Του Γιώργου Δρακόπουλου,
Σε αρκετές εταιρείες των χωρών της Άπω Ανατολής, ιδίως στην Ιαπωνία, οι εργαζόμενοι, συνήθως, απασχολούνται σε μόνιμο επίπεδο σε μια συγκεκριμένη εταιρεία, γίνονται μέρος της και λειτουργούν συλλογικά μεταξύ των συναδέλφων τους και ανταγωνιστικά απέναντι σε «αντίπαλες» εταιρείες. Ωστόσο, στις αγορές της Δύσης, ειδικά σε αυτές των αγγλοσαξονικών χωρών, εκτός του ότι η αγορά εργασίας είναι σημαντικά ευέλικτη, είναι αρκετά σύνηθες φαινόμενο η κινητικότητα των εργαζομένων.
Σε αυτό υπάρχουν τόσο αρνητικά όσο και αρνητικά σε σχέση με το παραδοσιακό «σύστημα» της Ιαπωνίας. Ένα από τα βασικά προβλήματα που παρουσιάζονται είναι πως ο εργαζόμενος που φεύγει από μια εταιρεία και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να προσληφθεί σε κάποιον (άμεσο) ανταγωνιστή μπορεί να μεταφέρει εσωτερικές πληροφορίες της. Λύση που αντιμετωπίζει σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα αποτελεί το λεγόμενο “garden leave” ή αλλιώς “gardening leave”, το οποίο παρατηρείται περισσότερο στον χρηματοοικονομικό κλάδο του Ηνωμένου Βασιλείου, της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας και σε ορισμένες πολιτείες των Η.Π.Α.
Garden leave ονομάζουμε τη χρονική περίοδο κατά την οποία ένας εργαζόμενος μένει μακριά από τον χώρο εργασίας του ή εργάζεται εξ αποστάσεως κατά την «περίοδο ειδοποίησης» (notice period) για την αποχώρηση ή απόλυση του εργαζομένου. Συνεχίζει να παίρνει κανονικά τον μισθό του (ή μέρος του μισθού του) ο εργαζόμενος, αλλά δεν επιτρέπεται να πάει να εργαστεί στην εταιρεία (που πρόκειται να αποχωρήσει) ούτε να ξεκινήσει κάποια άλλη δουλειά. Επίσης, ο εργαζόμενος δικαιούται κανονικά και τα επιδόματά του, πέρα από τον μισθό, , αλλά ανάλογα με τη σύμβαση εργασίας του, ενδέχεται να μην είναι επιλέξιμος για μπόνους ή πληρωμές δεδουλευμένων. Ο όρος αυτός, μερικές φορές, χρησιμοποιείται και όταν ένας εργαζόμενος βρίσκεται σε αναστολή εργασίας.
Κατά αυτόν τον τρόπο, η επιχείρηση προστατεύεται από επιζήμιες ενέργειες ενός εργαζομένου, όταν πρόκειται να διακοπεί από την εργασία του. Πρώτα απ’ όλα, ο εργαζόμενος μπορεί να σταματήσει να είναι συνεργάσιμος, ξέροντας πως θα σταματήσει να εργάζεται για την εταιρεία, ή ακόμα και να επηρεάσει αρνητικά τους συναδέλφους του. Επίσης, στην περίοδο του garden leave ο εργαζόμενος θα πρέπει να διακόψει επαφές και με τους πελάτες και τους προμηθευτές, καθώς έτσι αποφεύγεται ενδεχόμενη προσέλκυση του πελάτη στον νέο εργοδότη του. Ένας ακόμα λόγος είναι ο εργαζόμενος για ένα εύλογο διάστημα να μην έχει πρόσβαση σε εσωτερικές πληροφορίες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν πρόβλημα στην εταιρεία αν διέρρεαν στους ανταγωνιστές της. Συνεπώς, κόβεται η πρόσβασή του στα δεδομένα και στο σύστημα της εταιρείας και επιστρέφει περιουσιακά στοιχεία της, όπως υπολογιστές που του είχαν δοθεί για την εργασία του. Ωστόσο, ο εργαζόμενος θα πρέπει να είναι διαθέσιμος, εάν ο εργοδότης χρειαστεί πληροφορίες από τον ίδιο, κάποια βοήθεια ή ακόμα και να εργαστεί ξανά.
Να σημειωθεί πως ούτε χρειάζεται ούτε έχουν πάντα τη νομική δυνατότητα η εργοδότες να το επιβάλλουν αυτό, εξαρτάται την περίπτωση. Βέβαια, δεν είναι απαραίτητο να αναγράφεται στη σύμβαση ως ρήτρα το garden leave, αν και συνίσταται σε κάποιες περιπτώσεις, ώστε να μην μπορεί ο εργαζόμενος να καταφύγει νομικά για παραβίαση της σύμβασης, ειδικά αν δεν λαμβάνει κανονικό μισθό.
Οι νόμοι για το garden leave διαφέρουν ανάλογα με τη δικαιοδοσία. Γενικά, οι περισσότεροι νόμοι απαιτούν εκ των προτέρων ειδοποίηση παραίτησης και διαρκούν από 30 έως 90 ημέρες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο εργαζόμενος παραμένει στο μισθολόγιο της εταιρείας, αλλά απαλλάσσεται από τα περισσότερα (αν όχι όλα) από τα καθήκοντά του. Συχνά, ο εργαζόμενος απαγορεύεται να επιστρέψει στον φυσικό χώρο εργασίας και μπορεί να του ζητηθεί να επικοινωνήσει μόνο με επιλεγμένους συναδέλφους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Στην πρόσφατη επικαιρότητα, που αφορά το garden leave, βρίσκονται οι Big Four. Αποτελούν κατηγορία εταιρειών που είναι στην «αφρόκρεμα» του τομέα τους (κάτι που το αντιλαμβανόμαστε και από την ονομασία “Big Four”) και, συνεπώς, στελεχώνονται από ικανότατα στελέχη. Αυτό προκαλεί και το φαινόμενο της «λαθροθηρίας» προσωπικού, με τις εταιρείες να προσπαθούν να λάβουν μέτρα. Για παράδειγμα, η KPMG έχει ενημερώσει τα στελέχη της πως σε περίπτωση που παραιτηθούν για να ενταχθούν σε ανταγωνίστρια θα λάβουν μόνο το 50% του μισθού τους κατά τη διάρκεια του garden leave, λειτουργώντας ως αποτρεπτικός παράγοντα ακόμα και στην παραίτηση.
Η επιβολή οικονομικών κυρώσεων για το garden leave εφαρμόζεται σε όλες τις Big Four στις Η.Π.Α. από την περασμένη δεκαετία, καθώς ο ανταγωνισμός για ταλέντα και πελάτες έχει ενταθεί, ιδιαίτερα στους συμβουλευτικούς τομείς των επιχειρήσεων τους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Garden Leave: What It Is, Pros and Cons for Employers, Employees, investing.com, διαθέσιμο εδώ
- When is it OK to use garden leave? A small business guide, simplybusiness.co.uk, διαθέσιμο εδώ
- KPMG halves pay for US partners on gardening leave amid poaching war, ft.com, διαθέσιμο εδώ
