Της Χρυσάνθης Θανάση,
1946: Οι δίκες της Νυρεμβέργης ολοκληρώθηκαν και έκριναν ενόχους πολέμου υψηλόβαθμα στελέχη των Ναζί για τα εγκλήματά τους στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η δίκη, η οποία διήρκεσε σχεδόν 10 μήνες, διεξήχθη από ένα Διεθνές Δικαστήριο αποτελούμενο από εκπροσώπους των Ηνωμένων Πολιτειών, της ΕΣΣΔ, της Γαλλίας και της Μεγάλης Βρετανίας. Η εξουσία του Διεθνούς Στρατιωτικού Δικαστηρίου να διεξάγει αυτές τις δίκες προήλθε από τη Συμφωνία του Λονδίνου της 8ης Αυγούστου 1945. Την ημέρα εκείνη, εκπρόσωποι από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Μεγάλη Βρετανία, τη Σοβιετική Ένωση και την προσωρινή κυβέρνηση της Γαλλίας υπέγραψαν συμφωνία που περιελάμβανε έναν καταστατικό χάρτη για ένα διεθνές στρατιωτικό δικαστήριο για τη διεξαγωγή δίκης μεγάλων εγκληματιών πολέμου που προξένησε ο Άξονας, των οποίων τα αδικήματα δεν είχαν ιδιαίτερη γεωγραφική θέση. Αργότερα 19 άλλα έθνη αποδέχθηκαν τις διατάξεις αυτής της συμφωνίας. Το δικαστήριο είχε την εξουσία να κρίνει οποιοδήποτε άτομο ένοχο για τη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου (εγκλήματα κατά της ειρήνης, εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας) και να κηρύξει οποιαδήποτε ομάδα ή οργάνωση εγκληματικού χαρακτήρα.
Εάν διαπιστωνόταν, ότι μια οργάνωση ήταν εγκληματική, η δίωξη θα μπορούσε να παραπέμψει άτομα σε δίκη, επειδή ήταν μέλη και η εγκληματική φύση της ομάδας ή της οργάνωσης δεν θα μπορούσε πλέον να αμφισβητηθεί. Ένας κατηγορούμενος είχε το δικαίωμα να λάβει αντίγραφο του κατηγορητηρίου, να προσφέρει οποιαδήποτε σχετική εξήγηση για τις κατηγορίες που του απαγγέλθηκαν και να εκπροσωπηθεί από συνήγορο.
Ξεκινώντας στις 20 Νοεμβρίου 1945, όλες οι συνεδριάσεις του δικαστηρίου πραγματοποιήθηκαν στη Νυρεμβέργη υπό την προεδρία του Λόρδου δικαστή Geoffrey Lawrence. Μετά από 216 δικαστικές συνεδριάσεις, την 1η Οκτωβρίου 1946, εκδόθηκε η ετυμηγορία για τους 22 από τους αρχικούς 24 κατηγορούμενους. Πιο συγκεκριμένα, τρεις από τους κατηγορούμενους αθωώθηκαν: ο Hjalmar Schacht, ο Franz von Papen και ο Hans Fritzsche, ενώ τέσσερις καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης από 10 έως 20 χρόνια: ο Karl Dönitz, ο Baldur von Schirach, ο Albert Speer και ο Konstantin von Neurath.
Στη συνέχεια, τρεις καταδικάστηκαν σε ισόβια κάθειρξη: ο Rudolf Hess, ο Walther Funk και ο Erich Raeder και δώδεκα από τους κατηγορούμενους καταδικάστηκαν σε θάνατο με απαγχονισμό -εκ των οποίων οι Hans Frank, Wilhelm Frick, Julius Streicher, Alfred Rosenberg, Ernst Kaltenbrunner, Joachim von Ribbentrop, Fritz Sauckel, Alfred Jodl, Wilhelm Keitel, και Arthur Seyss-Inquart- απαγχονίστηκαν στις 16 Οκτωβρίου 1946, ο Martin Bormann δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο ερήμην, και τέλος ο Hermann Göring ο οποίος κατά την καταδίκη ονομαζόταν «ο κορυφαίος πολεμικός επιτιθέμενος και δημιουργός του καταπιεστικού προγράμματος κατά των Εβραίων», αυτοκτόνησε πριν προλάβει να εκτελεστεί.
Κατά την έκδοση αυτών των αποφάσεων, το δικαστήριο απέρριψε τις κύριες υπερασπίσεις που προσέφεραν οι κατηγορούμενοι. Πρώτον, απέρριψε τον ισχυρισμό, ότι μόνο ένα κράτος, και όχι άτομα, θα μπορούσαν να κριθούν ένοχοι για εγκλήματα πολέμου, το δικαστήριο έκρινε, ότι εγκλήματα διεθνούς δικαίου διαπράττονται από ανθρώπους και ότι μόνο με την τιμωρία ατόμων που διαπράττουν τέτοια εγκλήματα μπορούν να εφαρμοστούν οι διατάξεις του διεθνούς δικαίου. Δεύτερον, απέρριψε το επιχείρημα, ότι η δίκη και η εκδίκαση ήταν εκ των υστέρων, καθώς το δικαστήριο απάντησε, ότι τέτοιες πράξεις θεωρούνταν εγκληματικές πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ολοκληρώνοντας, πρόκειται για την πρώτη δίκη αυτού του είδους στην ιστορία, και οι κατηγορούμενοι αντιμετώπισαν κατηγορίες που κυμαίνονταν από εγκλήματα κατά της ειρήνης έως εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας για τις φρικαλεότητες που διέπραξαν κατά των Εβραίων και των όλων των ανθρώπων εν γένει στο όνομα του πολέμου.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Nazi war criminals sentenced at Nuremberg, history.com, Διαθέσιμο εδώ
- Nürnberg trials, britannica.com, Διαθέσιμο εδώ
