προληπτική και διαγνωστική του αξία, καθώς, όπως έχουν καταδείξει έρευνες, η διεξαγωγή του σε χώρες χαμηλότερων εισοδημάτων, ιδίως στην αφρικανική ήπειρο από την οποία προέρχονται πολλοί αθλητές, δεν είναι καθόλου διαδεδομένη. Παγκοσμίως έχει διαπιστωθεί ότι μόνο το 59% των αθλουμένων έχει λάβει τουλάχιστον μία φορά προαθλητικό καρδιολογικό έλεγχο.
Συμπερασματικά, ο προαθλητικός καρδιολογικός έλεγχος είναι μία πρακτική που αφορά τόσο τους αθλητές αγωνιστικού επιπέδου, αλλά και όλους τους ανθρώπους που αγαπούν και θέλουν να εντάξουν στην καθημερινότητά τους τη σωματική άσκηση. Η διεξαγωγή του δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν ένα εμπόδιο απέναντι στις αθλητικές δραστηριότητες, αλλά σαν ένα πολύτιμο εργαλείο, ώστε αυτές να διεξάγονται με ασφάλεια και υπευθυνότητα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Προαθλητικός Έλεγχος, cardiohealth.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Προαθλητικός Έλεγχος, bioiatriki.gr. Διαθέσιμο εδώ
- Efficacy of pre-participation cardiac evaluation recommendations among athletes participating in World Athletics Championships, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
